"Kościół chce budować jedność Europy"

Korespondencja biskupów polskich i niemieckich sprzed 50 lat, która zapoczątkowała pojednanie obu narodów, była przykładem profetycznego realizmu - napisali przewodniczący episkopatów Polski i Niemiec w oświadczeniu. Zapewnili, że Kościół chce budować jedność Europy opartej na wartościach.

Wspólne oświadczenie arcybiskup Stanisław Gądecki i kardynał Reinhard Marx podpisali na Jasnej Górze podczas niedzielnych obchodów 50-lecia wymiany listów polskich i niemieckich biskupów.

Abp Gądecki i kard. Marx zapewnili w oświadczeniu, że Kościół pragnie aktywnie i mocno angażować się w budowanie jedności Europy opartej na chrześcijańskich wartościach. Zadeklarowali, że popierają wszystkie działania na rzecz pokoju na Ukrainie. Podkreślili też, że Kościół poczuwa się do bliskości z uchodźcami i wszyscy są wezwani do pomagania im.

18 listopada 1965 r. polscy biskupi wezwali biskupów niemieckich do wzajemnego przebaczenia win i dialogu. W liście wysłanym z Rzymu 18 listopada 1965 r. zwrócili się słowami: "Przebaczamy i prosimy o przebaczenie". Biskupi niemieccy odpowiedzieli w grudniu tego samego roku, także wyrażając wolę dialogu i pojednania. List polskich hierarchów i odpowiedź niemieckich uruchomiły proces pojednania pomiędzy obydwoma narodami.

W rocznicowych uroczystościach na Jasnej Górze poza przewodniczącymi episkopatów biorą udział także inni hierarchowie z obu krajów, wśród nich prymas Polski abp Wojciech Polak oraz kardynałowie Stanisław Dziwisz i Kazimierz Nycz. Kulminacyjnym punktem uroczystości jest wieczorna msza w intencji pokoju w kaplicy Matki Bożej.

W kilkustronicowym oświadczeniu kard. Marx i abp Gądecki ocenili, że młode pokolenie Niemców i Polaków z trudem potrafi dostrzec dziś siłę słów, które znalazły się w korespondencji hierarchów sprzed półwiecza. Od tego czasu - zaznaczyli - postępy we wzajemnych relacjach "wzbudzają podziw i wzruszenie". Przypomnieli, że w 1965 r., istniała żelazna kurtyna, a na Polakach "ciążyła ciężka jak ołów pamięć o niemieckiej okupacji z czasów II wojny światowej". Dziś Polacy i Niemcy spotykają się bez uprzedzeń, wspólnie angażują się w przedsięwzięcia społeczne i gospodarcze, zawierają przyjaźnie i małżeństwa - przypomnieli autorzy pisma.

Biskupi wskazali, że ich poprzednicy mimo skrajnie trudnych okoliczności zaufali sile prawdy i przebaczenia. "Kościół uwolnił się wówczas spod politycznego dyktatu zimnej wojny i dał mocny przykład profetycznego realizmu" - wskazali.

Hierarchowie oświadczyli, że współczesny Kościół pragnie aktywnie i mocno angażować się w budowanie jedności Europy opartej na chrześcijaństwie. Obydwa episkopaty, czerpiąc z doświadczeń 50 lat, chcą też inicjować procesy pojednania w Europie. Zauważyli, że kontynent nadal dotknięty jest wojną i konfliktami militarnymi.

"Obecnie nasze spojrzenie kieruje się szczególnie na Ukrainę, której integralność terytorialna została rażąco naruszona przez separatystów wspieranych przez Federację Rosyjską" - napisali przewodniczący episkopatów. Dodali, że popierają wszelkie starania wspólnoty międzynarodowej, aby na gruncie prawa międzynarodowego zapewnić całemu regionowi "trwały i sprawiedliwy pokój".

Kard. Marx i abp Gądecki podkreślili, że Europa, do której należą Polska i Niemcy jest przede wszystkim wspólnotą wartości i kultury. Jak dodali, obecnie w wielu miejscach zapomina się, że chrześcijańskie wartości i chrześcijański obraz człowieka głęboko kształtują europejskiego ducha i tożsamość Europejczyków. Przypomnieli, że wśród tych wartości jest obrona życia na wszystkich jego etapach, wspieranie rozwoju rodziny.

Chrześcijańskie rozumienie godności człowieka oraz doświadczenie pojednania - zaznaczyli hierarchowie - uwrażliwiają na cierpienia i służbę potrzebującym w duchu solidarności. W tym kontekście przypomnieli o kryzysie migracyjnym - wielu osobach uciekających do Europy przed wojną i terrorem. Przypomnieli, że jest wśród nich wielu chrześcijan. "Kościół w Polsce i Niemczech poczuwa się do bliskości z uchodźcami. Wszyscy jesteśmy wezwani do pomocy i wspierania działań naszych społeczeństw i rządów" - oświadczyli.

Część pisma hierarchowie poświęcili Światowym Dniom Młodzieży - wspomnieli te z 2005 r. z Kolonii i te przyszłoroczne, w Krakowie. Wskazali, że takie spotkania wpisują się w chrześcijańskie wezwanie do dawania świadectwa wiary.

"Dzisiaj nie patrzymy tylko na historyczne wydarzenie, ile raz jeszcze wspólnie zobowiązujemy się, jako Kościół w Polsce i Niemczech, do zaangażowania na rzecz pojednania, pokoju i solidarności" - podsumowali.

18 listopada 1965 r. podczas Soboru Watykańskiego II polscy biskupi wezwali biskupów niemieckich do wzajemnego przebaczenia win i dialogu. W liście wysłanym z Rzymu 18 listopada 1965 r. zwrócili się słowami: "Przebaczamy i prosimy o przebaczenie". Wystąpienie polskich biskupów wywołało bardzo negatywną reakcję władz PRL, które oskarżyły hierarchów o zdradę interesów narodowych. Zarzucono biskupom "demonstrację proniemiecką", "samozwańczą akcję polityczną" i "rozgrzeszenie nieskruszonych".

List do episkopatu Niemiec był jednym z pism wysłanych do 56 krajów z zaproszeniem do uczestnictwa w obchodach 1000-lecia chrztu Polski. Jego ideą było przekazanie informacji o rocznicy początków chrześcijaństwa na polskich terenach oraz związanym z nim millenium państwa i narodu. Pismo zostało wystosowane przez biorących udział w obradach II Soboru Watykańskiego w Rzymie polskich biskupów, m.in. prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego i metropolitę krakowskiego Karola Wojtyłę.