Arnulf (Arnolf)
Jest to imię germańskie z wielkiej grupy dwuczłonowych imion złożonych. W części pierwszej występuje element arn- 'orzeł', a w drugiej -wolf / -wulf 'wilk'. W grupie spółgłoskowej -rnw- doszło ze względów fonetycznych do uproszczenia, stąd brak jest spółgłoski -w-. Niektórzy interpretują to imię jako 'mąż mocny i przebiegły, roztropny'.
W Polsce znane jest od w. XIII, najpierw na Dolnym Śląsku Arnolf (1217), Arnulf (1439) i Ainolfus.
Odpowiedniki obcojęz.: łac. Arnolfus, Arnulfus, fr. Arnoul, hiszp. Arnolfo, niem. Arnulf, wł. Arnolfo.
Święci, którzy nosili te bliskobrzmiące imiona, występują pod nimi na przemian, a w zbiorach hagiograficznych tworzą sporą gromadę, liczącą bez mała dwadzieścia wzmianek. Tu, jak zwykle, przedstawimy tych, którzy odegrali znaczniejsze role i wyraziście zapisali się w dziejach kultu.
Arnulf, męczennik. Miał pochodzić z terenów dzisiejszej Belgii i być wychowankiem św. Remigiusza z Reims. Wraz ze swą żoną Skarybergą, siostrzenicą Chlodwiga, postanowił żyć we wstrzemięźliwości. Gdy jako pielgrzym przemierzał Tours, obrano go nieoczekiwanie biskupem tego miasta. Z godności rychło zrezygnował. Potem miał na terenie Hiszpanii przyprowadzić do prawdziwej wiary wielu arian. Gdy wracał, zamordowali go krewni żony, niezadowoleni z tego, że pokrzyżował ich plany dynastyczne. Stało się to ponoć w Yveline, które przemianowano potem na Saint-Arnoult. Niestety, Żywoty, które o tym wszystkim opowiadają (BHL 706-711), są stosunkowo późne i mało wiarygodne. W każdym razie takiego biskupa Tours nie znał tamtejszy historiograf, św. Grzegorz. Arnulfa czczono 17 lub 18 lipca.
Arnulf, biskup Metzu. Urodził się około r. 582 w zamożnej rodzinie Franków, osiadłych pomiędzy Metzem a Verdun. Wcześnie znalazł się na dworze Austrazji, włączony przez majordoma Gundulfa do świty króla Teudeberta II. Był jego domesticus oraz consiliarius regis. Jako przeciwnik Teuderyka II i Brunhildy poparł po śmierci tego władcy opozycję możnych i wraz z Pepinem Starszym przyczynił się do opanowania przez Chlotara II Austrazji i Burgundii. Zrażony bezwzględnością rozgrywek, chciał następnie ze swym przyjacielem, św. Romarykiem, usunąć się na Wyspy Leryńskie, ale w r. 614 obrano go biskupem Metzu. Ciesząc się nadal zaufaniem Chlotara II, był wtedy opiekunem Dagoberta I, osadzonego w Austrazji. Towarzyszył mu też w wyprawie do Turyngii. W r. 624 wraz z Pepinem uczestniczył w obaleniu Chrodoalda, a następnie pośredniczył w sporze Dagoberta z ojcem. W latach 626 i 627 wziął udział w synodach w Reims i Clichy. W dwa lata później mimo protestów złożył swój biskupi urząd w ręce Georyka i usunął się do Remiremont, w Wogezach. Przebywał tam w samotnej celce i zajmował się pielęgnowaniem chorych oraz trędowatych. Zmarł 18 lipca 640 r. Georyk dokonał translacji jego szczątków, które złożył w kościele Świętych Apostołów w Metzu; świątynię nazwano potem jego imieniem. Przez swego syna Ansegizela stał się ogniwem, które Arnolfingów wiąże z Karolingami.
Arnulf, biskup Gap. Pochodził z Vendôme. Wcześnie został benedyktynem. Opat Oderyk zabrał go potem do Rzymu i tam przez jakiś czas przebywał w klasztorze Św. Pryski na Awentynie. Gdy w r. 1064 papież zmuszony był usunąć biskupa Gap (Francja), oskarżonego o symonię, sam wyświęcił na tę stolicę Arnulfa. Nowy rządca diecezji miał teraz do pokonania wiele trudności. Pośród nich okazał się energicznym krzewicielem reformy. Zmarł zapewne między r. 1070 a 1079. Wspominano go zawsze w dniu 19 września, a w diecezji uważano za jej patrona.
Arnulf, biskup Soissons. Pochodził z Brabancji. Zrazu był mnichem u Św. Medarda w Soissons, ale kiedy w r. 1081 usunięto tamtejszego biskupa Ursiona, jego promowano na tę stolicę. Wiele wtedy zniósł przeciwności. Przez dwa lata przebywał nawet poza diecezją, we Flandrii. W końcu abdykował i usunął się znów do Św. Medarda. Zmarł tam 15 sierpnia 1087 r.