Estera

Imię biblijne znane z Księgi Estery (zob. niżej), wywodzące się z języka perskiego - Stareh 'gwiazda'. Możliwe, że ma też rodowód akadyjski - od imienia bogini Ishtar.

W Polsce znane w formach Ester, Hester (1431), szczególnie w spieszczeniu Esterka, która miała być konkubiną króla Kazimierza Wielkiego. Dla niej to kazał wybudować zamek w Łobzowie. Było dość często używane przez polskich Żydów.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Esther, Stella, ang., fr. Esther, hiszp. Ester, Estrella, niem. Esther, ros. Esfir, Esfira, wł. Ester.

Estera, królowa. Bohaterka księgi o nazwie wziętej od jej imienia, pochodziła z pokolenia Beniamina, z rodziny przesiedlonej do Babilonu w czasach Jehoniasza (597-596 przed Chr.) Urodziła się już na ziemi wygnania, a zostawszy sierotą, wychowywana była przez swego krewnego, Mardocheusza. Gdy królowa Waszti popadła w niełaskę, wybrano ją, by razem z innymi zapełniała harem władcy. Potem, zdobywszy dla swej niepospolitej urody jego względy, obwołana została królową. Tymczasem wielki wezyr Haman, zapłonąwszy gniewem na Mardocheusza za to, że nie chciał przed nim klękać, postanowił zorganizować pogrom Żydów. Przerażeni niebezpieczeństwem, udali się wtedy do Mardocheusza, a przez niego do Estery, aby ratowała ziomków. Przez trzy dni postu gotowała się na interwencję, potem, nie wzywana przez władcę, a tak ryzykując własne życie, stanęła przed jego obliczem. Zdobywając na nowo jego względy, mogła go teraz zaprosić na ucztę, a następnie wyłuszczyć swą prośbę. Zbiegło się to z innym wydarzeniem. Oto władca przypomniał sobie dawne zasługi Mardocheusza i zorientował się, że nie został on nagrodzony. Teraz postanowił to naprawić, dowiedziawszy się zaś od Estery o planach Hamana, zapłonął przeciw niemu gniewem i kazał go stracić. Triumf Estery i Żydów był pełny. Nie tylko uniknęli pogromu, ale sami mogli teraz wywrzeć pomstę na wrogach, Mardocheusz zaś został wielkim wezyrem. Razem z Esterą zapoczątkował wtedy święto Losów, znane szeroko pod nazwą Purim. Sama natomiast Estera, uwielbiana dla swego patriotyzmu, pobożności i wyrzeczenia, stała się pod piórem Ojców Kościoła figurą Najśw. Maryi Panny. Wpisano ją do martyrologiów lub innych wykazów hagiograficznych: do łacińskich pod dniem 1 lipca; do koptyjskich pod dniem 20 grudnia; Grecy natomiast czcili ją zbiorowym wspomnieniem z Ojcami lub - tak w meneach góry Athos - ze świętymi niewiastami Starego Testamentu. Tradycja żydowska umiejscawiała jej grób w Hamadan (Ekbetana). Należy też zwięźle zaznaczyć, że jej postać stała się natchnieniem dla wielu artystów pędzla i pióra. Gdy o ostatnich chodzi, najsławniejszym stał się dramat Racine'a, uchodzący za arcydzieło swego rodzaju. Przy tym wszystkim nie należy zapominać, że księga poświęcona w Starym Testamencie Esterze nie jest dziełem historycznym w naszym rozumieniu tego pojęcia. Powstała ok. r. 140 przed Chr., a jej tekst grecki, nieco różny od hebrajskiego, zredagowano jeszcze później. Znamionuje ją niewątpliwy artyzm, ale przekazując dane z tradycji, obchodzi się z nimi swobodnie, przekształca je i amplifikuje, byle uwypuklić wspomnienie uwolnienia Żydów z niebezpieczeństwa, na które narażani byli w rozproszeniu. Chodzi jej także o temat bardziej ogólny, tzn. o podkreślenie opatrznościowego uwolnienia Żydów z ucisku i uzasadnienie święta Purim, które obchodzi się po dzień dzisiejszy.