Co z tą młodzieżą? - sympozjum na PWTW

O miejscu wiary i religijności w życiu współczesnej młodzież oraz o zagrożeniach czyhających na młodego człowieka rozmawiali uczestnicy debaty "Co z tą młodzieżą", która odbyła się dziś podczas sympozjum na Papieskim Wydziale Teologicznym na warszawskich Bielanach.

Debata była częścią cyklu spotkań przygotowujących do kanonizacji Jana Pawła II "Myśląc z Wojtyłą…" , które jesienią ubiegłego roku zapoczątkował kard. Kazimierz Nycz.

Ożywioną dyskusję rozpoczęło wystąpienie ks. dr. Piotra Pawlukiewicza, wieloletniego duszpasterza młodzieży, który zabrał głos w zastępstwie nieobecnego z powodu choroby bp. Edwarda Dajczaka. Jak zauważył kapłan, jedynym sposobem, by skutecznie formować młodzież jest po prostu z nią przebywać. Ogromną rolę odgrywa tu osobowość i osobiste świadectwo duszpasterza czy katechety.

- Duszpasterz będzie mógł skutecznie oddziaływać na młodych ludzi jedynie wtedy, jeśli najpierw zdobędzie ich serce i zaufanie. Trzeba "tracić z nimi czas", poszukiwać odpowiedzi na ważne pytania, bawić się i uprawiać sport. Nie ma innej drogi - mówił ks. Pawlukiewicz.

Jednocześnie przestrzegał przed próbą odciągania młodych od ich domów rodzinnych. Przypomniał, że nikt i nic nie zastąpi młodemu człowiekowi zdrowej relacji z rodzicami. Według duszpasterza współczesna młodzież staje się coraz bardziej samotna. Rodzice, zajęci codzienną walką o byt, poświęcają jej coraz mniej czasu i uwagi. Coraz większą rolę w życiu dzieci zaczyna odgrywać grupa rówieśnicza, co z kolei sprzyja rozluźnianiu norm moralnych. Rolą kapłana czy katechety ma być ukazywanie własnym przykładem, że miłość Boga jest nieskończona - Nie da się tego zrobić inaczej, niż przyjmując młodego człowieka takiego, jakim jest - zakończył kapłan.

Dyrektor Instytutu Socjologii UKSW, ks. prof. Sławomir Zaręba, zaznaczył, że współczesna młodzież podlega takim samym wpływom modernizacji, jakim podlega całe społeczeństwo. Wskazał więc na zrozumienie przemian społecznych, jako na kluczowe dla zrozumienia przemian, jakie zachodzą wśród ludzi młodych. Za najważniejszą z nich uznał modernizację współczesnych społeczeństw zachodnich.

- Przejawem modernizacji jest pluralizm, indywidualizacja i racjonalizacja współczesnego świata. Oznacza to, że nowoczesne społeczeństwa nie odznaczają się już jednolitym systemem wartości i wierzeń. Następuje stopniowe odchodzenie od religii instytucjonalnej na rzecz osobistej wiary, od zastanej tradycji na rzecz prywatnych przekonań. Mamy dziś do czynienia ze swoistym "rynkiem światopoglądów", z którego każdy człowiek może wybrać sobie to, co mu się najbardziej podoba a resztę odrzucić. Skutkiem tego typu przemian jest prywatyzacja religii i wzrost obojętności religijnej oraz wydłużenie się procesu adolescencji - dowodził socjolog.

Następnie ks. Zaręba przedstawił wyniki badań przeprowadzonych na przestrzeni kilkudziesięciu lat, z których wynika, że jeszcze w latach 80. ubiegłego wieku wiara plasowała się w czołówce wartości uznawanych za najważniejsze dla ludzi młodych. Tymczasem dziś zajmuje pozycję raczej peryferyjną. Jeszcze w 1988 na pytanie, "Czy religia jest dla ciebie ważna?" odpowiedzi twierdzącej udzielało 59 proc. ankietowanych, podczas gdy w 2005r. podobnej odpowiedzi udzieliło jedynie 37 proc. z nich. Podobnie na pytanie: "Czy warto narażać życie w obronie religii?" w 1988 r. odpowiedzi twierdzącej udzieliło 57 proc. młodych, podczas gdy w roku 2005 już tylko 30 proc.

Z badań ks. Zaręby płynie wniosek, że współczesna młodzież kontestuje Kościół instytucjonalny, choć wciąż uznaje, że wiara w Boga jest w ich życiu ważna. Pomimo tego tylko niewielki procent młodych przestrzega norm moralnych zalecanych przez Kościół.

Na zakończenie tej części konferencji głos zabrała psycholog Agata Balcerzak z Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej, która przedstawiła ciekawe wyniki badań przeprowadzonych w latach 2010-2013 na grupie 12 tys. gimnazjalistów z całej Polski. Wynika z nich, że współczesna młodzież zagrożona jest przede wszystkim seksualizacją, mającą daleko idące konsekwencje dla rozwoju tożsamości młodego człowieka - Badania pokazują, że stopień seksualizacji wpływa na wzrost podejmowania zachowań ryzykownych, takich jak upijanie się, zażywanie narkotyków czy stosowanie przemocy, a także na pojawianie się myśli samobójczych - dowodziła psycholog.

Pomimo tego ankietowani młodzi ludzie pytani o to, co myślą na temat seksualności w zdecydowanej większości (66 proc.) odpowiadali, że jest to piękna i ważna sfera. Ponadto 93 proc. z nich uznało, że dostęp do pornografii jest zbyt łatwy i że podczas randki woli skupić się na pogłębianiu więzi niż na rozbudzaniu zmysłów. - Wbrew temu, co nam się wmawia, młodzi ludzie szukają w seksualności piękna i wcale nie chcą podejmować współżycia zbyt wcześnie - podkreśliła Agata Balcerzak.

Z przeprowadzonych przez IPZ badań wynika również, że na pytanie, kto jest dla młodych najważniejszym przewodnikiem 84 proc. wskazało na rodziców. Aż 71 proc. gimnazjalistów deklarowało, że wiara i religia odgrywa w ich życiu znaczącą rolę. Co więcej, te osoby, które wskazały na rodziców jako przewodników i deklarowało przywiązanie do wiary, wykazywały znacznie mniejszy odsetek zachowań ryzykownych, takich jak spożywanie alkoholu, narkotyków, palenie papierosów czy wczesna inicjacja seksualna, niż osoby, które za przewodników wskazywały rówieśników, nauczycieli czy inne osoby.

- To pokazuje, że więzi z rodzicami są najsilniejszym czynnikiem powstrzymującym przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Ważnym czynnikiem chroniącym jest również religijność i to niezależnie od wyznania - zaznaczyła psycholog. Na zakończenie przedstawiła stworzony przez Instytut program "Archipelag Skarbów".

Sympozjum "Co z tą młodzieżą" jest częścią przygotowań do uroczystości kanonizacji Jana Pawła II oraz do zainicjowanych przez niego Światowych Dni Młodzieży, które w 2016 roku odbędą się w Polsce. To szansa bliższego przyjrzenia się problemom i zagrożeniom, z jakimi spotykają się młodzi; próbą odpowiedzi na pytanie, jaką rolę w ich życiu pełni wiara, Kościół i Bóg; to również możliwość konfrontacji tego, co może dać Kościół młodzieży, z tym, czego młodzież oczekuje od Kościoła. Organizatorem jest Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie.