Bogactwo zakonnych charyzmatów

Przez oderwanie od świata osoby konsekrowane świadczą o przemijalności obecnej epoki, ukazują, że nie należy tracić z oczu najważniejszego powołania, jakim jest nieustanne przebywanie z Bogiem.

W Kościele mamy powołania do życia świeckiego, posługi święceń i życia konsekrowanego.

Zadaniem osób konsekrowanych jest szczególne upodobnienie się do Chrystusa czystego, ubogiego i posłusznego. Osoby te zobowiązują się przez profesję, czyli śluby składane wobec przedstawicieli Kościoła, do życia według rad ewangelicznych: czystości, ubóstwa i posłuszeństwa. Śluby dotykają trzech istotnych dziedzin egzystencji człowieka i tradycja duchowa Kościoła łączy je z porządkowaniem i terapią trzech pożądliwości w człowieku – ciała, oczu oraz pychy, będących dziedzictwem grzechu pierworodnego. W Kościele istnieją rozmaite formy życia konsekrowanego. Rozróżniamy: instytuty zakonne oddane całkowicie kontemplacji; instytuty oddane dziełom apostolskim, tzw. czynne; instytuty świeckie; stowarzyszenia życia apostolskiego oraz stan dziewic, pustelników i wdów poświęconych Bogu. Członkowie instytutów oddanych kontemplacji (zakony klauzurowe) skupiają całe swoje życie i działanie wokół kontemplacji Boga. Trwają w samotności i milczeniu, łączą życie wewnętrzne z pracą, z rozważaniem słowa Bożego, sprawowaniem liturgii i modlitwą. Siostry i bracia żyjący w czynnych zgromadzeniach zakonnych pragną na różne sposoby pełnić – zgodnie z określonym charyzmatem – apostolską służbę dla dobra ludu Bożego, żyjąc radami ewangelicznymi we wspólnocie. Ich założyciele i założycielki, otwierając się na działanie Ducha Świętego, odczytywali znaki czasu i starali się odpowiadać na konkretne potrzeby Kościoła i bliźnich. Bardzo ważne dla członków danego zgromadzenia jest pielęgnowanie swego charyzmatu, czyli swoistego stylu uświęcania, apostołowania i życia we wspólnocie. Charyzmat zgromadzenia wynika z charyzmatu założyciela, to jest sposobu realizowania Ewangelii w konkretnej rzeczywistości według Ducha, którym Bóg natchnął założyciela. Trzeba podkreślić, że wszyscy założyciele żyją według całej Ewangelii i głoszą ją w całości, ale – mówiąc obrazowo – każdy z nich otrzymał ją od Ducha Świętego otwartą na innej stronie i z tak otwartą księgą idzie przez świat w swoim życiu, za nim zaś idą ci, co przynależą do zgromadzenia, które założyciel powołał do istnienia.

W połowie XX w. powstała nowa forma życia konsekrowanego: instytuty świeckie. Ich członkowie praktykują rady ewangeliczne bez trwałej formy życia wspólnego i bez zewnętrznych oznak swojego powołania.

W Kościele działają też stowarzyszenia życia apostolskiego – męskie i żeńskie. Od instytutów zakonnych różnią się brakiem ślubów, a od instytutów świeckich – prowadzeniem życia braterskiego we wspólnocie. Cel apostolski jest głównym powodem istnienia tej formy życia konsekrowanego i moralnym obowiązkiem każdego, kto decyduje się włączyć do stowarzyszenia. Dziś na nowo rozkwita też starożytny stan dziewic poświęconych Bogu. Dziewice konsekrowane przez biskupa łączą się szczególną więzią z Kościołem lokalnym, któremu służą, pozostając w świecie. Pustelnice zaś, przez zewnętrzne i wewnętrzne oderwanie od świata, świadczą o przemijalności obecnej epoki, a przez post i pokutę ukazują, że nie należy tracić z oczu najważniejszego powołania, polegającego na nieustannym przebywaniu z Bogiem. Ostatnio odrodziła się także praktyka konsekracji wdów, znana od czasów apostolskich – wdowy składają wieczysty ślub czystości, poświęcając się modlitwie i służbie Kościołowi. Kobiety, decydujące się na życie konsekrowane, podlegają długiemu procesowi formacji, trwającej właściwie przez całe życie. Nad instytutami życia konsekrowanego czuwa biskup diecezji. Wszystkie one podlegają Ojcu Świętemu jako zwierzchnikowi całego Kościoła.

Jezus jest doskonałym wzorem całkowitego i ufnego utożsamienia się z wolą Ojca. (…) Od pierwszych wieków chrześcijaństwa liczni zafascynowani Chrystusem mężczyźni i kobiety opuszczali rodziny, pozostawiali posiadłości i bogactwa materialne oraz to wszystko, co po ludzku jest godne pożądania, aby wielkodusznie pójść za Chrystusem i bezkompromisowo żyć Jego Ewangelią, która stała się dla nich szkołą radykalnej świętości. Również dzisiaj liczne osoby wybierają tę wymagającą drogę ewangelicznej doskonałości i realizują swoje powołanie przez ślubowane rady ewangeliczne. Świadectwo tych naszych braci i sióstr w klasztorach życia kontemplacyjnego oraz w instytutach i stowarzyszeniach życia apostolskiego przypomina ludowi Bożemu „tę tajemnicę Królestwa Bożego, które już jest obecne w historii, ale w pełni urzeczywistni się w niebie”.

Z Orędzia Benedykta XVI na 46. Światowy Dzień Modlitw o Powołania, 20 I 2009 r.

W Polsce żyje 21740 sióstr, w tym 20364 w 100 zgromadzeniach czynnych (w 2422 domach zakonnych) i 1376 sióstr w 14 zakonach (w 86 klasztorach) kontemplacyjnych.

Na misjach pracuje 550 polskich sióstr, na Wschodzie 450, a w innych krajach 1232.

W Polsce istnieje 30 instytutów świeckich, do których należy ok. 1000 osób.