Bp Ciereszko przed Dniem Islamu: kościół, meczet i synagoga to miejsca szczególne

Każdy człowiek otwarty na dobro wie, że kościół, meczet czy synagoga to są miejsca szczególne – powiedział KAI bp Henryk Ciereszko, przewodniczący Komitetu KEP ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi.

Pod hasłem „Chrześcijanie i muzułmanie: wspólnie chroniąc miejsca kultu”, 26 stycznia obchodzony będzie XXI Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce.

Podczas centralnych obchodów, które w tym roku odbędą się online, przedstawiciele obydwu religii czytać będą Biblię i Koran, modlić się i dyskutować. Inicjatywa polskiego Episkopatu o ustanowieniu Dnia Islamu jest pionierską w skali światowej.

Obchody Dnia Islamu organizowane są przez Radę Wspólną Katolików i Muzułmanów oraz Komitet KEP ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi.

Przewodniczący Komitetu bp. Henryk Ciereszko przypomniał, że na całym świecie dochodzi do bezczeszczenia miejsc kultu różnych religii. „Jest przemoc, dochodzi do ataków na te obiekty, o czym przypomina przesłanie Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, nazywając sprawców takich czynów osobami nikczemnymi” – zaznaczył duchowny.

W rozmowie z KAI bp Ciereszko wyraził opinię, że sprawcy ataków na miejsca kultu pozostają daleko od tego, co głoszą i wyznają ich religie. „W głębi każdej z nich nie ma miejsca na przemoc, na niszczenie tego, co jest wyrazem czci dla Boga i miejsc, w których dokonuje się spotkanie z Bogiem – w modlitwie czy w celebracjach” - podkreślił.

Białostocki biskup pomocniczy ocenił, że w całokształcie dialogu międzyreligijnego i spotkania różnych kultur, istotne jest poruszanie także tych bolesnych zjawisk, które wciąż mają miejsce w różnych częściach świata.

„Każdy człowiek otwarty na dobro i zwracający się ku Bogu wie, że kościół, meczet czy synagoga to są miejsca szczególne – powiedział duchowny. Dodał, że zdecydowana większość ludzi szanuje miejsca kultu innych religii oraz, że żaden człowiek dobrej woli nie będzie popierał niszczenia miejsc, w których oddaje się cześć Bogu. „Niekiedy natomiast dochodzi do jednostkowych incydentów, których sprawcami są fundamentaliści” – zaznaczył bp Ciereszko.

Obchodzony corocznie 26 stycznia Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce, tym razem, z uwagi na pandemię, odbędzie się w formule online. Podczas wydarzenia, które będzie transmitowane na kanale YouTube, przedstawiciele obydwu religii czytać będą Biblię i Koran, modlić się i dyskutować.

Tradycyjnie już, spotkanie rozpocznie się przy dźwiękach muzyki Orientu, po czym zaplanowano dwugłos chrześcijańsko-muzułmański nawiązujący do hasła tegorocznych obchodów. Ze strony katolickiej głos zabierze o. Ireneusz Sławomir Ledwoń OFM, zaś perspektywę muzułmańską przybliży imam Arkadiusz Miernik.

Po odczytaniu odnoszących się do tematyki tegorocznych obchodów fragmentów Ksiąg Świętych – Biblii i Koranu - muzułmanie wzniosą modlitwę spontaniczną – „Dua”, natomiast chrześcijańską modlitwę wiernych zakończy odmówienie „Ojcze nasz”. Następnie uczestnicy spotkania przekażą sobie nawzajem znak pokoju.

Tematykę obchodów Dnia Islamu wyznacza coroczne przesłanie kierowane do muzułmanów przez Papieską Radę ds. Dialogu Międzyreligijnego na zakończenie miesiąca postu, ramadanu.

W Polsce funkcjonują dwa religijne związki muzułmańskie wpisane do rejestru Kościołów i Związków Religijnych.

Muzułmański Związek Religijny w RP, uznany oficjalnie w 1925 r., liczy obecnie ok. 6 tys. członków, zrzesza przede wszystkim Tatarów Muzułmanów Polskich. Największe ich skupiska mieszkają w województwie podlaskim (w Białymstoku, Sokółce, Suchowoli i Dąbrowie Białostockiej). Zabytkowe meczety znajdują się w Bohonikach i Kruszynianach, gdzie mieszkają już tylko pojedyncze rodziny tatarskie.

Drugim związkiem wyznawców islamu jest zarejestrowana w 2004 r. Liga Muzułmańska w RP. Zrzesza ona muzułmanów przybywających do Polski na studia oraz do pracy, a także osoby przyjmujące islam za swoją religię. Według szacunków liczy ok. 25 tysięcy członków.

Publikujemy tekst zapowiedzi XXI Dnia Islamu w Kościele katolickim w Polsce, autorstwa bp Henryka Ciereszko:

Bp Henryk Ciereszko

XXI Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce

26 stycznia 2021 r.

W dniu 26 stycznia, jak każdego roku, obchodzony będzie w Kościele katolickim w Polsce XXI Dzień Islamu.

W 2000 r., biskupi polscy podjęli, pionierską w skali Kościoła powszechnego inicjatywę, wprowadzenia, do rocznego kalendarium Kościoła katolickiego w Polsce, „Dnia Modlitw Poświęconego Islamowi”. Obchody Dnia związano z corocznym Tygodniem Modlitw o Jedność Chrześcijan. Gdy Dzień Judaizmu poprzedza 17 stycznia ten tydzień, tak Dzień Islamu, ma miejsce po jego zakończeniu 26 stycznia. Wybór obu dat nie był przypadkowy, jako że w miesiącu styczniu w Kościele katolickim poświęca się wiele uwagi sprawie jedności chrześcijan i jedności rodzaju ludzkiego. Miesiąc ten rozpoczyna się w Kościele katolickim dniem modlitwy o pokój, a papież kieruje specjalne orędzie na tę okoliczność.

Tak ustanowiony Dzień Modlitw Poświęcony Islamowi, w zamyśle inicjatorów i w woli Episkopatu, ma służyć szerzeniu wśród katolików i muzułmanów idei dialogu między katolikami i wyznawcami islamu, wzajemnemu poznawaniu chrześcijaństwa i islamu oraz istniejących w nich obyczajów, a także przezwyciężaniu niechęci i uprzedzeń między ich wyznawcami, wskazywaniu na to, co łączy, a nie dzieli muzułmanów i chrześcijan. Przewidując organizowanie związanych z tym Dniem wydarzeń, pomysłodawcom przyświecała myśl, by katolicy i muzułmanie spotykając się w duchu wolności, żywiąc wzajemny szacunek, zachowując też postawę pokory wobec prawdy religijnej, której ludzie nie stanowią, ale na nią się otwierają i ją odkrywają, byli także gotowi na zmianę swych poglądów i postaw.

Nie można więc tej inicjatywy traktować jako swoistego ukłonu w stronę islamu, wręcz przeciwnie, jako odważne stawanie przy prawdzie swej religii i okazanie autentycznej wolności w dialogu i zbliżeniu, bez lęku o naruszanie tożsamości swej wiary, która tylko może być pogłębiona i umocniona przez otwartość oraz prowadzony dialog z wyznawcami innych religii i światopoglądów. Dialog połączony ze świadectwem życia, niesie w sobie też wymiar ewangelizacyjny, na który wyraźnie wskazuje nauczanie soborowe: „Kościół katolicki (…) obowiązany jest głosić bez przerwy Chrystusa, (…), w którym ludzie znajdują pełnię życia religijnego, i w którym Bóg wszystko z sobą pojednał” (DNR 2).

Pierwszy Dzień Modlitw Poświęcony Islamowi, miał miejsce w 2001 r. Od tego czasu jego przygotowanie i przeprowadzenie, w randze centralnego wydarzenia w skali Kościoła katolickiego w Polsce, jest głównym zadaniem Komitetu ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi KEP w jego corocznym zakresie działań, we współpracy z Radą Wspólną Katolików i Muzułmanów. Jednocześnie niektóre środowiska lokalne, w większych miastach, w których też istnieją społeczności wyznawców islamu, podobnie organizują u siebie obchody takiego dnia.

Na program spotkania składała się najpierw część oficjalna z powitaniami, pozdrowieniami, wprowadzeniem w temat, przesłaniami ze strony katolickiej i muzułmańskiej, często ze słowem przesyłanym przez Nuncjusza Apostolskiego w Polsce, czy też słowem ze strony korpusu dyplomatycznego, czyli ambasadorów państw muzułmańskich. Kończy ją dwugłos chrześcijańsko-muzułmański w tematyce Dnia, wcześniej ustalonej. Najpierw były to tematy wydobywane czy to z przesłań papieskich na Światowy Dzień Pokoju obchodzony w Kościele katolickim, czy dotyczące aktualnych wydarzeń w płaszczyźnie kontaktów między chrześcijaństwem i islamem, a w ostatnich latach skupione wokół treści przesłań, kierowanych każdego roku do muzułmanów przez Papieską Radę ds. Dialogu Międzyreligijnego z okazji corocznego święta na zakończenie miesiąca postu, ramadanu.

Drugą, zasadniczą i istotną dla idei Dnia, jest część modlitewna. Odczytywane są dobrane teksty z Pisma św. i Koranu, odnoszące się do tematu Dnia. Po czym prowadzona jest modlitwa. Ze strony muzułmańskiej zazwyczaj jest to spontaniczna modlitwa Dua, recytowana bądź wyśpiewana przez imama, odnosząca się w swej treści do odczytanych tekstów Koranu i tematu Dnia. Ze strony katolickiej Modlitwa powszechna, z intencjami nawiązującymi do tematu Dnia oraz wyrażającymi aktualne potrzeby wspólnot chrześcijańskich, także intencje wspólne dla chrześcijan i muzułmanów. Modlitwa kończona jest odmówieniem przez katolików „Ojcze nasz”. Całość modlitewnej części spotkania wieńczy wezwanie biskupa, przewodniczącego modlitwom ze strony katolickiej, do przekazania sobie nawzajem znaku pokoju oraz jego błogosławieństwo.

Od 2003 roku, jako pomoc w wymiarze informującym, ale głównie liturgicznym – do włączenia się w modlitwę w parafiach katolickich, w związku z obchodami Dnia Islamu – jest przygotowywana przez Radę Wspólną Katolików i Muzułmanów przy współpracy z Komitetem ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi KEP, specjalna wkładka dołączana do „Biuletynu Ekumenicznego”, opracowywanego w związku z obchodami Tygodnia Ekumenicznego w Kościele katolickim.

Uczestnikami centralnych obchodów, które zwykle miały miejsce w Warszawie, a ostatnich latach też dwukrotnie w Białymstoku, z racji na społeczność polskich Tatarów zamieszkujących na Podlasiu, są katolicy i muzułmanie, zwłaszcza osoby zaangażowane w dialog międzyreligijny reprezentujące te wspólnoty, także zaproszeni goście, jak np. ambasadorowie krajów muzułmańskich.

Obchody tegorocznego XXI Dnia Islamu, z racji na istniejące obostrzenia sanitarne, ze względu na trwającą wciąż pandemię, będą miały inny niż każdego roku przebieg. Nie odbędzie się centralne dla Dnia spotkanie, a w jego miejsce dostępny będzie przekaz na kanale YouTube transmisji ze spotkania, przeprowadzanego on-line z udziałem przedstawicieli obu stron katolickiej i muzułmańskiej. Tak zrealizowany będzie program zwykle przewidziany na takie spotkanie, z tematyką wskazaną w przesłaniu Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego oraz modlitwą prowadzoną przez katolików i muzułmanów.

Tegoroczne przesłanie skupia się wokół hasła: „Chrześcijanie i muzułmanie: wspólnie chroniąc miejsca kultu”. Jest w nim podkreślenia znaczenia i roli tych miejsc, katolickich kościołów i muzułmańskich meczetów, w których oddawana jest cześć Bogu, odprawiane są modlitwy, przeżywane jest spotkanie z Bogiem. Są one też przestrzenią duchowej gościnności, przez obecność wyznawców obu religii, na nabożeństwach tam sprawowanych, w specjalnych okazjach jak, np. śluby, pogrzeby, wspólnotowe święta. Praktyka ta służy zbliżeniu i doświadczaniu jedności osób wierzących, bez umniejszania czy kwestionowania tego, co ich odróżnia. Jednocześnie w przesłaniu jest potępienie wszelkich aktów przemocy dokonywanych w miejscach kultu, czy ich niszczenia, jako wypaczenia nauczania religijnego, a także pogwałcenia prawa międzynarodowego.

Tę tematykę pragniemy podjąć na spotkaniu on-line, i wokół niej skierować intencje zanoszonych modlitw. Przygotowana wkładka do Biuletynu Ekumenicznego, niech posłuży też inspiracja i pomocą w modlitwie w parafiach katolickich i wspólnotach katolików, do której jesteśmy zaproszeni, jako że w samym założeniu Dnia Islamu jest przede wszystkim wezwanie do modlitwy.

Organizatorom i uczestnikom tej wyjątkowej w tym roku formy przeżywania XXI Dnia Islamu w Kościele katolickim serdecznie dziękuję za ich zaangażowanie i wkład w tegoroczne obchodowy. Wszystkich, nie tylko zaangażowanych w dialog międzyreligijny, czy zainteresowanych działaniami na rzecz zbliżenia wyznawców różnych religii, zapraszam i zachęcam do włączenia się w tegoroczne obchody poprzez transmisję on-line. Wiernych zaś Kościoła katolickiego w Polsce proszę o podjęcie w tym dniu modlitw w swoich wspólnotach i parafiach.