List Episkopatu o szacunku dla ciała zmarłego

Coraz częstsza praktyka kremacji zwłok, stała się jednym ze znaków naszej epoki - zauważają polscy biskupi w liście pasterskim Episkopatu Polski o szacunku dla ciała zmarłego i obrzędach pogrzebu w przypadku kremacji. Podkreślają też, że "Kościół stanowczo sprzeciwia się praktyce rozrzucania prochów ludzkich w tzw. miejscach pamięci, na morzu, w górach lub innych miejscach. Zarówno ciało, jak i prochy człowieka zawsze należy składać do grobu".

Biskupi zauważają, że praktyka kremacji ciał zmarłych staje się coraz bardziej powszechna w Polsce. "W niektórych przypadkach jest to wyraz podążania za szerzącą się modą, często nacechowaną laickimi poglądami. Tymczasem wielowiekowa tradycja chrześcijańska, oparta na przekazach biblijnych, a także nasza kultura narodowa, zawsze z szacunkiem odnosiła się do ciała osoby zmarłej" - czytamy w liście Episkopatu.

Biskupi przypominają, że Kościół sprzeciwiał się tej praktyce wówczas, "kiedy była ona formą demonstracji antyreligijnej i znakiem sprzeciwu wobec chrześcijańskiej wiary w zmartwychwstanie ciała". Dziś, gdy dla wielu kremacja przestała być wyrazem takich postaw w odniesieniu do wiary chrześcijańskiej, Kościół zezwala na kremację, "jeśli nie podważą wiary w zmartwychwstanie ciała" - wyjaśniają biskupi.

W liście Episkopatu Polski czytamy również o tym, że Kościół nadal jednak zaleca i popiera zwyczaj grzebania ciał zmarłych. Biskupi przedstawiają w nim biblijne i teologiczne racje przemawiające za tym zwyczajem. Odwołują się m.in. do wcielenia Syna Bożego, złożenia Jego ciała po śmierci do grobu oraz do godności udzkiego ciała.

Zwracają też uwagę, że konsekwencją kremacji może być zanikanie tradycyjnych cmentarzy. "Cmentarze z grobami zmarłych i stojące na nich krzyże przypominają żyjącym o przemijaniu ziemskiego życia, o wierze w życie wieczne i zmartwychwstanie z Chrystusem. Są także miejscem publicznej i prywatnej modlitwy Kościoła za zmarłych" - piszą polscy hierarchowie. Według nich, "groby na cmentarzu są nie tylko pamięcią o zmarłych, ale wyrażają związek z poprzednimi pokoleniami tak w wymiarze rodzinnym, jak i narodowym".

Episkopat wyjaśnia, że zwrócił się do watykańskiej Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów o zatwierdzenie obrzędu złożenia urny do groby. W ten sposób biskupi chcieli uporządkować sposób sprawowania liturgii pogrzebowej, bo w ostatnich latach w Polsce przyjęły się różne praktyki. Stolica Apostolska, dekretem z 7 lipca 2010 r. zatwierdziła sam obrzęd, jak i normy wykonawcze związane z kremacją ciała ludzkiego.

Wynika z nich m.in., że obrzędy pogrzebowe z Mszą św. i ostatnim pożegnaniem włącznie powinny być celebrowane przed kremacją ciała ludzkiego. Natomiast po spopieleniu zwłok sprawuje się obrzęd związany ze złożeniem urny w grobie.

Nad samą urną można sprawować obrzędy pogrzebowe jeśli przemawiają za tym "szczególne racje duszpasterskie lub powody natury praktycznej". Biskupi jako przykłady podają sytuacje, gdy śmierć nastąpiła daleko od miejsca zamieszkania i kremacja ułatwia sprowadzenie szczątków osoby zmarłej, albo gdy uczestnicy pogrzebu przybywają z daleka i trudno im być na dwóch częściach pogrzebu czyli Mszy i po pewnym czasie, na obrzędzie złożenia urny w grobie lub kolumbarium.

List pasterski Episkopatu Polski o szacunku dla ciała zmarłego i obrzędach pogrzebu (w przypadku kremacji) został przyjęty na 356. zebraniu plenarnym KEP w dniach 14-16 października w Przemyślu.