Kościół Katolicki po raz pierwszy w historii zabiera głos w sprawie redukcji skutków palenia

Seminarium „Kościół Katolicki wobec problemu redukcji negatywnych skutków palenia” zorganizowane pod patronatem watykańskiej Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka, odbyło się 25 maja na Papieskim Uniwersytecie Santa Croce w Rzymie. Podkreślono w nim znaczenie ograniczania szkód związanych z paleniem tytoniu i wezwano do szerszego, skoncentrowanego na człowieku podejścia do problemu uzależnienia od tytoniu.

Wśród prelegentów seminarium znaleźli się m.in. prefekt Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka kard. Michael Czerny, stały przedstawiciel Watykanu przy ONZ i WHO abp Fortunatus Nwachukwu, metropolita łódzki abp Grzegorz Ryś, bp Ariel Torrado Mosconi z diecezji Nueve de Julio, ks. prof. Robert Nęcek z Papieskiego Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie, prof. Alejandro Jose Videla ze Szpitala Uniwersyteckiego Austral w Buenos Aires, dr Bartosz Arłukowicz, przewodniczący Komisji Specjalnej Parlamentu Europejskiego ds. Walki z Rakiem, prof. Paul Aveyard z Uniwersytetu w Oxford, prof. Szczepan Cofta ze Szpitala Klinicznego UM w Poznaniu.

Seminarium zorganizowano z okazji corocznego, ustanowionego przez WHO Światowego Dnia bez Tytoniu (World No Tobacco Day - WNTD). Dzień ten jest doskonałą okazją do podniesienia świadomości na temat śmiertelnych skutków palenia tytoniu oraz do rozmowy na temat ograniczania szkodliwości palenia. Liczba zgonów na świecie spowodowanych przez COVID-19 przekroczyła 6 mln. Tymczasem każdego roku z powodu palenia i chorób związanych z paleniem umiera 8 mln ludzi, którym nie poświęca się uwagi ani nie pomaga wystarczająco w walce z nałogiem.

W liście skierowanym do organizatorów i uczestników seminarium papież Franciszek napisał: „Kultura życia jest dziedzictwem, którym chrześcijanie muszą dzielić się ze wszystkimi. Każde życie ludzkie, jedyne i niepowtarzalne, ma nieocenioną wartość. Trzeba to głosić wciąż na nowo, z odwagą słów i czynów. Mam nadzieję, że refleksja nad tym szczególnym problemem może pomóc wielu ludziom uświadomić sobie, że zdrowie fizyczne jest darem Bożym, który Pan nam ofiarował i o który musimy odpowiedzialnie dbać”.

W swoim wystąpieniu prefekt Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka kard. Michael Czerny podkreślił że: [...] „aby stworzyć ́środowisko, w którym nowi klienci nie będą̨ eksperymentować z tytoniem a aktywni palacze będą̨ zachęcani do rzucenia palenia, wszyscy partnerzy muszą współpracować przy wdrażaniu środków kontroli palenia, które skutecznie ograniczą popyt na papierosy. Rządy i państwa muszą zapewnić swoim obywatelom łatwy dostęp do pomocy w rzucaniu palenia [...]”.

Zwracając się do uczestników seminarium Stały Przedstawiciel Watykanu przy WHO abp Fortunatus Nwachukwu odniósł się do niedawnych decyzji papieża Franciszka dotyczących bezpośrednio redukcji skutków palenia: „[...] jesteśmy świadomi, że życie jest darem Boga i mamy obowiązek postępować w sposób, który chroni nasze zdrowie; w sposób, który chroni życie, dlatego kierując się naszą wiarą i szacunkiem dla świętej wartości życia, mamy obowiązek chronić i zachować zarówno nasze zdrowie fizyczne, jak i psychiczne. To właśnie ta przesłanka skłoniła papieża Franciszka 5 lat temu do wstrzymania sprzedaży papierosów w sklepach watykańskich. Stolica Apostolska nie może przyczyniać się do działań, które szkodzą zdrowiu ludzi. Cóż, taka decyzja mogła nie być popularna wśród palaczy pracujących w Watykanie, ale z pewnością została przyjęta z zadowoleniem przez wielu innych. Oczywiście, sprzedawane papierosy były źródłem dochodów, co oznacza, że była to odważna decyzja, ale słuszna. Żaden zysk nie może być uzasadniony, jeśli zagraża życiu. [...] Kościół ma obowiązek wskazywać drogę zachowania i obrony życia od poczęcia do naturalnej śmierci, także poprzez zabieranie głosu w organizacjach międzynarodowych, a zwłaszcza poprzez edukację, aby zapobiegać i eliminować zagrożenia dla życia”.

Bp Ariel Torrado Mosconi z diecezji Nueve de Julio w Argentynie w swoim wystąpieniu również zwrócił uwagę na niezwykle ważne i symboliczne znaczenie decyzji Papieża Franciszka, której wymowy nie sposób przecenić: „(..) zdajemy sobie sprawę z ogromnego wkładu i poważnego zaangażowania, jakie cała społeczność ma i musi przyjąć na siebie w profilaktycznym podnoszeniu świadomości, a także w integralnym rozwiązywaniu problemów związanych z paleniem tytoniu. Teraz trzeba podjąć konkretne i skuteczne kroki w tym kierunku. Przykład podany przez Ojca Świętego Franciszka , dotyczący zakazu sprzedaży papierosów na terytorium Państwa Watykańskiego, jest w tym względzie pouczający. Każda wspólnota kościelna powinna podjąć praktyczne działania w swojej dziedzinie, aby zwalczać tę plagę”.

Ks. prof. Robert Nęcek, kierownik Katedry Edukacji Medialnej Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej na Papieskim Uniwersytecie Jana Pawła II w Krakowie, w swoim wystąpieniu odniósł się do problemu prawa osoby uzależnionej do informacji: „[...] każdy człowiek ma prawo do pełnej informacji w kontekście redukcji skutków i szkodliwości palenia. Na świecie istnieje wiele strategii i planów walki ze skutkami palenia - od skrajnej prohibicji do walki z uzależnieniem poprzez terapie zastępcze również te oparte na nowych technologiach, które zmniejszają, choć nie eliminują, skutków palenia w zupełności. Patrząc na zagadnienie redukcji skutków palenia przez pryzmat nauki Kościoła należy uznać, że każde działanie, którego efektem jest przyczynienie się do redukcji szkodliwości nikotynizmu jest działaniem na rzecz poprawy zdrowia a więc jest działaniem na rzecz wspólnego dobra. Dlatego komunikacja, która jest powiązana z prawem do pełnej informacji - w tym przypadku informacji o redukcji szkodliwości palenia papierosów - staje się promowaniem kultury bliskości i jest służbą integralnemu rozwojowi osoby ludzkiej”.

Przesłanie przedstawicieli Kościoła Katolickiego obecnych na seminarium jest jasne: musimy zjednoczyć wszystkie dostępne środki i wiedzę, a także podjąć działania administracyjne, aby stworzyć nowe przepisy umożliwiające wsparcie dla tych, którzy potrzebują pomocy w walce z uzależnieniem jakim jest palenie papierosów, ponieważ wszyscy zgadzamy się, że nie ma większej wartości niż ludzkie życie i zdrowie, których ochrona jest prawem każdego człowieka. Należy dążyć do całkowitego wyeliminowania papierosów z przestrzeni publicznej a dostępne metody redukcji szkód związane z paleniem powinny być przedmiotem dalszych badań i stać się powszechnie dostępne.

Kard. Michael Czerny wezwał wszystkich do odwagi do nadziei, mówiąc: "idziemy naprzód z odnowionym zaangażowaniem, nie tracąc nadziei. Jak powiedział papież Franciszek: "Oczywiście, nadzieja musi być realistyczna. Wymaga ona uznania wielu niepokojących kwestii, z którymi boryka się nasz świat, oraz wyzwań, które czają się na horyzoncie. Wymaga nazwania problemów po imieniu i znalezienia odwagi, aby je rozwiązać. [...] Właśnie w świetle tych sytuacji nie możemy porzucić nadziei. A nadzieja wymaga odwagi. Oznacza uznanie, że zło, cierpienie i śmierć nie będą miały ostatniego słowa, i że nawet najbardziej skomplikowane pytania mogą i muszą być stawiane i rozwiązywane. Bo nadzieja jest cnotą, która nas inspiruje i sprawia, że idziemy naprzód, nawet gdy przeszkody wydają się nie do pokonania".

Na zakończenie seminarium uczestnicy skupieni wokół idei „Amici pro Sanitate” podpisali tzw. Deklarację Rzymską wyrażającą wolę kontynuowania pracy na rzecz redukcji skutków palenia.

amicipro.org/dm