Arkadiusz (Arkady)
Imię męskie pochodzenia greckiego. Do nas przyszło przez łacinę (stąd -iusz); druga postać tego samego imienia to Arkady przyswojone według innego wzoru (jak Ignacy).
W grece Arkádios wywodzi się od rzeczownika Arkas 'mieszkaniec Arkadii' (na Peloponezie) i pierwotnie oznaczało 'syn Arkadyjczyka', zapewne jako określenie wyzwoleńca.
W Polsce rzadkie, ale spotyka się je w obu postaciach, tzn. Arkadiusz i Arkady.
Odpowiedniki obcojęz.: łac. Arcadius, fr. Arcade, ros. Arkadij, wł. Arcadio.
Świętych, którzy nosili to imię, było sześciu. Tu krótko o trzech, lepiej zaświadczonych w źródłach:
Arkadiusz, męczennik z Cezarei Mauretańskiej (dziś Cherchel w Algierii), zapewne z czasów Dioklecjana (284-305). Zrazu uszedł on przed prześladowcami, ale dowiedziawszy się o aresztowaniach w jego rodzinie, wrócił bezzwłocznie i sam stawił się przed sędzią. Połamano mu golenie, on zaś mimo to aż do chwili zgonu zagrzewał do wytrwania współtowarzyszów męki. O tym i o innych szczegółach dowiadujemy się z opisu (Passio), który prawdopodobnie został nieco upiększony, ale który może pochodzić z autentycznych akt męczeńskich. O męczeństwie Arkadiusza świadczy zresztą niezależnie od tego św. Zenon z Werony, jego krajan. Martyrologium wspomina męczennika 12 stycznia.
Źródła i literatura w Catholicisme 1 (1948), 762 n. (G. Bardy) - Ikonografia w LCI 5 (1973), 246.
Arkadiusz, Paschazy, Probus i Eutychian, męczennicy afrykańscy z r. 437. Jedyną wiadomość o ich męczeństwie przekazał nam w swej Kronice św. Prosper z Akwitanii. Pisze on mianowicie, że byli w wielkim poważaniu u króla Wandalów Genzeryka, skoro jednak nie chcieli wraz z nim przejść na arianizm, popadli w niełaskę, następnie zesłani zostali na wygnanie, w końcu zaś skazani na śmierć. Uniknął jej tylko młodziutki brat Paschazego i Eutychiana - Paulillus, ale został sprzedany do niewoli. Zachował się list Honorata, biskupa Cirty w Numidii (dziś Konstantyna w Algierii), skierowany do Arkadiusza i wzywający go do wytrwania. Męczennicy wspominani są w dawnym Martyrologium Rzymskim dnia 13 listopada.
Źródła w Com. mart. rom. 519. Literatura w Catholicisme 1 (1948), 763. - Ikonografia w LCI 5 (1973), 246.
Arkadiusz, biskup Bourges (Francja), znany jest z obecności na synodzie w Orleanie (538), a także ze wzmianki św. Grzegorza z Tours, który napomyka, iż on to przyjął do diecezji św. Patroklesa, późniejszego słynnego męczennika. Inne szczegóły, nawet czas trwania jego rządów biskupich, pogrążone są w mrokach historii. Pamiątka miała przypadać 1 sierpnia.
Źródła i literatura w Catholicisme 1 (1948), 763.