Saturnin
Jest to łacińskie imię teoforyczne (pierwotnie cognomen), utworzone od imienia Saturnus sufiksem -inus, który oznaczał pochodzenie, przynależność. Saturninus to pierwotnie 'należący do Saturna, pochodzący od Saturna, syn Saturna'. Saturn był w mitologii rzymskiej jednym z najstarszych bogów italskich; utożsamiano go z greckim Kronosem. Na cześć Saturna odbywały się Saturnalia, w czasie których zanikały wszelkie różnice stanowe. Okres panowania Saturna nad światem uważano za złoty wiek ludzkości.
Imię Saturnin w Polsce występuje do dziś, ale bardzo rzadko. W użyciu jest też forma żeńska imienia - Saturnina.
Odpowiedniki obcojęz.: łac. Saturninus, fr. Saturnin, Sernin, Satornis, Saunin, Sauny, Saurin, Savorgnan, Serni, Sorlin, Sornin, Surnin, Atorne, Atourni, niem. Saturninus, wł. Saturnino, Sernino.
Gdybyśmy zaufali wszystkim martyrologicznym zapisom, musielibyśmy przyjąć, że świętych tego imienia było ponad trzydziestu. Ale zapisy po największej części ograniczają się do samego imienia, purum nomen, zaś o grupach męczenników, wśród których Saturnin się znalazł, także nic konkretnego i pewnego nie podają. Zapisom nie towarzyszą zresztą jakiekolwiek oznaki kultu. Tak więc ograniczyć się tu możemy do przedstawienia pięciu wspomnień, odsyłając ponadto do haseł: Felicyta i Perpetua; Teodul, S., Eupor oraz Optat, męczennik z Saragossy, którego towarzyszami było czterech Saturninów.
Saturnin (z Kartaginy), męczennik rzymski. Świadectwa jego męczeństwa są liczne i niewątpliwe. Jednakże są to przekazy archeologiczne, kalendarzowe (np. marmurowy kalendarz z Neapolu) i liturgiczne (sakramentarze), a więc takie, które z natury swej nie obfitują w szczegóły. Najwięcej jeszcze mówi nam o męczenniku napis ułożony przez papieża-poetę Damazego I. Wiemy stąd, że Saturnin był Afrykańczykiem. Do Rzymu przybył z Kartaginy, jakby na samo prześladowanie, które właśnie wybuchło. Czy było to za panowania Decjusza, jak sądzą niektórzy- A może za Maksymiana lub za Dioklecjana- Tego nie potrafimy ustalić. Dość, że Saturnin był torturowany w sposób szczególnie okrutny (żelaznymi -pazurami-). Potem go zesłano na wygnanie, gdzie z wycieńczenia zmarł. Pochowano go przy via Salaria Nova. Zbudowano mu tam później bazylikę, kilkakrotnie w ciągu wieków odnawianą, ale dziś już nie istniejącą. Wspomnienie męczennika zmąciła późna i na wkroś legendarna Passio Marcelli, która wśród wspominanych męczenników przypisała mu miejsce podrzędne i uczyniła zeń starca. Dodała mu także jako towarzysza diakona Syzyniusza, którego uczeni uważają za postać wręcz fikcyjną. Żywy ongiś kult Saturnina przygasł z czasem na skutek rozwoju czci Saturnina z Tuluzy, który wspominany jest w martyrologiach tego samego dnia, tj. 29 listopada.
Saturnin, biskup Tuluzy. Wedle najstarszego źródła, homilii z V stulecia, był pierwszym biskupem tego starożytnego miasta. Zginął za panowania Decjusza, przytroczony do dzikiego zwierza i wleczony po arenie. Nad jego grobem pod miastem biskup Hilary wybudował małe oratorium. We wczesnych latach V stulecia biskupi Sylwiusz i Eksuperiusz wznieśli bazylikę, którą potem nazywano krótko Saint-Sernin. Cezary z Arles oraz późniejsze pasje dopatrywały się w Saturninie ucznia apostolskiego. Kult rozszerzył się na wiele regionów Francji i Hiszpanii. Wspomnienie przypada 29 listopada (30 października: translacja).
Saturnin, męczennik z Cagliari. Wszystko, co pewnego o nim wiemy, opiera się na wzmiance w żywocie św. Fulgencjusza z Ruspe, napisanym w VI stuleciu. Mowa tam o -bazylice świętego męczennika Saturnina, położonej z dala od gwaru miejskiego-. Fulgencjusz własnym sumptem wybudował przy tej bazylice nowy klasztor. Czy chodziło jednak o lokalnego świętego, jak chciano w Cagliari- A może był tam czczony Saturnin z Tuluzy albo jeden z męczenników afrykańskich tego imienia- Późna pasja (XII w.) sprawy nie wyjaśnia, bo jest plagiatem pasji Saturnina z Tuluzy oraz pasji Sergiusza z Cezarei Kapadockiej. Wspomnienie Saturnina z Cagliari obchodzono pierwotnie 23 listopada, ale Baroniusz umieścił go w swym martyrologium pod dniem 30 października.
Saturnin, Feliks, Datyw i tow., męczennicy z Abiteny. Saturnin był kapłanem. Gdy w otoczeniu 48 chrześcijan sprawował Eucharystię w domu Oktawiusza Feliksa, został pochwycony, a potem razem z innymi doprowadzony do Kartaginy, gdzie postawiono go przed obliczem prokonsula Anullina. Wtrącony do więzienia, Saturnin przebywał tam znów z wieloma innymi. Poginęli z ran odniesionych w czasie przesłuchań i z głodu. Wszystko to stało się w 304 r. Istniały autentyczne Acta ich przewodu sądowego, bo w 411 r. odczytano je na konferencji, która w Kartaginie zgromadziła katolików i donatystów. Świadczy o tym św. Augustyn w piśmie zatytułowanym Breviculus collationis cum Donatistis. Wspomnienie Saturnina i towarzyszy przypada 12 lutego. Baroniusz umieścił ich pod dniem poprzednim.
Saturnin, biskup Werony. W Versus de Verona (VII-IX w.) mówi się, że: quintus fuit Saturninus. Również dokument z VIII w. widzi w Saturninie piątego biskupa tego miasta. Starunin był niewątpliwie postacią historyczną. Jego działalność musiała przypadać na pierwszą połowę IV w. Pochowano go zapewne w bazylice, w pobliżu relikwii św. Prokula, i wspominano 7 kwietnia.