Biskupi w Watykanie. Co powie im papież?

Polscy biskupi udadzą się na początku lutego z wizytą "ad limina Apostolorum", czyli do progów apostolskich. Podczas wizyty w Watykanie będą odwiedzać poszczególne urzędy Kurii Rzymskiej i omawiać różne aspekty działalności Kościoła w Polsce. Zostaną także przyjęci przez papieża Franciszka, który skieruje do polskiego Episkopatu swoje przesłanie.

Biskupi wyjadą do Rzymu 1 lutego, wizyta potrwa do 8 lutego.

- Przygotowujemy się do tej wizyty przez dłuższy czas, najpierw poprzez refleksję duszpasterską w poszczególnych diecezjach. Każdy biskup sporządza obszerne sprawozdanie z życia swojej diecezji i przesyła je do Watykanu - tłumaczy bp Wojciech Polak, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski.

Program pobytu przewiduje odwiedziny watykańskich kongregacji oraz kilkunastu papieskich rad i innych watykańskich urzędów.

Wszyscy biskupi, podzieleni na trzy grupy, złożą wizytę w sześciu Kongregacjach: Kongregacji Nauki Wiary, Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Kongregacji ds. Biskupów, Kongregacji ds. Duchowieństwa, Kongregacji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego oraz w Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej.

Poszczególnym grupom odwiedzającym kongregacje przewodniczyć będą: abp Józef Michalik, kard. Stanisław Dziwisz i abp Stanisław Gądecki. Podczas tych spotkań uprzednio wyznaczony biskup, tzw. relator, dokona krótkiego wprowadzenia, a następnie będzie czas na rozmowę z przedstawicielami danego urzędu. Przebieg każdego spotkania zostanie opisany przez biskupa-notariusza, a następnie, po powrocie do Polski, przekazany do Sekretariatu KEP, dzięki czemu wszyscy biskupi zyskają pełny obraz wizyt w kongregacjach.

Wymienione wyżej sześć kongregacji odwiedzą wszyscy uczestnicy wizyty "ad limina", natomiast w mniejszych, kilkuosobowych grupach biskupi odpowiedzialni za konkretne zadania udadzą się do innych watykańskich urzędów. Skład tych grup został dobrany wedle kompetencji i zadań jakie biskupi pełnią w ramach Konferencji Episkopatu Polski. - Na przykład ja pójdę do Papieskiej Rady ds. Migrantów i Uchodźców - tłumaczy bp Polak.

Wiadomo też, że siedmioosobowa delegacja polskiego Episkopatu złoży wizytę w II Sekcji Sekretariatu Stanu, która zajmuje się relacjami państwo-Kościół. Grupie tej przewodniczyć będzie kard. Stanisław Dziwisz. Wraz z metropolitą krakowskim Sekretariat Stanu odwiedzą: abp Józef Michalik, kard. Kazimierz Nycz, abp Stanisław Gądecki, abp Józef Kowalczyk, abp Sławoj Leszek Głódź i abp Stanisław Budzik.

Także w mniejszych grupach biskupi odwiedzą trzy Kongregacje: ds. Kościołów Wschodnich, Spraw Kanonizacyjnych i ds. Ewangelizacji Narodów, a także kilkanaście Papieskich Rad (m.in. ds. Świeckich, ds. Rodziny, ds. Popierania Jedności Chrześcijan, ds. Kultury czy ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji) oraz Najwyższy Trybunał Sygnatury Apostolskiej.

Obecnie ustalane są precyzyjne terminy spotkań w poszczególnych urzędach, wkrótce też będzie wiadomo, kiedy z polskimi biskupami spotka się papież Franciszek.

Biskup Wojciech Polak spodziewa się, że Ojciec Święty zachęci Kościół w naszym kraju do realizacji wskazań zawartych w wydanej ostatnio adhortacji apostolskiej "Evangelii gaudium". Sekretarz generalny KEP zaznaczył przy okazji, że określeniu priorytetów duszpasterskich poświęcone będzie marcowe zebranie biskupów w Warszawie, odbywające się niebawem po wizycie "ad limina". "Myślę więc, że dialog rozpoczęty u papieża, będzie kontynuowany na gruncie całego Kościoła w Polsce" - powiedział KAI bp Polak.

Program wizyty w Rzymie przewiduje ponadto, że polscy biskupi będą się spotykać na wspólnych liturgiach w czterech rzymskich bazylikach: św. Piotra, św. Pawła za Murami, św. Jana na Lateranie i Matki Bożej Większej. Rozpoczną wizytę od modlitwy przy grobie Jana Pawła II.

Lutowa wizyta polskich biskupów "ad limina Apostolorum" odbędzie się po ponad ośmiu latach. Poprzednia miała miejsce w listopadzie i grudniu 2005 r. Papież Benedykt XVI w przesłaniu do polskiego Kościoła - w kontekście tego, że wizyta zbiegła się wówczas z 40. rocznicą zakończenia Soboru Watykańskiego II - zachęcał do rachunku sumienia z realizacji nauczania Soboru. "Ewangelizacja nowego tysiąclecia musi nawiązywać do nauki Soboru II Watykańskiego. Musi być, jak uczy tenże Sobór, dziełem wspólnym biskupów, kapłanów, zakonów i świeckich: dziełem rodziców i młodzieży" - powiedział.

Wśród najważniejszych zadań Benedykt XVI wskazał na zaangażowanie w duszpasterstwo młodzieży i obecność w kulturze oraz związaną z tym obecnością w mediach. Podkreślił, że współczesna "bitwa" o kształt sumienia odbywa się na polu kultury, także w jej masowym wydaniu, kształtowanym przez media. "Negatywne postawy i zagrożenia dla kultury chrześcijańskiej, które są widoczne także w Polsce, są dla Kościoła wezwaniem do wysiłku na rzecz stałej ewangelizacji kultury. Chodzi o to, aby treścią i wartościami Ewangelii zostały przepojone kategorie myślenia, kryteria ocen i normy ludzkiego działania tak w wymiarze indywidualnym jak i społecznym" - przypominał w 2005 r. Benedykt XVI.

- Zachęcam Was, drodzy Bracia w biskupstwie, do podejmowania życzliwego kontaktu ze środowiskiem dziennikarzy i innych pracowników mediów. Być może warto byłoby stworzyć dla nich osobny resort duszpasterstwa - mówił.

Benedykt XVI podkreślał też wagę współpracy wszystkich środowisk tworzących Kościół: biskupów, duchownych i świeckich. Papież mówił, że miejsce świeckich jest "niezastąpione", a ich rolą winna być odnowa moralna społeczeństwa, szczególnie w tych środowiskach, do których kapłan nie ma dostępu. Biskupom przypomniał, że do ich zadań należy utrzymywanie stałych kontaktów z ruchami i stowarzyszeniami tworzonymi przez świeckich i zachęta by działały zgodnie z kościelnie rozeznanym charyzmatem i by równocześnie strzegły się przed zamykaniem się na otaczającą rzeczywistość. Podkreślił też rolę ruchów i stowarzyszeń w budowaniu wspólnoty parafialnej oraz w tworzeniu pomostów o charakterze ekumenicznym.

Chrześcijanie świeccy w Polsce - zdaniem Benedykta XVI - nie powinni też unikać udziału w życiu politycznym. Papież wskazywał, że choć Kościół nie utożsamia się z żadna partią, to obecność chrześcijan w tej sferze jest niezastąpiona. Ich podstawowym zadaniem jest dawanie czytelnego świadectwa wartościom chrześcijańskim. A szczególnie istotna jest obrona wartości chrześcijańskich w debacie publicznej oraz na forum mediów. Przy okazji zachęcił biskupów do duszpasterskiej pomocy ze strony Kościoła wobec środowisk chrześcijańskich polityków.

Benedykt XVI zachęcał też polskich kapłanów do posługi na misjach. Zadaniem Kościoła i środowisk chrześcijańskich z Polski, jest nie tylko troska o naszą religijną tożsamość, ale także służba na rzecz innych krajów, w pierwszym rzędzie tych gdzie działalność Kościoła została osłabiona na skutek procesów laicyzacji.

Z kolei podczas wcześniejszej wizyty ad limina w 1998 r. Jan Paweł II zwracając się do polskich biskupów wiele uwagi poświęcił roli Kościoła w Polsce w kontekście wciąż jeszcze świeżej transformacji ustrojowej. "W społeczeństwie polskim upadek systemu komunistycznego, opartego na walce klas, odsłonił mało widoczne dotąd bariery podziałów, zastarzałych nieufności i lęków istniejących w sercach ludzi. Odsłonił też rany sumień, które poddawane ciężkim nieraz naciskom nie wytrzymywały próby, na jaką zostały wystawione. Te rany uleczyć może tylko Boska i ludzka miłość, której znakiem jest przebite na krzyżu Serce Chrystusa" - mówił papież. "Trzeba, żeby Episkopat Polski tę Chrystusową posługę jednania dalej prowadził i odważnie jej przewodził. Będzie to niezastąpiony wkład w budowanie — opartego na Bogu i Jego przykazaniach — ładu moralnego, jakiego wymaga odzyskana wolność".

Papież podkreślał wówczas, że posługa jednania w prawdzie i miłości nie jest zadaniem jednorazowym Kościoła, ale stanowi integralną część jego ewangelicznego posłannictwa w służbie wszystkim ludziom i całemu narodowi.

Jan Paweł II poruszył też kwestię miejsca i roli Kościoła w życiu politycznym społeczeństwa. Przypomniał tu naukę Soboru Watykańskiego II, który w Konstytucji duszpasterskiej o Kościele "Gaudium et spes". Papież podkreślał, że pasterzom Kościoła "przysługuje bardzo ważna, a zarazem delikatna rola formowania prawego sumienia posłusznego nakazom Ewangelii i nauce Kościoła; sumienia uzdolnionego do mądrego i odpowiedzialnego działania w służbie społeczeństwa, tak aby aktywność polityczna nie dzieliła, ale by dokonywała się w prawdzie, sprawiedliwości, miłości i poszanowaniu godności człowieka, mając na uwadze jeden tylko cel — wzrost dobra wspólnego". Tu także Jan Paweł II wskazał na szczególną rolę świeckich, którzy nie mogą rezygnować z udziału w polityce, aby ożywiać duchem chrześcijańskim doczesną rzeczywistość, służąc osobie i społeczeństwu.

Jan Paweł II wskazywał też na ważną działalność ekumeniczną. "Nie można jej ograniczać - podkreślał w 1998 r. - do styczniowej modlitwy o jedność chrześcijan, ale wymagany jest stały wysiłek podyktowany życzliwością i gotowością do dawania wspólnego chrześcijańskiego świadectwa we współczesnym, pluralistycznym świecie. Trzeba się wspólnie modlić, rozmawiać ze sobą, stwarzać szczerą atmosferę ludzkiego zrozumienia, tak na płaszczyźnie indywidualnej, jak instytucjonalnej. Należy podejmować starania, aby duch ekumenizmu, który ujawnia się przy różnych okazjach, coraz bardziej przenikał całe życie Kościoła".