Peregrynacja ikony św. Ignacego Loyoli
Przeżywamy Jubileuszowy Rok Ignacjański. Minęło 500 lat od nawrócenia św. Ignacego, a w marcu przyszłego roku będzie 400 lat od jego kanonizacji. Z tej okazji po wszystkich placówkach jezuickich w Polsce pielgrzymuje ikona św. Ignacego. Warto o niej powiedzieć coś więcej.
Za pierwszą ikonę Tradycja Kościoła uważa ikonę oblicza Jezusa Chrystusa „nie ręką ludzką uczynioną”, zwaną też Mandylionem, Świętym Oblicze, Acheropoietos. Wizerunek miał powstać w sposób cudowny poprzez odbicie twarzy Jezusa Chrystusa na chuście.
Prawosławny mnich o. Grigorij Krug powiedział, że „ikona jest urzeczywistnieniem ludzkiego marzenia o stworzeniu obrazu – wizerunku. Jest zwieńczeniem wszelkich czystych wysiłków artystycznych, dążeń do utrwalenia i zachowania dla życia wszystkiego co wartościowe”.
Ikona zawsze przedstawia osoby/osobę. Jest zawsze przedstawieniem, portretem osoby przebóstwionej. Zrodziła się z tajemnicy boskiego wcielenie i na niej się opiera.
Istotą ikony jest świadectwo o Wcieleniu, na którym bazuje cała ekonomia zbawienia. Wcielenie Syna Bożego daje człowiekowi możliwość uczestniczenia w boskim życiu, możność życia w Chrystusie i z Chrystusem. Kościół oddając kult świętym obrazom nie czci materii, ale Stwórcę materii, który poprzez nią dokonał dzieła zbawienia w Jezusie Chrystusie.
Święty Ignacy z Loyoli, założyciel Towarzystwa Jezusowego, poprzez swoje życie dał nam przykład realizacji drogi ewangelicznej – zjednoczenia człowieka z Bogiem. Szlak jego życia i powołania, droga realizacji cnót ewangelicznych, naśladowania Jezusa Chrystusa, stał się przykładem życia, wzorcem dążenia do świętości wielu pokoleń chrześcijan. On sam poprzez świętość swego życia na nowo odkrył, rozeznał, doświadczył zjednoczenia z osobą Jezusa.
Cała kompozycja bazuje na świadectwie życia św. Ignacego zawartym w duchowości Ćwiczeń Duchownych i Konstytucji Towarzystwa Jezusowego. Postać świętego namalowana jest na trzech planach – perspektywach: boska – złote tło, symbol światła Ducha Św.; duchowa – sztandar ze znakiem krzyża nawiązujący do kontemplacji o dwóch sztandarach z książeczki Ćwiczeń Duchownych; historyczna – postać ubrana w strój kapłana z epoki XVI w.
Oblicze świętego nawiązuje w swym stylu i formie do oblicza Pantokratora, jednej z najstarszych ikon z tym przedstawieniem znajdującym się w synajskim klasztorze św. Katarzyny.
Poznaj symbole umieszczone na ikonie św. Ignacego.
Światło na ikonie
Ikona jest malowana światłem. Paul Evdokimov napisał: „na ikonach nigdy nie ma źródła światła, ponieważ światło stanowi ich temat, nikt nie oświetla słońca”. Dlatego ikonie nie potrzeba zewnętrznego światła. Jest jakby lustrem, które odbija światłość Boga. Złote tło ikony emanuje światłem odbitym, który oświetla oblicze modlącego się przed nią chrześcijanina.
Ikony ze swojej natury i powołania ukazują wyłącznie świat przebóstwiony. Oblicza na ikonach są jakby pozbawione życia, ascetyczne, surowe i bez emocji. Mają wskazywać na piękno duchowe, a nie na piękno przemijające, cielesne. Nie znajdziemy na nich bólu i cierpienia, smutku i radości, ale powagę i dostojeństwo. Oblicze świętego Ignacego jest pełne dostojeństwa, kontemplacji i łaski Bożej. Jest wpatrzony w nas, w każdego człowieka jako doskonały obraz Boga na ziemi.
Gesty i ruch na ikonie
Postać świętego na ikonie jest statyczna. W lewej dłoni trzyma księgę – książeczkę Ćwiczeń Duchownych jako symbol daru i zarazem charakterystyka duchowości ignacjańskiej. Zaś prawa dłoń trzyma drzewiec z białą flagą z czerwonym krzyżem – symbol Jezusa Chrystusa Zmartwychwstałego, która jest ułożone w gest błogosławieństwa. Nawiązując jednocześnie do kontemplacji o dwóch sztandarach zawartej w rekolekcjach św. Ignacego. Postać jest zwrócona do nas frontalnie. Wewnętrzna harmonia świętego stanowi odbicie bezruchu Boskiego spokoju. Święty jest ubrany w sutannę koloru czarnego przepasanej pasem, okryty jest peleryną tak zwaną profeską oraz biretem na głowie. Jest to typowy strój prostego księdza z czasów świętego Ignacego z elementami tradycji jezuickiej.
Napisy na ikonie
Każda ikona musi posiadać swoje imię. Dlatego w górnej części kompozycji ikony znajduje się podpis: SANCTUS IGNATIUS DE LOYOLA w języku łacińskim. Podpis na ikonie jest symbolicznym powiązaniem słowa i obrazu.
Kolory na ikonie
Kolorystyka ikony jest bardzo dynamiczna. Czerwień przeplata się z brązami i zieleniami. Mamy tu do czynienia z kompozycją kolorów. Na ikonie nie chodzi o naturalizm, o piękno materialne, ale o piękno duchowe, nieprzemijające i wiecznie. Kolor stanowi dopełnienie i jest objawieniem się boskiego światła.
Patrząc z przyszłości na teraźniejszość ikona tak naprawdę nie zna granic. Tak samo w liturgii zacierają się granice pomiędzy przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. Dlatego ikona jest miejscem kontemplacji Boga twarzą w twarz, której człowiek dostąpi w życiu przyszłym.
Skomentuj artykuł