Narodzenie Najświętszej Maryi Panny

Kiedy i gdzie urodziła się Maryja, Matka Jezusa? Kim byli Jej rodzice? Czy wiemy coś na ten temat i skąd? Kościół katolicki 8 września obchodzi liturgiczne święto narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Pobożność ludowa związała to święto maryjne z początkiem nowego cyklu rolnego. Jest ono nazywane świętem Matki Boskiej siewnej, bo dopiero po tym święcie można było rozpoczynać przygotowywanie pól i nowy zasiew na przyszłoroczne plony.

W Piśmie świętym nie mamy żadnej wzmianki o narodzinach Maryi. Informacje o tym pochodzą z tekstów apokryficznych, przede wszystkim z Protoewangelii Jakuba, która pochodzi z połowy II wieku i jest bliska czasowo Ewangelii św. Jana.

Z niej się dowiadujemy, że rodzicami Maryi byli starsi już i przez długi czas bezdzietni Joachim i Anna. Nie wiemy gdzie Maryja się urodziła. Przyszła na świat prawdopodobnie około 18 roku przed narodzeniem Jezusa.

Pierwsze informacje o liturgicznych obchodach narodzin Maryi pochodzą z VI wieku. Kult maryjny, po Soborze w Efezie w roku 431, przeżywał wtedy rozkwit. Jako święto ogólnokościelne pojawia się pod koniec VII wieku za sprawą papieża Sergiusza I. Data obchodów święta została przejęta ze Wschodu.

Święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny było obchodzone w Jerozolimie już w V wieku. W miejscu wskazywanym przez apokryfy, jako miejsce narodzenia Maryi, cesarz Justynian I wybudował około 550 roku bazylikę poświęconą jej czci.

Obchody rzymskie święta narodzenia Matki Bożej uświetniane były uroczystą procesją ze świecami z kościoła św. Adriana do Bazyliki Matki Boskiej Większej. Był to czas dziękczynienia za zebrane plony i prośby o urodzaj.

Matka Boska siewna - Piotr Stachiewicz, Public domain, via Wikimedia CommonsPobożność ludowa w Polsce to święto maryjne związała także z prośbą o urodzaje i obfite plony. Nazwane zostało świętem Matki Boskiej siewnej, gdyż dopiero po tym święcie przystępowano do przygotowania pól pod jesienną orkę i nowy zasiew. Wiele prac polowych w Polsce rozpoczynanych było symbolicznie w sobotę, aby Maryja pobłogosławiła podejmowanym wysiłkom. Dlatego też w niektórych rejonach był zwyczaj, że do ziarna siewnego dodawano ziarno wyłuskane z kłosów, które wraz z kwiatami i ziołami były poświęcone w dniu Wniebowzięcia Maryi. W innych regionach rolnicy przed zasiewem kropili swe dłonie wodą święconą, a pierwszą garść ziarna, jakie wrzucali w ziemię układali w formie krzyża, czyniąc to ‘w imię Boże’, jak opisują te zwyczaje kronikarze i etnografowie.

W parafiach wiejskich, w dniu 8 września, błogosławi się ziarno przeznaczone do zasiewu. Kościół modli się: „Boże, (…) pobłogosław te ziarna i inne nasiona, zachowaj je przed gradem, powodzią, suszą i wszelką szkodą, a ziemię użyźniaj rosą z nieba, aby rośliny z nich wyrosłe wydały obfite plony... Udziel nam tego przez zasługi Najświętszej Dziewicy, której narodziny dziś obchodzimy”.

Uciekanie się do wstawiennictwa Maryi i prośba o błogosławieństwo w pracach polowych i plonach, ma prawdopodobnie źródło w apokryfach.

Apokryficzna Ewangelia Pseudo-Mateusza, a za nią polskie apokryfy opowiadają, jak podczas ucieczki do Egiptu Święta Rodzina spotkała rolnika siejącego zboże na polu. Zaniepokoił się, co ma powiedzieć ścigającym, którzy niebawem nadejdą. Maryja powiedziała mu, żeby mówił tylko prawdę, bo kłamstwo jest grzechem. Słudzy Heroda chcieli zabić Dziecię. Kiedy nadeszli, spytali rolnika, czy nie widział przechodzącej kobiety z małym dzieckiem. On odparł, że owszem, widział, i miało to miejsce, kiedy siał zboże. Żołnierze zatem zawrócili, a rolnik ze zdumieniem zobaczył, że na nowoobsianym polu był łan dorodnej, dojrzałej pszenicy.

Święto narodzenia Maryi przypomina o jej człowieczeństwie. Została niepokalanie poczęta, ale miała wolną wolę, nie była do niczego zmuszona. Obchodzone święta przypominają o jej zaufaniu, posłuszeństwie i całkowitej uległości Bogu.