Cyrus

Jest to imię, które dobrze znamy z historii starożytnej, jako jedno z imion dynastycznych Achemenidów w Persji. Możemy je uważać za pochodzące z jęz. perskiego, od słowa khuru 'tron, stolica', z greckiego od słowa kyros 'moc, władza, panowanie, autorytet' lub hebrajskiego od słowa kôresh / hhâras 'słońce'.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Cyrus, gr. Kyros, ang. Cyrus, ros. Kir, wł. Ciro.

W dawnych wykazach spotykamy sześciu świętych tego imienia. Jak tylu innych, ledwo znani są oni ze zwięzłych zapisów. Prezentujemy dlatego jednego. Jego rzymski kult nabrał z czasem dużego rozgłosu i zatoczył dość szerokie kręgi:

Cyrus i Jan, męczennicy aleksandryjscy. Cyrus był podobno mnichem, a Jan żołnierzem. Ponadto pierwszy miał się trudnić sztuką lekarską. W każdym razie w VI stuleciu pokazywano w Aleksandrii pomieszczenie, w którym udzielał porad chorym. Gdy dowiedzieli się, że Teodozja, Teoksyst i Eudoksja, chrześcijanie z Conopus, prowadzeni są na śmierć, pośpieszyli, aby podtrzymać ich na duchu. Zostali wówczas aresztowani i poddani torturom. W końcu ścięto im głowy. Stało się to około r. 303. Gdy po swym wyborze na stolicę biskupią Cyryl Aleksandryjski chciał w Menuthis wytrzebić kult bogini Izydy, kazał tam przenieść relikwie męczenników i często wygłaszał kazania na ich cześć. Na początku VIII stulecia do jej rozkrzewienia przyczynił się walnie św. Sofroniusz Jerozolimski. Po dziś dzień miejscowość nosi nazwę Abukir, a ta nie jest niczym innym jak arabskim przekształceniem słów Abba Kyros. Natomiast relikwie męczenników przeniesiono do Rzymu i złożono w kościółku na prawym brzegu Tybru. Kult świętych nabrał tam znacznej popularności, a z czasem wyraził się także w folklorze sycylijskim. W Martyrologium Rzymskim wspomina się ich w dniu 31 stycznia.