BiH: Spotkanie Sikorskiego z Ashton

Minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski spotkał się z przebywającą z niezapowiedzianą wizytą w Bośni i Hercegowinie (BiH) szefową unijnej dyplomacji Catherine Ashton.

Szef polskiej dyplomacji poinformował, że w piątek zapadną decyzje w sprawie unieważnienia referendum podkopującego układ pokojowy kończący wojnę w Bośni z lat 1992-95.

"Jak państwo wiecie, tu w Sarajewie mamy kryzys polityczny i konstytucyjny, który jest zagrożeniem dla integralności dla Bośni i Hercegowiny. Dziś rano przeprowadziłem konsultacje z wysoką przedstawiciel ds. polityki zewnętrznej Unii Europejskiej Catherine Ashton. Poparłem w imieniu Polski jej starania o utrzymanie procesu konstytucyjnego Bośni i Hercegowiny" - powiedział w piątek rano polskim dziennikarzom Sikorski.

Chodzi o referendum, jakie prezydent wchodzącej w skład BiH Republiki Serbskiej (RS) Milorad Dodik zamierza przeprowadzić w czerwcu w sprawie obowiązywania na terytorium RS centralnego sądownictwa. Władze RS twierdzą, że utworzony przez wspólnotę międzynarodową w 2002 roku sąd rozpatrujący sprawy zbrodni wojennych i przestępczości zorganizowanej w BiH skazał dziesięć razy więcej Serbów niż przedstawicieli innych grup etnicznych i był uprzedzony do bośniackich Serbów.

Wysoki przedstawiciel wspólnoty międzynarodowej w BiH Valentin Inzko wspomniał w czwartek o ewentualności usunięcia z urzędu prezydenta serbskiej części BiH, którego oskarża o podkopywanie układu pokojowego z Dayton z 1995 roku kończącego wojnę w Bośni.

Inzko jest wyposażony w prerogatywy pozwalające anulować decyzje podejmowane przez lokalne władze, dymisjonować osoby wybrane na wysokie stanowiska, jeśli ich działania stanowią pogwałcenie tego układu pokojowego. Uprawnienia te pozwoliły poprzednim wysokim przedstawicielom wspólnoty międzynarodowej na wprowadzenie w BiH prawa umożliwiającego wzmocnienie instytucji centralnych państwa.

Na mocy decyzji wysokiego przedstawiciela utworzono w 2002 roku sąd rozpatrujący sprawy zbrodni wojennych i przestępczości zorganizowanej. Sąd ten miał odciążyć trybunał ONZ w Hadze i zajmować się mniej spektakularnymi sprawami o zbrodnie wojenne.

Wyborcy na terytorium RS mają odpowiadać na następujące pytanie: "Czy wspierasz prawa wprowadzone przez wysokiego przedstawiciela wspólnoty międzynarodowej, zwłaszcza w sprawie trybunału i prokuratury Bośni i Hercegowiny?".

Od czasu wojny BiH na mocy porozumienia z Dayton jest podzielona na dwie autonomiczne jednostki państwowe, połączone słabymi władzami centralnymi; federacja muzułmańsko-chorwacka i Republika Serbska mają własnych prezydentów, parlamenty i rządy.

Prezydent Dodik sprzeciwia się wzmocnieniu centralnych organów władzy w BiH i chce zachowania autonomii, jaką cieszy się RS od czasów wojny. Nie wyklucza przy tym ewentualności odłączenia się od BiH, jeśli autonomia zostałaby zagrożona.

Inzko zagroził, że anuluje decyzję o rozpisaniu referendum, jeśli parlament RS tego nie uczyni. Zapowiedział, że decyzja może być oczekiwana w piątek. W poniedziałek przedstawił w Radzie Bezpieczeństwa ONZ raport kwartalny na temat sytuacji w BiH. Podkreślił, że kraj ten "stoi prawdopodobnie w obliczu największego od czasu wojny kryzysu politycznego".

Sikorski poinformował, że rozmawiał też z Ashton o swojej misji w Libii. Szef polskiej dyplomacji jako pierwszy minister państw zachodnich spotkał się w Bengazi z powstańczymi władzami libijskimi. "Podczas rozmów zdałem relację i proszę się spodziewać europejskich kroków w Bengazi" - powiedział nie wyjaśniając co konkretnie ma na myśli.

Minister spotka się w piątek ze swoim odpowiednikiem w BiH Svenem Alkalajem, członkami prezydium kraju Nebojszą Radmanoviciem, Bakirem Izetbegoviciem i Żeljko Komsziciem, a także wysokim przedstawicielem wspólnoty międzynarodowej w BiH Valentinem Inzko.