Ewaryst

Imię greckie, genetycznie cognomen powstałe na podstawie przymiotnika euáristos 'najlepszy, miły, najprzyjemniejszy'. W Polsce pojawiło się dopiero w XVII wieku i jest używane (choć bardzo rzadko) do dziś. Nosił je m.in. Ewaryst Estkowski (1820-1856), założyciel Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Evaristus, Euaristus, ang. Evaristus, fr. Évariste, ros. Ewarest, Ewarist, Jewarist, wł. Evaristo.

Martyrologia względnie synaksaria odróżniają czterech świętych tego imienia. Tu kilka słów powiemy o dwóch:

Ewaryst, papież. Na liście biskupów rzymskich, sporządzonej przez Ireneusza, widnieje na miejscu czwartym. Inni nie tak samo oznaczają jego bezpośredniego poprzednika i następcę. Rozmaicie też określają czas trwania jego pontyfikatu. Miał być Grekiem, ale urodził się rzekomo w Betlejem z ojca - Żyda. Czy i kiedy poniósł śmierć męczeńską, nie wiadomo. Przypuszcza się na ogół, że zmarł w r. 108. Nie posiadamy wczesnych oznak jego kultu. Do martyrologium wpisał go dopiero Ado. Widnieje tam pod dniem 26 października.

Ewaryst z Konstantynopola, ihumen. Urodził się 17 kwietnia 819 r. w Galacji. Nazwano go Sergiuszem. Jakiś czas przebywał u swego krewnego, który w Konstantynopolu zajmował wysokie stanowisko państwowe. Towarzyszył mu w r. 844 w legacji do Bułgarów. Zatęskniwszy za życiem doskonalszym, opuścił wtedy nagle poselstwo i przystał do ascety Jana. Ten ostatni wysłał go nieco później do ihumena klasztoru Studion w stolicy. Wtedy to właśnie zamieniono mu imię na Ewaryst. Rychło wybił się jako mąż modlitwy i umartwienia. W czasie rządów Focjusza razem ze swym przełożonym usunął się do Kokorobion, posiadłości dobroczyńcy klasztoru. Gdy później św. Mikołaj - on to był owym przełożonym - wrócił do Konstantynopola, Ewaryst został przełożonym nowego klasztoru. Zmarł tam 25 grudnia 897 r.