Msza jest tu tylko raz w roku! Unikatowy kościół kojarzy każdy Polak, choć większość nie ma o tym pojęcia

To jedyna msza w ciągu całego roku, która jest sprawowana w romańskiej Rotundzie św. Mikołaja. Najcenniejszy zabytek Ziemi Cieszyńskiej znają z widzenia wszyscy Polacy, bo znajduje się na rewersie dwudziestozłotowego banknotu.  

W Rotundzie św. Mikołaja, romańskiej kaplicy na Wzgórzu Zamkowym w Cieszynie, w diecezji bielsko-żywieckiej, odprawiona dziś zostanie Msza św. Jest tu sprawowana tylko raz w roku, w dniu wspomnienia patrona dzieci i ubogich, a jednocześnie patrona unikatowej świątyni. W rotundzie, okrągłej budowli z przełomu XI i XII wieku mieści się około 100 osób. 6 grudnia wieczorem sprawowana będzie tu Msza św. roratnia dla dzieci.

Rotunda przez szereg stuleci była kaplicą zamkową pod wezwaniem św. Mikołaja. Zbudowano ją z kamienia łupanego i ciosów wapiennych. Do nawy na planie koła przystaje od wschodu, oddzielona od niej trzema schodkami półkolista absyda. Średnica nawy mierzy 6,4 m; wysokość od podstawy sklepienia 11,3 m.

Początkowo rotunda spełniała funkcję ośrodka administracji kościelnej cieszyńskiej kasztelanii oraz była kościołem parafialnym. Według jednej z hipotez, rotunda użytkowana była także jako kaplica grodowa, a przy niej znajdował się najstarszy cmentarz parafialny Cieszyna, gdzie chowano naczelników kasztelanii i członków ich rodzin oraz rycerzy.

Rotundę przebudowano w XIV wieku. Podwyższono wówczas poziom wnętrza i położono posadzkę. W czasie pożaru w 1484 roku budowla uległa zniszczeniu. Konstrukcja została gruntownie przebudowana w 1839 roku. Prace konserwatorskie ukończone w 1955 roku przywróciły budowli jej pierwotną postać i odsłoniły dawny poziom ulicy.

Od 1995 wizerunek cieszyńskiej Rotundy jest na rewersie banknotu dwudziestozłotowego z Bolesławem Chrobrym.

KAI / mł