Salwator
Imię pochodzenia łacińskiego, genetycznie cognomen powstałe na bazie tytułu Jowisza Salvatora 'Zbawcy, Zbawiciela'. Odpowiada mu grecki tytuł Soter.
Na gruncie chrześcijańskim Salvator odnosi się zawsze do Jezusa Chrystusa.
W Polsce używane rzadko od XIII w., kiedy to potwierdzone jest na Mazowszu, ale krakowski kościół Św. Salwatora wzniesiono już w w. IX lub X.
Odpowiedniki obcojęz.: łac. Salvator, hiszp. Salvador, ros., ukr. Spas, wł. Salvatore.
W zbiorach hagiograficznych odnajdujemy trzech świętych względnie błogosławionych tego imienia. Uwzględnimy wszystkich.
Salwator, biskup Belluno. Miał być drugim biskupem tej diecezji, a żyć pod koniec II stulecia. Na stolicy zasiadał rzekomo bardzo długo. Pochowano go w pobliżu Vedany (niedaleko Przełęczy Św. Gotarda), gdzie odnaleziono w XVI w. inskrypcję: S. Salvatoris episcopi Belluni. Wskazuje się też na kilka innych drobnych oznak oddawanej mu czci. Mimo to trudno cokolwiek o nim powiedzieć. Wspomnienie przypadać miało 3 stycznia lub 3 lutego.
Salwator z Horty. Urodził się w 1520 r. w Santa Coloma de Farnés, w diecezji Gerona. Pochodził z niezamożnej rodziny. W 1541 r. wstąpił w Barcelonie do franciszkanów. Stał się u nich wzorem pokory i umartwienia. Posiadał też wiele charyzmatów, a wśród nich dar uzdrawiania chorych. Garnęło się do niego wielu. Z tego też powodu przenoszono go z klasztoru do klasztoru. Długo przebywał w Horcie, a pod koniec życia w Cagliari. Tam zmarł 18 marca 1567 r. Kult zaaprobowano w 1711 r., ale uroczystej kanonizacji dokonał dopiero w 1938 r. Pius XI.
Salwator Lilli i towarzysze, męczennicy. Chodzi przede wszystkim o Ormian, którzy na terenie starożytnej Cylicji zamieszkiwali od wieków okolice Adany (dziś Seyhan), a więc ziemie położone nieco na wschód od Tarsu, z którego pochodził św. Paweł. W pięćdziesiątych latach XIX stulecia wielu z tych Ormian przyjęło unię z Rzymem. Obsługiwali ich franciszkanie z Kustodii Ziemi Świętej. W latach 1894-1895 na wspominanym terenie doszło do straszliwego pogromu Ormian, wywołanego przez podstępną administrację sułtańską. Tym, którzy niewątpliwie zginęli za wiarę, przewodniczył ich duszpasterz, franciszkanin Salwator Lilli, w zakonie nazywany Salwatorem z Kapadocji. W rzeczy samej urodził się 19 stycznia 1853 r. w wiosce Cappadocia, położonej w pobliżu Aquili, we włoskich Abruzzach. W wieku lat siedemnastu wstąpił do reformatów. Gdy już złożył śluby zakonne, wysłano go do Kustodii Ziemi Świętej. W 1878 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Po ośmiu latach wrócił do Italii, aby uregulować sprawę służby wojskowej. Do pozostania w kraju namówić się nie dał. Duszpasterzował potem wśród Ormian w okręgu Maresz. Tuż przed pogromem przeniesiono go do Mugiuk- -Deresi. Na wieść o rozpoczętej rzezi nie uciekł stamtąd, bo, jak oświadczył, chciał dzielić losy powierzonej sobie owczarni. Do wyznawców islamu odnosił się zawsze życzliwie, więc bez trwogi o cokolwiek zwrócił się teraz do władz tureckich o zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom Mugiuk-Deresi. Wysłano wtedy oddział żołnierzy, który zakwaterował się w domu Salwatora. Po trzech dniach, 22 listopada 1895 r., żołnierze zawlekli gospodarza nad pobliską rzekę, a z nim siedmiu Ormian, którzy już wcześniej schronili się pod jego opiekę. Zażądano od wszystkich, aby przeszli na islam. Wzywając chrześcijan do wytrwania, pierwszy pod bagnetami zginął o. Salwator. Po nim śmierć za wiarę ponieśli: Khadir, syn Xodianina; Cerun, syn Khuražiego; Wardawar, syn Dimbalaca; Paweł, syn Jeremiasza; Dawid i Teodor, synowie Dawida, bracia. Jan Paweł II beatyfikował wszystkich 3 października 1982 r.