Jutro rozpocznie się Zjazd Gnieźnieński [OPIS]

Przyszłości Kościoła, Polski i Europy poświęcone są organizowane w Gnieźnie, zapoczątkowane ponad 1000 lat temu Zjazdy Gnieźnieńskie. Nawiązujące do historycznego zjazdu wydarzenia są ważnym miejscem spotkań i debat dla chrześcijan z Europy Środkowo-Wschodniej.

Pierwszy zjazd w roku 1000, spotkanie cesarza Ottona III i Bolesława Chrobrego, stanowił potwierdzenie polskiej suwerenności. Wznowione w 1997 roku, nawiązujące do tamtego wydarzenia zjazdy były okazją do ważnych rozmów o kształcie jednoczącej się Europy, ekumenizmie, roli rodziny i wyzwaniach stojących przed chrześcijanami. Gościem drugiego zjazdu był Jan Paweł II i głowy wielu państw, w kolejnych spotkaniach brali udział przedstawiciele Kościołów, polityki, świata kultury i nauki.

W piątek, w pierwszej stolicy Polski rozpocznie się jubileuszowy, X Zjazd Gnieźnieński. W roku obchodów 1050. chrztu Polski, spotkanie będzie przebiegać pod hasłem "Europa nowych początków. Wyzwalająca moc chrześcijaństwa".

"Przygotowaniom do tego wydarzenia towarzyszyło odczucie wyraźnej potrzeby głębokiej odnowy we współczesnym życiu Kościoła, Polski i Europy. Z kolei każda prawdziwa odnowa zaczyna się od osobistego nawrócenia i wewnętrznej przemiany. W szerszym wymiarze jej początkiem powinien być rachunek sumienia polskiego chrześcijaństwa i powrót do źródeł chrztu, który na tej ziemi przyjął książę Mieszko I" - powiedział prymas Polski abp Wojciech Polak.

Prymas wyraził przekonanie, że ekumeniczne spotkanie chrześcijan z Europy Środkowo-Wschodniej "może dopomóc w podjęciu odpowiedzialności za przyszłość Kościoła, Polski i całego Starego Kontynentu".

"Na drodze dorastania do prawdziwie ludzkiej i chrześcijańskiej wolności dotkniemy zwłaszcza zagadnień Kościoła ubogich, małżeństwa i rodziny, spotkania różnych kultur, suwerenności oraz współpracy narodów i państw, a także budowania społeczeństwa obywatelskiego" - powiedział abp Polak.

Historia zjazdów gnieźnieńskich sięga roku 1000, kiedy to do pierwszej stolicy Polski przybył cesarz Otton III. Pierwszy Zjazd Gnieźnieński był wydarzeniem przełomowym nie tylko dla rodzącego się w Polsce chrześcijaństwa, ale i dla całego państwa - gnieźnieńskie spotkanie oznaczało bowiem włączenie Polski do grona państw ówczesnej Europy. Podczas zjazdu, Cesarz Otton III nałożył na głowę Bolesława Chrobrego diadem oraz wręczył mu włócznię św. Maurycego.

Wydarzenie to interpretowane było jako początek polskiej suwerenności.

W kronikach Galla Anonima czytamy, że "tak wielką owego dnia złączyli się miłością, że cesarz mianował go bratem i współpracownikiem cesarstwa i nazwał go przyjacielem i sprzymierzeńcem narodu rzymskiego. Ponadto zaś przekazał na rzecz jego oraz jego następców wszelką władzę, jaka w zakresie (udzielania) godności kościelnych przysługiwała cesarstwu w królestwie polskim, czy też w innych podbitych już przez niego krajach barbarzyńców, oraz w tych, które podbije (w przyszłości)".

Postanowienia zawartego w Gnieźnie układu zostały potwierdzone przywilejem kościelnym przez papieża Sylwestera. W 1000 roku w Gnieźnie została ustanowiona ponadto pierwsza polska metropolia wraz z trzema podległymi jej biskupstwami w Krakowie, Kołobrzegu i Wrocławiu.

Idea zjazdów, jako istotnych wydarzeń zarówno w sferze kościelnej, jak i politycznej, została wznowiona dopiero pod koniec XX wieku przez delegata polskiego Episkopatu do Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej i metropolity gnieźnieńskiego abpa Henryka Muszyńskiego.

Uczestnikami II Zjazdu Gnieźnieńskiego, który odbył się 3 czerwca 1997 roku, w rocznicę męczeńskiej śmierci św. Wojciecha, byli: papież Jan Paweł II, oraz prezydenci: Polski Aleksander Kwaśniewski, Niemiec - Roman Herzog, Litwy - Algirdas Brazauskas, Czech - Vaclav Havel, Słowacji - Michal Kovacz, Węgier - Arpad Göncz, oraz Ukrainy - Leonid Kuczma.

Podczas uroczystej homilii do uczestników zjazdu papież zwrócił się słowami - "Do prawdziwego zjednoczenia Europy jest jeszcze daleka droga, gdyż po upadku widzialnego muru, odsłonił się mur niewidzialny, który przebiega przez ludzkie serca".

"Mur dzielący Europę, zbudowany jest z lęku i agresji, niezrozumienia dla ludzi o innym pochodzeniu, kolorze skóry czy religii, z egoizmu politycznego i gospodarczego oraz z niewrażliwości na wartość życia ludzkiego i godność człowieka (…) Nie będzie jedności Europy, dopóki nie będzie ona wspólnotą ducha" - podkreślił papież.

Do kolejnego spotkania w Gnieźnie doszło w marcu 2000 r. z okazji Wielkiego Jubileuszu Chrześcijaństwa. Odprawione zostało wówczas nabożeństwo połączone z wzajemnym wyznaniem win trzech tradycji chrześcijańskich. Wziął w nim udział prymas Polski kard. Józef Glemp, zwierzchnik Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego abp Sawa oraz biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburgskiego Jan Szarek. Po nabożeństwie, odbyło się spotkanie prezydentów Litwy - Valdasa Adamkusa, Niemiec - Johannesa Raua, Słowacji - Rudolfa Schustera, Węgier - Arpada Göncza oraz Polski - Aleksandra Kwaśniewskiego. Spotkanie to nazywane było "pierwszym, wyraźnym momentem zjednoczenia Europy Zachodniej z Europą Środkowo-Wschodnią".

IV Zjazd Gnieźnieński pod hasłem "Quo vadis, Europo?" odbył się w 2003 roku, wzięło w nim udział ponad 600 osób z ponad 200 miejscowości i 80 organizacji katolickich. Organizowany był po raz pierwszy przez Forum Świętego Wojciecha - nową strukturę laikatu w Polsce, skupiającą różnorodne ruchy i stowarzyszenia poczuwające się do współodpowiedzialności za przyszłość Europy.

W przyjętym na zakończenie zjazdu przesłaniu do "Polaków Europejczyków, władz jednoczącej się Europy, chrześcijan i ludzi dobrej woli" napisano m.in.: "U progu nowej Europy nie może zabraknąć wartości i świadectwa życia chrześcijańskiego. Pragniemy bowiem współtworzyć Europę trzeciego tysiąclecia. Chcemy uczestniczyć w codziennym odnawianiu jej oblicza, w kształtowaniu jej rozwoju, w decydowaniu o miejscu i roli Polski oraz wspólnej europejskiej przyszłości". W specjalnym telegramie do papieża Jana Pawła II zapewniono, że Kościół w Polsce nie lęka się Europy, modli się i podejmuje refleksję "nad przyszłym obliczem Starego Kontynentu, jego tożsamością, kulturą i duchowością".

Zaapelowano także, by w preambule przyszłej Konstytucji Europejskiej umieszczony został zapis m.in. o religijnym dziedzictwie Europy i o gwarancji w aktach prawnych UE o poszanowaniu życia od poczęcia do naturalnej śmierci.

V Zjazd Gnieźnieński pod hasłem "Europa ducha" miał miejsce w 2004 roku. Spotkanie miało charakter międzynarodowy, wielokulturowy i ekumeniczny, a wśród jego uczestników byli m.in. liderzy opiniotwórczych europejskich środowisk chrześcijańskich, znani politycy, ludzie kultury i mediów. Według organizatorów, zjazd miał być "nowym impulsem do dialogu ekumenicznego w perspektywie jednoczącej się Europy". Jednym z celów spotkania było także ukazanie, że Europa nie jest "zlaicyzowaną pustynią", lecz miejscem wciąż żywej inspiracji duchowej. Podczas spotkania, uczestnicy i młodzież z 10 krajów wstępujących do UE połączyli się z papieżem za pośrednictwem specjalnego "telemostu", aby wspólnie odmówić różaniec w intencji jednoczącego się kontynentu.

Pod hasłem "Europa dialogu" we wrześniu 2005 roku odbył się VI Zjazd Gnieźnieński. Prawie 1,5 tys. przedstawicieli organizacji chrześcijańskich z całej Europy dyskutowało o wartościach i ich obecności w codziennym życiu społeczeństwa europejskiego. "Europa jest kontynentem, gdzie każdy powinien znaleźć przestrzeń do praktykowania swojej religii" - podkreślała podczas zjazdu dyrektor Centrum Studiów nad Islamem na Uniwersytecie w Glasgow Mona Siddiqui. Dlatego - jak mówiła - "muzułmanie, chrześcijanie, żydzi powinni mówić własnym głosem. Podział na Europę laicką, chrześcijańską lub muzułmańską zakłóca różnorodność, która jest podstawą wspólnoty" - podkreśliła.

W ramach zjazdu odbyła się także pierwsza w historii, wspólna modlitwa żydów, chrześcijan i muzułmanów - za siebie nawzajem i w intencji Europy.

VII Zjazd Gnieźnieński odbył się w czerwcu 2007 roku pod hasłem "Człowiek drogą Europy". Było to największe spotkanie ekumeniczne w Europie, w którym udział wzięło ok. 600 osób z 11 krajów Europy, w tym ponad 250 liderów wspólnot i organizacji chrześcijańskich. Gośćmi Zjazdu byli m.in.: prezydent Lech Kaczyński, watykański sekretarz stanu kard. Tarcisio Bertone, przewodniczący Parlamentu Europejskiego Hans-Gert Poettering. Jednym ze szczególnych wydarzeń podczas zjazdu było ekumeniczne nabożeństwo - "Droga światła ze Zmartwychwstałym", w którym ulicami Gniezna przeszli przedstawiciele 11 Kościołów chrześcijańskich.

Uczestnicy Zjazdu w końcowym dokumencie napisali, że Europę charakteryzuje napięcie, niekiedy konflikt między chrześcijańską a laicką wizją człowieka. "Zjazd Gnieźnieński dowodzi, że dialog między tymi dwiema koncepcjami jest możliwy, nawet jeśli nie jest możliwe pełne porozumienie". Podkreślali ponadto, że przyszłość Europy "zależy nie tylko od władz państwowych, ale i od wszystkich Europejczyków: od naszej troski o drugiego człowieka, od zdolności wzajemnego zrozumienia i współpracy kobiet i mężczyzn, od sposobu rozumienia dobra wspólnego, od naszej zdolności do przezwyciężania ciasnych egoizmów".

Hasłem VIII Zjazdu Gnieźnieńskiego, który odbył się w połowie marca 2010 roku były słowa: "Rodzina nadzieją Europy". Podkreślano wówczas, że "kwestia małżeństwa i rodziny jest kluczowa dla przyszłości Europy, a właściwe myślenie o małżeństwie i rodzinie ma szerokie konsekwencje dla myślenia o Kościele, polityce i Europie".

Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Rodziny kardynał Ennio Antonelli podkreślił w Gnieźnie, że "Europa - dopuszczając do legalizacji aborcji, rozprzestrzeniania się rozwodów i homoseksualnych związków - niszczy inne prawa obiektywne i priorytetowe: takie jak prawo poczętych dzieci do życia, pracowników służby zdrowia do sprzeciwu sumienia, prawo dzieci do posiadania ojca i matki, prawa rodziny do bycia uznanej jako podmiot społeczny o znaczeniu publicznym".

W przesłaniu uczestnicy Zjazdu uznali, że zaangażowanie się na rzecz rodziny powinno być elementem wspólnego świadectwa chrześcijan. W dokumencie rodzinę opisano jako trwałą relację połączonych miłością kobiety i mężczyzny, której owocem są dzieci.

IX Zjazd Gnieźnieński odbywał się w 2012 r. pod hasłem "Europa obywatelska. Rola i miejsce chrześcijan". Obrady poświęcone były m.in. możliwościom lobbingu chrześcijańskiego w UE, odpowiedzialności Europejczyków za resztę świata, oraz społecznemu znaczeniu wiary.

Prymas Polski abp Józef Kowalczyk zauważył wówczas, że "miejsce Boga coraz częściej zajmuje pieniądz, wygodne życie, bezpłodne debaty i biurokratyczne struktury". "Chrześcijanom nie wolno w taki sposób budować współczesnego oblicza Europy, nie wolno im zapominać o odpowiedzialności przed Bogiem, historią i ludźmi, którzy im zaufali" - mówił prymas.

W spotkaniu wzięło udział ponad 1050 osób reprezentujących trzy religie, 10 kościołów chrześcijańskich i 17 krajów, oraz przywódcy religijni z całej Europy, politycy, ludzie kultury, socjologowie, ekonomiści i działacze społeczni. Zjazd otworzył prezydent Bronisław Komorowski.

X Zjazd Gnieźnieński rozpocznie się 11 marca po hasłem "Europa nowych początków. Wyzwalająca moc chrześcijaństwa". W spotkaniu weźmie udział m.in. prezydent Andrzej Duda oraz przedstawiciele kościołów chrześcijańskich w Europie.