Modest

Jest to imię pochodzenia łacińskiego (Modestus i żeńskie Modesta), genetycznie cognomen od słowa pospolitego modestus, -a, -um 'umiarkowany, skromny'. Na gruncie chrześcijańskim imię zawiera aluzję do jednej z cnót: modestia, -ae 'umiarkowanie, skromność'.

U nas występuje bardzo rzadko. Z okresu staropolskiego brak potwierdzeń.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Modestus, fr. Modeste, ros. Modiest, wł. Modesto.

W pomnikach starożytnej i średniowiecznej hagiografii Modestów jest co najmniej dziesięciu. Tu wolno poprzestać na czterech zwięzłych ujęciach.

Modest, wspominany 12 lutego. W Martyrologium Rzymskim spotykamy pod tą datą aż trzech Modestów: męczennika, wymienionego razem z Julianem; Modesta, lewitę z Benewentu; oraz męczenników Modesta i Ammoniusza z Aleksandrii. Bollandiańscy komentatorzy martyrologium sądzą, że wspomnienia pochodzą z dwukrotnego powtórzenia i pomieszania jednego i tego samego zapisu, który - nie wiadomo dlaczego - znalazł się w niektórych kodeksach Martyrologium Hieronimiańskiego. Zamieszanie zwiększyła Passio opowiadająca szeroko, ale mętnie o Modeście z Benewentu. Utwór odnajdujemy w kodeksie z XII w. Nic zresztą pewnego o żadnym z tych Modestów powiedzieć nie potrafimy.

Modest, biskup Trewiru. Wiele o nim nie wiemy. Żył w V stuleciu, a na liście biskupów trewirskich zajmuje miejsce pomiędzy Miletem a Maksymianem. Zmarł prawdopodobnie w r. 486. Do martyrologium wpisał go pod dniem 25 lutego Usuardus. Biskupa pochowano w kaplicy u Św. Eucheriusza.

Modest z Jerozolimy. Gdy w r. 614 Persowie przez wyłom wdarli się do Świętego Miasta, dla tamtejszych chrześcijan i ich kościołów nastały dni pełne zniszczenia, grozy i smutku. Po kilku dniach Jerozolima przedstawiała widok, który sprawiał wrażenie ruiny nie do naprawienia. Świątynie, których nie zdołali zrabować najeźdźcy, plądrowali teraz i podpalali Żydzi, natomiast resztki ludności chrześcijańskiej, której nie zdołano jeszcze sprzedać, wyprowadzane były w długim szeregu na Wschód. Pośród pojmanych znajdował się zgrzybiały starzec - patriarcha Jerozolimy, Zachariasz. Jako swego wikariusza zostawił w mieście Modesta, ihumena ławry Św. Teodozego w Jerychu; ale cóż ten pozbawiony wiernych i jakichkolwiek środków mąż zdoła uczynić, by jeszcze cokolwiek ocalić- Tymczasem Modest, nie złamany klęską, zabrał się rączo do pracy, zaapelował do kościołów Egiptu i Syrii i bardzo wcześnie ponaprawiał to, co dało się jeszcze uratować, to zaś, co było w kompletnej ruinie, zastąpił budowlami skromniejszymi, ale schludnymi, rokującymi nadzieję na przyszłość. Nic dziwnego, że zjednał sobie szczere uznanie takich mężów, jak patriarcha Aleksandrii Eutychiusz i cesarz Herakliusz. Nic też dziwnego, że po śmierci Zachariasza (630) wybrano go bez wahania na patriarchę Jerozolimy. Zmarł w cztery lata później, w dniu 17 grudnia, w Sozas u granic Palestyny, gdy wracał z nowymi środkami na odbudowę. Rozeszła się wówczas pogłoska, jakoby z chęci dokonania rabunku został otruty przez kogoś ze swego otoczenia. Modest pozostawił po sobie nieco pism. Wspominany w synaksariach greckich, do Martyrologium Rzymskiego nie wszedł.

Modest z Karyntii. Już przed r. 767 Cheitumar, władca Bawarii, prosił biskupa Salzburga, Wirgiliusza, aby wysłał ekipę misyjną do Słowian zamieszkujących dzisiejszą Karyntię. Na czele czteroosobowej ekipy stanął Modest, który otrzymał sakrę biskupią. Na terenie dawnego rzymskiego Virunum i Teurnia poświęcił on kościoły w Maria-Saal oraz w Holz. Ten pierwszy ośrodek aż po r. 945 był siedzibą biskupa zależnego od Salzburga. Nie wiemy, kiedy Modest zmarł. Jego wspomnienie obchodzono w dniu 5 lutego. Grobowiec w Maria-Saal stał się ośrodkiem lokalnego kultu.

Źródła i literatura w LThK 7 (1962), 516 n. - Ikonografia w LCI 8 (1976), 20.