Nie każda depresja jest taka sama

Depresja posiada szeroki zakres symptomów i przyczyn oraz różni się natężeniem. Przejdźmy poprzez kolejne poziomy nasilenia i stadia depresji. Depresja we wczesnych stadiach jest trudna do zaobserwowania. Możemy doświadczać niektórych jej symptomów, lecz nie rozumieć ich, dopóki się nie nasilą. Kiedy jednak przesuwamy się w stronę głębszej depresji, uwolnienie się z jej szponów staje się o wiele trudniejsze.

Przyjrzyj się trzem stadiom depresji, opisanym poniżej.

• Niski nastrój
• Mniejsze zainteresowanie aktywnością i rozrywką
• Normalne procesy myślowe
• Kłucie w żołądku
• Wzorce snu i odżywiania nie są zaburzone

Nastrój może się u ciebie trochę obniżyć lub być całkiem minorowy. Zaczynasz coraz mniej interesować się czynnościami, które normalnie sprawiały ci przyjemność. Pojawić się również mogą uczucia zniechęcenia, lecz twe myśli są nadal w normie. Może też pojawić się kilka symptomów somatycznych, ale spanie i odżywianie pozostają bez zmian. Czasem możesz przestać interesować się życiem duchowym. Jeśli zauważasz powyższe symptomy i są one dla ciebie wskaźnikami depresji (zwłaszcza jeśli jest to depresja reaktywna, jako efekt okoliczności i środowiska), jesteś w dalszym ciągu w sytuacji, kiedy możesz odwrócić tę depresję.

Zadaj sobie kilka pytań:

• Co może chcieć mi powiedzieć moja depresja?
  
• Co może powodować taką reakcję?
  
• Czy pomogłaby mi rozmowa z kimś na ten temat? Jeśli tak, z kim porozmawiam?
  
• Jakiego rodzaju zachowanie, prace lub rozrywki pomogłyby mi w tym czasie?

Żeby zobrazować tę myśl, wyobraź sobie, że pływasz w bardzo głębokim jeziorze, a jednocześnie starasz się trzymać ciężki kamień. Ciężar ciągnie cię w dół. Tonę - mówisz do siebie. Co ta myśl w tobie wzbudza? Sprawia, że czujesz się jeszcze gorzej. Jedyne co przychodzi ci teraz do głowy to fakt, że toniesz. Ta myśl sprawia, że czujesz się jeszcze gorzej i trzymasz się kamienia jeszcze silniej, zanurzając się głębiej. Błędne koło myślenia i trzymania się kurczowo tego, co nas obarcza. Czy najważniejszym problemem jest fakt, że toniesz? Nie! Tu chodzi o kamień. Puść go, a zdobędziesz możliwość powrotu w górę, na powierzchnię.
Być może płynąc, odkryjesz, że jesteś nieco bardziej zmęczony niż myślałeś i że woda jest głębsza, a prąd mocniejszy niż przypuszczałeś. Dzięki natychmiastowej reakcji możesz szybko skierować się do brzegu i zapobiec nieuchronnej tragedii. Jest nadzieja, że takie doświadczenie nauczy cię czegoś. Podobne działania możesz podjąć, gdy znajdziesz się w łagodnym stadium depresji.

Jeśli jednak prąd jest zbyt mocny lub jesteś zupełnie wyczerpany i na granicy utonięcia, potrzebować będziesz pomocy ratownika. Jeśli znajdujesz się w umiarkowanej lub ciężkiej depresji albo depresja całkiem cię unieruchomiła i czujesz się bezradny, potrzeba ci pomocy kogoś, kto będzie dla ciebie kochającym, stanowczym i empatycznym towarzyszem, dobrym słuchaczem, i kto pomoże cię z tego wyciągnąć.

• Negatywne symptomy „łagodnej" depresji są wzmożone
• Poczucie beznadziei
• Bolesne i zwolnione procesy myślowe
• Koncentrowanie się na sobie
• Samoobwinianie
• Nieznaczne zaburzenia snu i łaknienia

Wszystkie negatywne symptomy łagodnej depresji nasilają się wraz z pojawiającym się, pierwszoplanowym uczuciem beznadziejności. Procesy myślowe ulegają zwolnieniu, natomiast nasila się myślenie o samym sobie. Bez widocznego powodu płynąć mogą łzy. Mogą wystąpić problemy ze spaniem i z odżywianiem się - albo zbyt dużo, albo zbyt mało. Doznajesz większych zmagań duchowych.

To również będzie pogłębiać twe zmartwienia.

• Poprzednie negatywne symptomy bardzo natężone
• Duchowe wycofanie i obsesyjne zamartwianie się
• Zaniedbanie wyglądu

Poprzednie symptomy występują w wielkim natężeniu. Zaczyna cechować cię nieład, zaniedbanie jest na porządku dziennym: brak schludności, porządku, rezygnacja z golenia się lub makijażu. Wykonywanie powszednich czynności jest dla człowieka w ciężkiej depresji odpychające i nudne. Widoczne mogą być symptomy duchowego kryzysu. Osoba w ciężkiej depresji może często wybuchać łzami i odczuwać głęboki smutek, odrzucenie, zniechęcenie oraz winę, a także może się samooskarżać i litować nad sobą. Wzorce jedzenia i spania są zaburzone.

Poniższa lista może służyć niektórym czytelnikom pomocą w identyfikowaniu większego epizodu depresyjnego. Przyjmuję tutaj, że termin ten określa depresję u osoby, która przejawia co najmniej pięć z poniższych symptomów codziennie przez pięć tygodni. Oto symptomy:

1. Jesteś przygnębiony lub rozdrażniony przez większość dnia. (Łatwo utożsamić rozdrażnienie z gniewem).
2. Twe zainteresowania i przyjemności, w większości lub wszystkie naraz, nagle przestają odgrywać jakąkolwiek rolę w twym życiu, jakby przepadły.
3. Spanie całkiem się zmieniło: cierpisz bezsenność albo śpisz przesadnie długo.
4. Sposób, w jaki wykonujesz czynności lub poruszasz się, jest impulsywny albo spowolniony.
5. Odczuwasz brak energii, a zmęczenie ciągle ci towarzyszy.
6. Tyjesz lub tracisz na wadze, twój apetyt rośnie lub słabnie.
7. Czujesz się nic niewart lub pełen winy (dziwaczny lub nieodpowiedni).
8. Stajesz się mniej sprawny umysłowo - spada twoja koncentracja lub jesteś niezdecydowany.
9. Powracają w kółko myśli o śmierci lub samobójstwie, które możesz nawet dokładnie planować.

Więcej w książce: Jak przezwyciężyć zniechęcenie, odrzucenie i chandrę - H. Norman Wright