Ślązacy z SONŚ odwołają się do Strasburga?

Sąd Okręgowy w Opolu oddalił w czwartek apelację Stowarzyszenia Osób Narodowości Śląskiej (SONŚ) dot. wyroku w sprawie rozwiązania i likwidacji tej organizacji. Władze SONŚ zapowiedziały kasację do Sądu Najwyższego oraz odwołanie do ETPC w Strasburgu.

Sędzia Sądu Okręgowego Tomasz Mikołajczyk uzasadniając czwartkowe orzeczenie tłumaczył, że apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie, bo "apelujący nie zdołał przedstawić takich argumentów, które by podważały prawidłowość orzeczenia wydanego przez Sąd Rejonowy, dotyczącego rozwiązania Stowarzyszenia". - Apelujący nie wykazał bowiem naruszenia przepisów prawa procesowego ani materialnego, skutkujących uchyleniem tego orzeczenia - mówił sędzia Mikołajczyk.

Prezes Stowarzyszenia Osób Narodowości Śląskiej (SONŚ) Piotr Długosz powiedział mediom po czwartkowej rozprawie, że wyrok go nie zaskoczył. - Na pewno wniesiemy o kasację do Sądu Najwyższego, a później do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. A w międzyczasie będziemy realizować wszystkie zobowiązania wobec naszych członków - czyli wydawanie legitymacji (...) wszystko to, co prowadzimy, dalej jako organizacja już bez wpisu do KRS-u - dodał Długosz.

W styczniu tego roku Sąd Rejonowy w Opolu rozwiązał Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej i zarządził jego likwidację. Uznał, że wiążące jest w tym przypadku stanowisko Sądu Najwyższego (SN) z grudnia 2013 roku, zdaniem którego nazwa i cel Stowarzyszenia wprowadzają w błąd, co do prawnego wyodrębnienia śląskiej mniejszości narodowej.

Opolski sąd, wydając styczniowy wyrok, przypominał, że według SN nazwa i cel Stowarzyszenia "mogą implikować błędny pogląd o istnieniu narodu śląskiego".

Wydająca wówczas orzeczenie sędzia tłumaczyła, że zmianie nie uległ stan prawny, w szczególności treść ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych. Mówiła też, że wprawdzie posłowie opowiedzieli się w październiku 2014 roku za "dalszymi pracami nad obywatelskim projektem zmierzającym do tego, by Ślązacy uznani zostali za mniejszość etniczną", który przewiduje dopisanie do obecnej listy czterech mniejszości etnicznych piątej - mniejszości śląskiej. Pod tym projektem podpisało się 140 tys. osób. - Jednakże na dzień dzisiejszy Ślązacy nie są ustawowo uznani za mniejszość etniczną - podkreślała w styczniu sędzia Irena Majcher. Wskazała ponadto, że w nazwie i treści statutu SONŚ używane jest określenie "narodowość śląska", co - jak dodała - wskazuje na utożsamianie się z mniejszością narodową, a nie etniczną. O rozwiązanie SONŚ wnioskowała opolska Prokuratura Okręgowa.

Postanowienie o wpisie SONŚ do KRS wydał w grudniu 2011 r. opolski sąd rejonowy, a utrzymał Sąd Okręgowy w Opolu. Uchylił je jednak w grudniu 2013 roku SN - po skardze kasacyjnej opolskiej prokuratury. SN zakwestionował rejestrację stowarzyszenia argumentując, że może być ona drogą do uznania mniejszości narodowej. Powołał się przy tym m.in. na wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 2001 r., w którym wskazano, że procedura rejestracji stowarzyszeń może być jedną z dróg uznania mniejszości narodowej.

SN argumentował, że Ślązaków nie można uznać za odrębny naród i dlatego stowarzyszenie nie powinno być zarejestrowane w KRS pod taką nazwą. Podkreślił, że nazwy stowarzyszeń nie mogą wprowadzać w błąd "zwłaszcza co do istotnych kwestii społecznych". Uznał też, że niektóre zapisy statutu SONŚ "należy ocenić jako dążenie do osłabienia jedności oraz integralności państwa polskiego".

Po tym Sąd Okręgowy w Opolu uchylił postanowienie opolskiego sądu rejonowego dot. rejestracji stowarzyszenia i nakazał ponowne rozpatrzenie sprawy - przy uwzględnieniu stanowiska SN. Pod koniec kwietnia opolski sąd rejonowy wezwał SONŚ do zmiany nazwy i kilku zapisów statutu, które miały dotyczyć m.in. wykluczenia sformułowania "narodowość śląska". SONŚ wówczas takich zmian nie dokonało.

We wrześniu ub. roku pełnomocnik SONŚ poinformował, że jego członkowie uznali, iż mogą zmienić część zapisów statutu wskazanych przez SN. W październiku walne zgromadzenie delegatów SONŚ zmieniło statut organizacji w dwóch punktach. Nie wykreśliło jednak z nazwy organizacji ani ze statutu sformułowania "narodowość śląska".