Złożono projekt ustawy ograniczającej handel w niedziele

Komitet Inicjatywy Ustawodawczej, w skład którego wchodzi "Solidarność" oraz inne organizacje społeczne, katolickie, pracownicze i pracodawców, złożył w piątek w Sejmie obywatelski projekt ustawy ograniczającej handel w niedziele.

Projekt opracował NSZZ "Solidarność". Według związku udało się zgromadzić ponad 350 tys. podpisów "za".

Przedstawiciele komitetu złożyli projekt na ręce marszałka izby niższej polskiego parlamentu Marka Kuchcińskiego. Pod jego gabinet przynieśli kilkanaście kartonów z podpisami.

Aby obywatelski projekt mógł trafić do Sejmu potrzebne było poparcie co najmniej 100 tys. osób.

W środę podczas obchodów 36. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych przewodniczący "Solidarności" Piotr Duda poinformował, że podpisy pod projektem ustawy będą zbierane aż do momentu zatwierdzenia jej przez prezydenta.

Zgodnie z projektem, zamieszczonym na stronie internetowej "S", zakaz handlu w niedziele miałby dotyczyć większości placówek handlowych. Przez placówki handlowe rozumiane są "wszelkie obiekty, w których prowadzona jest sprzedaż towarów i wyrobów kupionych w celu ich odsprzedaży w formie m.in. sklepów, stoisk, straganów, hurtowni, składów materiałów budowlanych oraz domów wysyłkowych".

W projekcie zapisano, że przepisy objęłyby także: franczyzobiorców, przedsiębiorców prowadzących działalność w oparciu o "umowę agencji" (z wyłączeniem stacji paliw), przedsiębiorców prowadzących handel obwoźny i obnośny.

W projekcie proponuje się, aby w wigilię Bożego Narodzenia (chyba, że przypada w niedzielę) oraz Wielką Sobotę "handel oraz wykonywanie innych czynności sprzedażowych" mógłby się odbywać do godz. 14.

W projekcie przewidziano jednak szereg odstępstw od zasady zakazu handlu. Handel będzie mógł się odbywać w dwie kolejne niedziele poprzedzające Święta Bożego Narodzenia, w ostatnią niedzielę przed Świętami Wielkanocnymi, w ostatnią niedzielę stycznia, czerwca, sierpnia oraz w pierwszą niedzielę lipca.

Ponadto odstępstwa dotyczyłyby też m.in.: sklepów, gdzie handel prowadzi wyłącznie przedsiębiorca prowadzący indywidualną działalność gospodarczą (z wyłączeniem franczyzobiorców i ajentów), stacji benzynowych (z pewnymi obostrzeniami), piekarni zlokalizowanych przy zakładach produkcyjnych prowadzących sprzedaż produktów własnej produkcji do godz. 13.

Handel w niedzielę - wynika z projektu - mógłby też się odbywać m.in. w aptekach i punktach aptecznych, w kioskach nieprzekraczających 50 m kw. powierzchni użytkowej, w których sprzedaż gazet, czasopism i biletów stanowi minimum 30 proc. miesięcznego obrotu placówki (rozumianego jako przychód ze sprzedaży), w placówkach handlowych prowadzących sprzedaż pamiątek, upominków lub dewocjonaliów, w których sprzedaż wiodąca tych produktów stanowi minimum 30 proc. miesięcznego obrotu, w placówkach handlowych zlokalizowanych w zakładach hotelarskich, zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych oraz w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku.

Wyjęte spod zakazu byłyby też m.in.: placówki handlowe nieprzekraczające 25 m kw. powierzchni użytkowej usytuowane w obiektach do obsługi pasażerów, m.in. w portach lotniczych, dworcach autobusowych oraz kolejowych, prowadzących sprzedaż towarów na promach i w samolotach; w kwiaciarniach nieprzekraczających 50 m kw. powierzchni użytkowej, w których sprzedaż kwiatów stanowi minimum 30 proc. miesięcznego obrotu placówki.

Zakaz miałby też nie obowiązywać platform ani portali internetowych świadczących usługi w zakresie sprzedaży towarów, które nie powstały w efekcie działalności produkcyjnej.

Ponadto autorzy projektu proponują, by handel w niedzielę był dopuszczony m.in. w strefach wolnocłowych.

Dodatkowo, jak czytamy w projekcie, nieprzestrzeganie zakazu handlu oraz wykonywania innych czynności sprzedażowych w niedziele, oraz wigilię Bożego Narodzenia i Wielką Sobotę "podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch".

Obok "Solidarności" w skład Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele weszły również inne związki zawodowe, organizacje zrzeszające pracodawców z branży handlowej oraz stowarzyszenia i organizacje społeczne, w tym m.in. Związek Rzemiosła Polskiego, Spółdzielnie Spożywców "Społem", Naczelna Rada Zrzeszeń Handlu i Usług, Kongregacja Przemysłowo-Handlowa, Akcja Katolicka, Polska Izba Paliw Płynnych i Polska Grupa Supermarketów. Ponadto projekt zyskał także poparcie polskich biskupów.

Unia Europejska nie narzuca zasad dotyczących niedzielnego handlu; to kraje członkowskie podejmują ostateczną decyzję, czy sklepy mogą być otwarte w tym dniu, czy też nie. W niektórych państwach, gdzie nie ma konkretnych przepisów dotyczących godzin otwarcia sklepów w niedziele i święta, sprawę reguluje zwyczaj.

W dziewięciu z 28 państw Unii Europejskiej obowiązują znaczące ograniczenia dotyczące handlu w niedziele i święta. W pozostałych 19 przez cały tydzień zakupy można robić niemal bez limitów.

Niemal całkowity zakaz handlu w niedzielę i święta obowiązuje w Niemczech, Austrii. Częściowe restrykcje mają Belgia, Francja, Grecja, Holandia, Luksemburg, Holandia. Poza UE zakaz handlu w niedzielę obowiązuje w Szwajcarii i Norwegii.

*  *  *

Wielkie sieci handlowe na Węgrzech znów są otwarte w niedzielę po zniesieniu wiosną zakazu pracy w ten dzień, który obowiązywał nieco ponad rok. Zakaz okazał się niepopularny wśród społeczeństwa.

Rządzący Fidesz wprowadził zakaz handlu w niedzielę 15 marca ubiegłego roku. Nie dotyczył on sklepów o powierzchni mniejszej niż 200 m kw., a także m.in. piekarń, które mogły być otwarte do południa w niedzielę, kiosków z gazetami czy kwiaciarni. Rozwiązania te postrzegano jako cios w duże, głównie zagraniczne sieci sklepów wielkopowierzchniowych.

Okazało się jednak, że nowe przepisy nie cieszyły się poparciem społecznym. Sondaże wykazywały, że 60-70 proc. ankietowanych opowiada się za możliwością robienia zakupów w niedzielę.

Szef kancelarii premiera Viktora Orbana, Antal Rogan, oraz minister gospodarki narodowej Mihaly Varga wystąpili więc z wnioskiem o zniesienie zakazu, co nastąpiło 12 kwietnia tego roku. Rogan podkreślał przy tym, że prawo to pozwoliło już osiągnąć wyznaczone przez rząd cele, m.in. odbierając część obrotów międzynarodowym sieciom na rzecz mniejszych sklepów.

Przedstawiciele rządu dali do zrozumienia, że gabinet wycofał się z niepopularnych przepisów m.in. pod wpływem inicjatywy rozpisania referendum na temat zakazu handlu w niedzielę, z którą wystąpiła Węgierska Partia Socjalistyczna (MSZP). Rogan mówił, że rząd ma nadzieję, iż dzięki zniesieniu zakazu handlu w niedzielę obywatele zwrócą większą uwagę na referendum w sprawie odrzucenia unijnego mechanizmu ustalania kwot relokacji uchodźców. Odbędzie się ono 2 października.

Według analityków zniesienie zakazu było swego rodzaju manewrem uprzedzającym, dzięki któremu rząd uniknął zainicjowanego przez socjalistów referendum w tej sprawie. Chodziło nie tylko o ryzyko przegranej, ale też wielomiesięczną kampanię w sprawie, która mogłaby podnieść notowania przeżywających kłopoty socjalistów.

W sierpniu bieżącego roku rządzący Fidesz zapowiedział złożenie jesienią w parlamencie projektu dotyczącego drobnego handlu, w związku z czym socjaliści zarzucili rządowi chęć przywrócenia zakazu handlu w niedzielę.

Szef frakcji parlamentarnej Fideszu Lajos Kosa zapewnił jednak, że nie chodzi o przywrócenie zakazu, tylko uregulowanie takich kwestii jak liczba niedziel, jakie może przepracować zatrudniony w ciągu roku, czy określenia, w które dni - np. święta - sklepy mają być zamknięte.