Pafnucy
Imię pochodzenia egipskiego, z koptyjskiego papnute, paphnuti 'sługa Boży'.
W Polsce rzadko się pojawia.
Odpowiedniki obcojęz.: łac. Paphnutius, gr. Paphnoutios, fr. Paphnuce, niem. Paphnutius, ros. Pafnutij, wł. Pafnuzio.
W martyrologiach pojawia się co najmniej dziewięciu świętych tego imienia. Tu wolno poprzestać na zbiorowym przedstawieniu trzech oraz pominąć trzech innych: jeden z nich, rzekomy męczennik jerozolimski, wspominany w dniu 19 kwietnia, jest wedle wszelkiego prawdopodobieństwa powtórzeniem wspomnienia męczennika z Denderah; podobnie rzecz ma się zapewne z Pafnucym, którego kalendarz palestyńsko-gruziński wymienia pod dniem 4 lutego razem z Apellesem, Apollem, Dioskorem i Teodorem Peluzjotą; natomiast trzeci występuje w literaturze jako ojciec św. Eufrozyny z Aleksandrii, o której mówiliśmy już.
Pafnucy z Denderah i jego 546 towarzyszy. Mówią o nich dwie mało wiarogodne pasje: koptyjska i grecka. Wedle tych pism Pafnucy miał być eremitą w Tebaidzie. Aresztowano go na rozkaz Arriana, prefekta w Antinoe. Nie przestał wówczas dokonywać cudów, na widok których nawróciło się wielu. Wszystkich tych neofitów umęczono przed Pafnucym, który nie ustawał w swej cudotwórczej działalności. W końcu ukrzyżowano cudotwórcę. W synaksariach Wschodu wspominano go w różnych dniach. Do martyrologiów zachodnich dostał się bardzo późno. W rzymskim jest pod dniem 24 września.
Pafnucy, biskup Tebaidy. W czasie prześladowania za Maksymina Dai wiele wycierpiał. Około r. 313 został mnichem. Potem powołano go na biskupstwo. W czasie obrad w Nicei cesarz i ojcowie soborowi darzyli go wielkim szacunkiem. Przyczynił się wówczas do uchwały, wedle której duchownym nie należało zabraniać małżeństwa przed przyjęciem święceń. Zmarł około r. 360. Koptowie wspominali go 9 lutego lub 1 maja. Do martyrologiów zachodnich wpisano go bardzo późno. W rzymskim znalazł się pod dniem 11 września.
Pafnucy, opat. Opowiadają o nim zarówno Apoftegmaty Ojców pustyni, jak i Historia monachorum in Aegypto, ale czynią to w sposób anegdotyczny, trudny do historycznego ujęcia. To pewne, że założył ławrę w pobliżu Heraklei (Ahn-s el-Medine), na północ od Oxyrhynchos. Podkreślał zawsze, że także laicy mogą wieść życie miłe Bogu. Wedle legendy o pokutnicy Thais, miał się nią zajmować, gdy dokonało się jej nawrócenie. Zmarł około 380 r. Wspomnienie obchodzono 29 listopada.
Pafnucy Egipski. Trudno zidentyfikować i precyzyjnie oddzielić to, co odnosi się do różnych mnichów egipskich, występujących w starożytnych zbiorach anegdot pod tym imieniem; wiadomo zaś, że wśród Koptów tej epoki imię Pafnucy było bardzo popularne. Rozróżnia się na ogół trzy postaci: a) tego, który skomponował żywoty Onufrego i Tymoteusza: rychło przetłumaczono je na ormiański; b) Pafnucego Kefalasa, o którym opowiada Historia Lausiaca; c) Pafnucego, o którym świadczy siedem listów, zachowanych na papirusach.
Pafnucy z Borowska. Miał być synem jakiegoś Iwana, a urodził się w Kurdynowie. Gdy dorósł, potajemnie opuścił rodzinny dom i wstąpił do klasztoru. Metropolita Focjusz, dostrzegając jego zalety, wysunął go na stanowisko ihumena. Z dwoma innymi mnichami usunął się potem na pobliskie pustkowie, gdzie w r. 1440 wybudował kościół i założył nowy monaster. Zasłynął on później pod nazwą Borowskij Pafnutiew. Pafnucy był jego ihumenem do swej śmierci. Zmarł 1 maja 1480 r. Synod Moskiewski z r. 1547 wprowadził go do liturgii. Jego żywot miał opracować uczeń Basjan, a kanon i inne teksty liturgiczne inny uczeń, Innocenty. Te właśnie pisma miał wykorzystać w swych Meneach metropolita Makary.
Wedle nich biogram u Martinowa, 119. - Ikonografia w LCI 8 (1976), 116.