Niebo w obiektywie, Stwórca w sercu – wystawa Watykańskiego Obserwatorium

W sercu Watykańskiego Obserwatorium, tam, gdzie nauka spotyka się z kontemplacją, otwarto pierwszą w historii wystawę poświęconą pięknu kosmosu. Kosmos to przestrzeń podziwu i wiary. Wystawa „Zauroczeni Cudem” to zaproszenie do zachwytu nad Wszechświatem – miejscem, gdzie badania naukowe stają się modlitwą, a teleskop odkrywa oblicze Stwórcy. Zdjęcia wykonane przez teleskopy Hubble’a i Jamesa Webba można zobaczyć w nowym świetle – w dosłownym i duchowym znaczeniu.

Organizatorzy chcą pokazać światu, że Kościół wspiera dobrą naukę – to misja powierzona Watykańskiemu Obserwatorium Astronomicznemu już w 1891 roku przez papieża Leona XIII. Pozostaje ona wciąż aktualna w codziennej pracy jezuitów ze Specoli Watykańskiej, również dziś, gdy na Stolicy Piotrowej zasiada papież, który przyjął również imię Leon.

Br. Guy Consolmagno SJ, były dyrektor Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego - fot. Vatican MediaW tym duchu wpisuje się pierwsza w historii wystawa zorganizowana w salach Centrum dla Zwiedzających przy kopułach Barberinich w Castel Gandolfo, zatytułowana „Zauroczeni Cudem” (Incantati dalla Meraviglia).

Uczestnicy obserwacji kosmosu
Wystawa, którą będzie można oglądać do przyszłego lata, łączy zapierające dech w piersiach obrazy uchwycone przez teleskopy kosmiczne Hubble i James Webb z komentarzami czołowych badaczy z Johns Hopkins University oraz Space Telescope Science Institute. Współpraca tych dwóch instytucji umożliwiła realizację wydarzenia, które – z okazji Jubileuszu Świata Wychowania „Konstelacje nadziei” – ma na celu zanurzenie odwiedzających w emocjach i radości, jakich astronomowie doświadczają, obserwując kosmos i jednocześnie kontemplując oblicze Stwórcy.

Religia nie jest w opozycji do nauki
„Odnajdujemy piękno nie tylko w kontemplacji stworzenia, lecz także w sposobie, w jaki ta kontemplacja pozwala nam pogłębiać nasze naukowe zrozumienie” – wyjaśniają br. Guy Consolmagno, były dyrektor Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego i ekspert w dziedzinie meteorytów, oraz Anna Marlis Burgard, dyrektor ds. zaangażowania strategicznego na Johns Hopkins University.

Zdjęcia wykonane zostały przez teleskopy Hubble'a i Jamesa Webba - fot. Vatican Media

„Tą wystawą, organizowaną w ramach Roku Jubileuszowego, pragniemy podkreślić, że religia nie stoi w opozycji do nauki, lecz ją wspiera i z niej czerpie inspirację” – dodaje.
Zdjęcia, wybrane przez naukowców z Johns Hopkins University oraz Space Telescope Science Institute (STScI), przedstawiają obiekty niebieskie w odniesieniu do odkryć, które ich dotyczą: od zorzy polarnej Jowisza, niewidocznej dla ludzkiego oka, a ujawnionej w długościach fal podczerwonych i ultrafioletowych, po ponad 60 kilometrów pierścieni Saturna. Od wnętrza wielkich obłoków gazowych, w których rodzą się gwiazdy, po powstawanie systemu planetarnego. Od skupisk gwiazd w galaktyce aż po proces formowania gwiazd w mgławicy.

Odbicie Stwórcy
„Astronomia – wyjaśnia dyrektor Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego, ojciec Richard Anthony D’Souza – to nauka fizyczna, ale zarazem transcendentna. Kiedy obserwujemy kosmos, ogarnia nas zachwyt; rozumiemy, że Bóg stworzył to wszystko, i możemy Go uwielbiać poprzez nasze badania.”

Br. Guy Consolmagno SJ, były dyrektor Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego i ekspert w dziedzinie meteorytów, oraz Anna Marlis Burgard z John's Hopkins University - fot. Vatican Media.

Trasa wystawy została wzbogacona o panele informacyjne z wkładem wybitnych uczonych, wśród których znajdują się: laureat Nagrody Nobla w dziedzinie kosmologii Adam Riess, astrofizycy Ray Jayawardhana i Rosemary F. G. Wyse, naukowcy planetarni Massimo Robberto i Sabine Stanley, specjalista od egzoplanet David Sing oraz kosmolog i były kierownik misji teleskopu Jamesa Webba (JWST) Massimo Stiavelli.
„Zazwyczaj ludzie oglądają te zdjęcia na telefonach lub komputerach. Nie da się wtedy odczuć ogromu i szczegółowości. Dlatego postanowiliśmy je wydrukować w jak największym formacie, prosząc naszych badaczy o ich objaśnienie” – mówi Anna Marlis Burgard, odpowiedzialna na Johns Hopkins University za organizację wydarzeń popularyzujących naukę.

Trzy nauki
Zwiedzanie wystawy i pozwolenie sobie na to, by dać się „zachwycić cudom”, umożliwia wyniesienie trzech lekcji: Po pierwsze, z punktu widzenia naukowego, te obrazy pomagają nam pogłębiać zrozumienie kosmosu – od tego, co wydarzyło się w pierwszych chwilach istnienia Wszechświata, po to, co dzieje się obecnie w układach planetarnych wokół pobliskich gwiazd, włącznie z naszym Układem Słonecznym.
Na głębszym poziomie przypominają nam, że gdziekolwiek spojrzymy, możemy zobaczyć wszechświat pełen piękna – zarówno w sposobie, w jaki wyrażają się prawa natury, jak i w tym, jak zachwycają one ludzkie oko, niezależnie od tego, jak bardzo ktoś zgłębił lub zna astronomię.
„W tym pięknie – podsumowuje br. Guy Consolmagno – wierzący odnajdują trzeci, a może najgłębszy przekaz: chwała stworzenia odzwierciedla majestat Stwórcy. Jak mówi Psalm 19: ‘Niebiosa głoszą chwałę Boga’”.

Pomysł zrodzony podczas rekolekcji
„Pomysł wystawy” – wspomina Anna Marlis Burgard – „narodził się w 2023 roku w domu rekolekcyjnym na wyspie Enders, niedaleko Mystic w stanie Connecticut. Br. Guy Consolmagno mówił wtedy o relacji między nauką a wiarą. Poprosiłam go o spotkanie. Następnego ranka, przy śniadaniu, zrodził się projekt zorganizowania wystawy w Centrum Zwiedzających Obserwatorium Watykańskiego”.

Po zakończeniu wystawy „Oczarowani Cudem” stanie się ona częścią stałej kolekcji muzealnej Pałacu Papieskiego w Castel Gandolfo.