Dziennikarze o wolności prasy w Polsce

W odczuciu dziennikarzy mediów elektronicznych poziom wolności prasy w Polsce w ciągu ostatnich 5-10 lat znacząco wzrósł, przeciwnego zdania jest większość dziennikarzy prasowych - wynika z badań polskiego środowiska dziennikarskiego.

Badanie przeprowadzono w ramach międzynarodowego projektu "Zmiana w dziennikarstwie. Kultura dziennikarska w Rosji, Polsce i Szwecji". W Polsce przebadano 500 dziennikarzy z różnych mediów.

Znacząca większość (ok. 70 proc.) dziennikarzy telewizji, radia i mediów on-line oceniła, że poziom wolności prasy w Polsce w ostatnich latach wzrósł. Odmienną opinię wyraziła większość dziennikarzy prasowych. Wśród pracujących dla czasopism było to blisko 70 proc.

Ankietowanych spytano też m.in. o to, jak oceniają wpływ politycznych powiązań na pracę ich redakcji. Za mały - uznało go 44 proc. dziennikarzy regionalnych dzienników, 43 proc. pracujących dla mediów on-line, a także 40 proc. dziennikarzy prywatnych telewizji i 38 proc. publicznego radia. Więcej odpowiedzi mówiących o małym niż o dużym wpływie politycznych powiązań udzielili też dziennikarze czasopism (33 proc.), prywatnych radiostacji (31 proc.) oraz publicznej telewizji (30 proc.). Odwrotnie było jedynie w przypadku dziennikarzy ogólnokrajowych dzienników - ci nieco częściej mówili o dużym wpływie powiązań politycznych na pracę ich redakcji (blisko 30 proc.).

Dziennikarzy pytano także, czy w ciągu ostatnich 5-10 lat zmienił się wpływ polityków na media. Najwięcej odpowiedzi mówiących o tym, że wpływ ten się zwiększył, udzielili dziennikarze czasopism (32 proc. wskazań), telewizji publicznej (19 proc.), dzienników ogólnokrajowych (18 proc.) i radia publicznego (17 proc.). We wszystkich mediach takich wskazań było więcej niż mówiących o malejącym wpływie. Odmienne proporcje zanotowano wśród odpowiedzi udzielonych przez dziennikarzy regionalnych dzienników (16 proc. wskazań mówiących o malejącym wpływie, 12 proc. - o rosnącym) oraz prywatnych radiostacji (odpowiednio 13 i 6 proc.). O malejącym wpływie polityków na zawartość medium, w którym pracują, najrzadziej mówili dziennikarze publicznej telewizji (2 proc.).

Oceniając wpływ właścicieli na zawartość mediów, większość dziennikarzy pracujących on-line i dla czasopism oceniła, że zwiększył się on w ciągu ostatnich 5-10 lat (odpowiednio 86 i 54 proc.). Większość dziennikarzy pracujących w prywatnych stacjach telewizyjnych (53 proc.) jest zdania, że pozostał on taki sam. Najwięcej odpowiedzi mówiących o tym, że wpływ właścicieli się zmniejszył, udzielili dziennikarze publicznego radia, jednak było ich tylko 18 proc. (37 proc. uznało, że pozostał on taki sam, a 33 proc., że się zwiększył).

Dziennikarzy spytano też, jak często spotykają się z presją reklamodawców przed ostatecznym wydaniem materiału. Najwięcej odpowiedzi "często" udzieli pracujący dla czasopism (46 proc.). W przypadku innych mediów było to mniej niż jedna czwarta odpowiedzi. O tym, że nigdy nie spotykają się z taką presją, najczęściej mówili dziennikarze publicznego radia (68 proc.), prywatnych telewizji (65 proc.) oraz prywatnych radiostacji (51 proc.).

O tym, że wpływ odbiorców na media w ostatnich latach wzrósł, mówili dziennikarze wszystkich mediów. Najwięcej takich odpowiedzi udzielili pracujący w mediach on-line (72 proc.) oraz prywatnych stacji radiowych (54 proc.) i telewizyjnych (53 proc.), zaś najmniej - dzienników ogólnokrajowych (36 proc.) i telewizji publicznej (38 proc.).

Ankietowanych proszono też o ocenę tego, jak istotne dla dziennikarzy w Polsce jest wpływanie na opinię publiczną. Dziennikarze wszystkich mediów częściej stwierdzali, że jest to istotne. Najwięcej takich odpowiedzi udzielili pracujący w czasopismach (75 proc.) i dziennikach regionalnych (69 proc.), a najmniej - w publicznej telewizji (33 proc.).

Proszono także o odpowiedź na pytanie, czy dziennikarze w Polsce wypełniają swoje obowiązki wobec społeczeństwa. Więcej odpowiedzi "tak" niż "nie" udzielili dziennikarze prywatnych telewizji (53 proc.), publicznej telewizji (46 proc.) i radia (42 proc.), komercyjnych radiostacji (39 proc.) oraz regionalnych dzienników (36 proc.). Odpowiedzi "nie" przeważały nad "tak" wśród dziennikarzy ogólnokrajowych dzienników (54 proc.), mediów on-line (40 proc.) oraz czasopism (34 proc.).

Wyniki badań zaprezentowano w grudniu w Warszawie podczas konferencji "Zmiana w dziennikarstwie. Profesjonalizm i kultura dziennikarska w Polsce". Zorganizowały ją Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.