Rocznica powstania Państwa Podziemnego

27 września 1939 r. w okupowanej Warszawie została ustanowiona Służba Zwycięstwu Polski - konspiracyjna organizacja wojskowa. W listopadzie została ona przekształcona w Związek Walki Zbrojnej, podlegający Rządowi RP na uchodźstwie, a trzy lata później w Armię Krajową. Pierwszym głównym komendantem został generał Stefan Rowecki.

"Często podkreśla się fenomen 5-letniej działalności Polskiego Państwa Podziemnego w czasie okupacji hitlerowskiej, w latach 1939-1945. Przyjęło się uważać dzień 27 września 1939 roku za datę powstania Polskiego Państwa Podziemnego; ale faktem jest, że idea jego utworzenie powstała nie po zakończeniu działań wojennych, ale znacznie wcześniej. Chociaż Warszawa skapitulowała 28 września, różne oddziały w formie partyzanckiej, walczyły do połowy 1940 roku i dłużej. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, został opracowany dekret Prezydenta Rzeczypospolitej Polski o sprawowaniu zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi, o organizacji naczelnych władz wojskowych i o komisarzach cywilnych, od chwili mianowania Naczelnego Wodza" - powiedział prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Leszek Żukowski.

"Agresja Związku Radzieckiego 17 września zmieniła sytuację. Główny komisarz cywilny, którego zadaniem było zapewnienie bezpieczeństwa zaplecza walczącego wojska, wraz z kwaterą główną Naczelnego Wodza, został internowany w Rumunii po przekroczeniu granicy. Przed opuszczeniem kraju Naczelny Wódz wydał rozkaz o utworzeniu organizacji konspiracyjnej na wzór Polskiej Organizacji Wojskowej" - dodał, przypominając historię powstania i działalności Polskiego Państwa Podziemnego, podkreślając wagę podziemnego nauczania, tzw. "tajnych kompletów".

W piątkowych uroczystościach pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego w Warszawie udział wzięli weterani a także parlamentarzyści i prezydent m. st. Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz.

Prezydent podkreśliła, że choć w stolicy jest wiele pomników i tablic, upamiętniających bohaterów i wydarzenia znaczące dla historii Warszawy i Polski, pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej zajmuje wśród nich miejsce szczególne. Upamiętnia on twórców, przywódców i działaczy Polskiego Państwa Podziemnego, żołnierzy AK a także heroiczną postawę "bezimiennych Polaków".

"Bohaterstwo żołnierzy i postawa ludności cywilnej w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 r. wzmocniły u Polaków opór wobec najeźdźców i wolę walki. W oblężonej Warszawie już 27 września 39' roku powstała organizacja niepodległościowa, Służba Zwycięstwu Polski. Otworzyła ona nową kartę w historii walki o wolność, kartę Polskiego Państwa Podziemnego. Jego idea wyrosła z patriotycznej postawy pokolenia, które wywalczyło dla Polski odzyskanie niepodległości w 1918 r. Kolejni, młodzi, urodzeni już w wolnej Polsce i wychowani w tradycjach walki o niepodległość, podobnie jak ich ojcowie, stanęli do walki" - powiedziała Gronkiewicz-Waltz.

"Konspiracyjne struktury operacyjne, zbudowane na terenie państwa Polskiego, działały na podstawie przedwojennego prawa - konstytucyjnego, administracyjnego i karnego. Warszawa, będąc stolicą, pozostała centrum podziemnego życia politycznego i kulturalnego. Z perspektywy XXI wieku oceny historyków są jednoznaczne - Polskie Państwo Podziemne było wyjątkiem na skalę światową a jego zbrojne ramię, Armia Krajowa, fenomenem okupowanej Europy" - podkreśliła.

Pod pomnikiem złożono wieńce, odczytano także wiersz Zbigniewa Kabaty "Bobo", porucznika AK.

11 września 1998 r. Sejm ogłosił dzień 27 września Dniem Polskiego Państwa Podziemnego. "Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża szczególną wdzięczność i szacunek twórcom, ofiarnym działaczom podziemnych struktur Państwa Polskiego, a także tym wszystkim, którzy w wyjątkowo trudnych warunkach, z narażeniem własnego życia walczyli o niepodległość Ojczyzny" - napisano w dokumencie.