Jak zmieniały się Światowe Dni Młodzieży?

Wszystko zaczęło się od Jubileuszu Młodych w ramach Nadzwyczajnego Roku Świętego Odkupienia w 1984 roku. Pamiętając o tym, jakie wrażenie zrobiła na nim procesja młodych Rzymian z palmami w Niedzielę Palmową w 1979 r., św. Jan Paweł II postanowił zaprosić młodzież - tym razem z całego świata - na jubileuszowe spotkanie właśnie na Niedzielę Palmową.

Odbyło się ono 15 kwietnia, a na jego zakończenie papież przekazał zgromadzonym Krzyż Roku Jubileuszowego (ofiarowany przez rzymską młodzież) jako symbol powierzonej im misji dawania świadectwa swej wiary.

- Ponieście go na cały świat jako znak miłości, którą Pan Jezus umiłował ludzkość, i głoście wszystkim, że tylko w Chrystusie umarłym i zmartwychwstałym jest ratunek i odkupienie - wezwał Jan Paweł II.

Ponieważ następny rok ONZ ogłosiła Międzynarodowym Rokiem Młodzieży, papież zaprosił młodych katolików na kolejną Niedzielę Palmową do Watykanu. Tydzień po tym spotkaniu, poruszony ich entuzjazmem, wyznał w orędziu wielkanocnym, że pragnie, „aby to wspaniałe przeżycie mogło powtórzyć się w przyszłych latach i dać początek Światowemu Dniowi Młodzieży w Niedzielę Palmową”. Miał on być obchodzony nie tylko w Rzymie, lecz także w całym Kościele katolickim, w każdej diecezji.

Po raz pierwszy odbył się w 1986 r. - w Rzymie uczestniczyło w nim 300 tys. ludzi. Jan Paweł II wytłumaczył wówczas, że ŚDM oznacza „wyjście na spotkanie Boga, który wszedł w dzieje człowieka poprzez tajemnicę paschalną Jezusa Chrystusa”.

Dodatkowo co dwa lub trzy lata odbywają się obchody ŚDM na szczeblu światowym na jednym z kontynentów z udziałem papieża. Na te zgromadzenia wybierany jest okres wakacji, dlatego organizowane są zazwyczaj w lipcu lub sierpniu, choć dwa razy zdarzył się także termin styczniowy (w Manili 1995 r. i w Panamie w 2019 r.), a raz kwietniowy (w Buenos Aires w 1987 r.).

Każdy ŚDM ma swoje odrębne hasło, którego treść omawia papież w publikowanym z wyprzedzeniem orędziu. Hasło to zaczerpnięte jest z Pisma Świętego, najczęściej z Ewangelii. Od początku każde z tych spotkań ma też swój hymn, którego tekst tłumaczony jest na różne języki.

Po raz pierwszy światowe obchody ŚDM poza Rzymem odbyły się 11-12 kwietnia 1987 r. w Buenos Aires w Argentynie. Zgromadziły one 900 tys. uczestników, głównie z Ameryki Łacińskiej. Dwa lata później (15-20 sierpnia 1989 r.) do Santiago de Compostela w Hiszpanii przyjechało 400 tys. młodych katolików. W Częstochowie (10-15 sierpnia 1991 r.) było ich już 1,6 mln, a po raz pierwszy mogli wziąć udział w ŚDM młodzi pielgrzymi z ZSRR i innych państw Europy Środkowo-Wschodniej. Do Denver w USA (10-15 sierpnia 1993 r.) przybyło 700 tys. ludzi, a w Manili na Filipinach (10-15 stycznia 1995 r.) na Mszę św. kończącą spotkanie przyszło ich aż 4 mln (w tym po raz pierwszy także z Chin), co aż do 2015 r. było największym zgromadzeniem katolików w historii. Podczas ŚDM w Paryżu we Francji (19-24 sierpnia 1997 r.), wbrew przewidywaniom mówiącym o 400 tys. uczestników, na końcową Mszę św. przyszło ich 1,1 mln. Rzym we Włoszech (15-20 sierpnia 2000 r.) był gospodarzem ŚDM w ramach Jubileuszu Młodych w kolejnym Roku Świętym, na które przyjechało 2,2 mln młodych ludzi. Na ŚDM w Toronto w Kanadzie (23-28 lipca 2002 r.) zgromadziło się ich 800 tys. Wszystkie te obchody odbyły się za pontyfikatu św. Jana Pawła II - inicjatora ŚDM.

Za jego następcy Benedykta XVI światowe obchody ŚDM odbyły się trzykrotnie: najpierw w Kolonii w Niemczech (16-21 sierpnia 2005 r.) z udziałem 1,2 mln ludzi, potem w Sydney w Australii (15-20 lipca 2008 r.), na które przyjechało 400 tys. młodych katolików, i wreszcie w Madrycie w Hiszpanii (15-21 sierpnia 2011 r.), gdzie było ich 1,5 mln.

Za pontyfikatu Franciszka obchody ŚDM miały dotychczas miejsce trzykrotnie: najpierw w Rio de Janeiro w Brazylii (23-28 lipca 2013 r.), gdzie w końcowej Mszy św. uczestniczyło 3,7 mln wiernych; następnie w Krakowie (26-31 lipca 2016 r.) z udziałem 3 mln ludzi; a także w Panamie (22-27 stycznia 2019 r.), na których zgromadziło się 700 tys. uczestników.

Początkowo obchody ŚDM na szczeblu światowym trwały zaledwie kilkanaście godzin i obejmowały wieczorne czuwanie modlitewne z papieżem w sobotę oraz Mszę św. pod jego przewodnictwem w niedzielny poranek. Młodzież gromadziła się przy krzyżu ofiarowanym przez Jana Pawła II, któremu od 2003 r. - z woli papieża – towarzyszy kopia ikony Matki Bożej Salus Populi Romani (Ocalenie Ludu Rzymskiego) z bazyliki Matki Bożej Większej w Rzymie.

Jednak już w 1989 r. organizatorzy dodali trzy dni katechez poprzedzających sobotnio-niedzielne spotkanie z papieżem, w 1991 r. powitanie Ojca Świętego przez młodzież, zaś w 1993 r. - piątkowe nabożeństwo Drogi Krzyżowej (aż do 2011 r. bez udziału papieża, a jedynie - choć nie zawsze - z jego przesłaniem). Z kolei w 1995 r. pojawił się festiwal młodych o charakterze kulturalnym, a także możliwość spędzenia wcześniej kilku dni w jednej z diecezji, by poznać życie lokalnego Kościoła. W 2000 r. dodano strefę sakramentu pojednania (od 2011 r. kilkoro młodych spowiada osobiście papież), a w 2005 r. podczas sobotniego czuwania po raz pierwszy odbyła się adoracja eucharystyczna. W 2008 r. wprowadzono jeszcze targi powołaniowe, na których różne zgromadzenia zakonne, ruchy i wspólnoty przedstawiają swoje charyzmaty. Zrezygnowano natomiast z organizowania Międzynarodowych Forów Młodych, które od 1987 do 2000 r. poprzedzały sobotnio-niedzielne spotkanie młodzieży z papieżem. Przygotowywała je ówczesna Papieska Rada ds. Świeckich (poprzedniczka dzisiejszej Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia).

Tak ukształtował się schemat światowych obchodów ŚDM, który zachowano przy organizacji spotkania w Lizbonie.

KAI/dm