3 kroki do dobrych rozmów i bliskich relacji

Masz dwoje uszu i tylko jedne usta, a mimo to łatwiej ci mówić niż słuchać? Sprawdź, jak rozmawiać, żeby ludzie chcieli i lubili z tobą rozmawiać.

Według zasad dobrego dialogu słuchanie powinno być przed mówieniem, rozumienie przed ocenianiem, a dzielenie się przed dyskutowaniem. Dopiero gdy słuchamy i próbujemy zrozumieć, jesteśmy w stanie nawiązać prawdziwą relację. Słuchanie to podstawowa umiejętność, która pozwala budować relacje i bliskość. To dzięki niej możemy poznać i współdzielić bogactwo przeżyć i myśli drugiej osoby.

Każdy chciałby być dobrym słuchaczem. Wielu z nas ma przekonanie, że naprawdę jesteśmy w tym dobrzy. Niezależnie od tego, jak oceniasz siebie pod tym względem, sprawdź, w jakim stopniu twoje zachowania mogą sabotować otwarte i szczere rozmowy.

Zachowania utrudniające dobre słuchanie

Zachowania, które są przeciwieństwem słuchania, to przerywanie, zgadywanie, co ktoś chce powiedzieć i kończenie zdań za kogoś oraz tzw. "tryb niesłuchania". Pierwsze trzy można sprowadzić do przekonania, że wiemy, co nasz rozmówca chce powiedzieć.

CZYTAJ TEŻ: Jak uratować każdą rozmowę »

Właśnie to założenie, że niczym telepata odczytaliśmy czyjeś myśli i wiemy, co on lub ona chce powiedzieć, często niweczy szanse na wzajemne zrozumienie, a w konsekwencji też utrudnia budowanie bliskości.

Jak nie słuchają mężczyźni, a jak kobiety?

Stereotypowo uważa się, że to mężczyźni nie słuchają. Z moich obserwacji wynika, że kobiety wcale nie są pod tym względem lepsze. Po prostu niesłuchanie przejawia się na różne sposoby. Niesprawiedliwe byłoby twierdzenie, że któraś płeć ma w tym aspekcie przewagę, choć można zaobserwować pewne tendencje.

Mężczyźni częściej są w tzw. "trybie niesłuchania". Nie odbierają wtedy komunikatów do nich nadawanych. Zakładam, że większość czytelniczek jest w stanie przywołać sytuację, w której mówiły coś do mężczyzny, by po dłuższej chwili zorientować się, że on absolutnie ich nie słucha.

Kobiety za to częściej przerywają i kończą wypowiedź za innych. Przypuszczam, że teraz większość mężczyzn ma przed oczami scenę, w której dzielili się swoimi przeżyciami z bliską im kobietą, a ona przerwała i dokończyła wypowiedź za nich (nierzadko mijając się z tym, co oni chcieli powiedzieć).

Często, gdy ktoś nam przerwie, lub gdy zorientujemy się, że nie jesteśmy słuchani, tracimy ochotę na kontynuowanie rozmowy, wycofujemy się lub zamykamy w sobie.

Ćwiczenia praktyczne

Skoro tak łatwo popełniamy błędy w komunikacji, to co możemy zrobić, aby polepszyć swoją umiejętność słuchania? Na szczęście jest kilka sprawdzonych i dość prostych sposobów, które możemy wykorzystać.

• Krok 1: Bądź świadomy/a siebie, swoich myśli i emocji

Obserwuj siebie, swoje reakcje, myśli i emocje w czasie rozmowy. Zacznij zauważać momenty, kiedy przerywasz lub nie słuchasz. Pamiętaj, że nie od razu Rzym zbudowano, więc ty też nie oczekuj, że z dnia na dzień staniesz się doskonałym słuchaczem.

Ważne, żebyś na początku zaczął/ęła zauważać te momenty, kiedy najtrudniej ci wejść w tryb słuchania lub nie przerywać drugiej osobie. Obserwuj też, co wtedy myślisz i czujesz.

Zachęcam, poobserwuj siebie z ciekawością, nie oceniaj się. Po prostu zobacz, jak działasz i reagujesz. Zbierz dane, aby pójść dalej.

• Krok 2: Przeanalizuj swoje obserwacje

Gdy poczyniłeś/aś już kilka obserwacji, to zastanów się, czy mają jakieś cechy wspólne. Może nie słuchasz wtedy, gdy jesteś zmęczony/a lub zajęty/a czymś innym? Może najtrudniej skupić ci się na rozmowie w momencie powrotu z pracy do domu?

Jedna z osób, z którymi pracowałam, odkryła, że trudno jej słuchać, gdy czuje wewnętrzny niepokój lub jest zestresowana. Inna zobaczyła, że gdy jest pochłonięta swoim hobby, to bliscy mogą do niej mówić, a ich słowa jakby w ogóle do niej nie docierały. Jeszcze inna uświadomiła sobie, że gdy czuje się zaatakowana, to jej uszy jakby się zamykają i przestaje słuchać, wycofuje się.

Zrób tak samo, jeżeli twoją piętą achillesową jest przerywanie. Pomyśl, może przerywasz konkretnej osobie lub gdy poruszany jest specyficzny temat? A może zanim przerwiesz, w twojej głowie pojawia się myśl, że już rozumiesz, o co chodzi? Przypomina mi się wypowiedź jednej kobiety. Miała ona tendencję do wchodzenia innym w słowo zwłaszcza wtedy, gdy ktoś jej się żalił lub opowiadał o czymś trudnym.

Zaobserwowała, że w czasie rozmowy pojawiało się w niej przekonanie, że zaczyna rozumieć, o co chodzi drugiej osobie, oraz współczucie połączone z czymś na kształt ekscytacji wynikającej właśnie z tego poczucia, że zaczyna rozumieć. To połączenie powodowało, że przerywała swojej rozmówczyni, zanim ta skończyła wypowiedź. Niestety często druga osoba reagowała złością, wycofaniem lub oskarżała ją o to, że nie czuje się słuchana.

• Krok 3: Pracuj nad sobą

Jeżeli już wiesz, w jakich okolicznościach najtrudniej ci słuchać, lub kiedy najczęściej przerywasz, zacznij pracę nad sobą. Co warto zrobić?

Mów o swoich potrzebach

Nie zawsze mamy siłę, aby słuchać drugiej osoby. Warto jasno komunikować innym, jak się czujesz i jakie masz potrzeby. Gdy spokojnie powiesz, że jesteś zmęczony lub trudno ci się skupić, to zminimalizujesz ryzyko usłyszenia zarzutu o niesłuchaniu.

Powiedz bliskim, kiedy najtrudniej wejść ci w tzw. "tryb słuchania" i wspólnie poszukajcie rozwiązania

Zastanówcie się, co pomoże ci skoncentrować się na słuchaniu. Może warto wymyślić jakieś hasło, które pomoże ci wejść w "tryb słuchania"? Sposobów jest tyle, ilu ludzi. Pomyślcie, porozmawiajcie i przetestujcie różne rozwiązania.

Pamiętaj, że nie wiesz wszystkiego. Gdy znów będziesz chciał/a komuś przerwać, zamień stwierdzenie na pytanie

Czasami trudno jest słuchać czyjejś wypowiedzi, nie przerywając. Jednocześnie zadawanie pytań może pomóc drugiej osobie wyraźniej zobaczyć, o co jej chodzi lub co ją trapi.

Spróbuj nie przerywać, a zapytać

Pamiętaj - słyszenie tego, co mówi twój rozmówca, to coś więcej niż zwykłe słuchanie. Jeżeli chcesz usłyszeć, to musisz słuchać, starać się zrozumieć i nie oceniać. Powodzenia!

Dr Zuzanna Górska - psycholog, grafolog, coach i wykładowca UKSW w Warszawie. Przeprowadziła największe na świecie badania z zakresu psychologii pisma. Na ich podstawie stworzyła GCP Method® - Graphological Competence Profile - trafną i wiarygodną metodę profilowania predyspozycji i kompetencji osobistych i zawodowych. W swojej pracy dąży do tego, aby każdy lepiej poznał siebie, rozpoznał swoje talenty i był spełniony w tym, co robi. Prowadzi eksperckiego bloga o grafologii i coachingu - www.zuzannagorska.com