Akatyst ku czci Bogurodzicy u Benedyktynek w Staniątkach

Siostry Benedyktynki ze Staniątek zapraszają na koncert na zakończenie obchodów 800-lecia Fundacji Opactwa Benedyktynek w Staniątkach.

Ksiądz Prałat Józef Roman Maj, proboszcz kościoła św. Katarzyny na Służewie w Warszawie, napisał z potrzeby serca nowy, ale według antycznych reguł ułożony, Akatyst maryjny. Poszukując do niego najstosowniejszej muzyki, skierował się do Supraśla, do pierwszego w Polsce wykształconego w tym kierunku w Grecji, kantora bizantyjskiego Marcina Abijskiego. Ten komponował do polskiego tekstu Akatystu pasującą do niego tradycyjną muzykę bizantyjską.

"Muzyka liturgiczna nie jest sztuką samą w sobie, sztuką dla sztuki. Ma ona do spełnienia bardzo ważne zadanie. Pomaga modlącemu się wniknąć możliwie głęboko w sens słów, względem których pełni ona rolę podrzędną. To słowa są nośnikiem konkretnych treści, którym odpowiednia oprawa muzyczna pozwala zacząć przeobrażać wnętrze modlącego się. 

Muzyka bizantyjska, będąc od początku kontynuacją sztuki muzycznej pierwszych chrześcijan, wierna była tej koncepcji. Bizantyjscy "melodosi" pierwszego chrześcijańskiego tysiąclecia tworzyli muzykę do pisanych przez siebie hymnów, powodując, że stawała się ona nieodłączną ich częścią. Kolejne pokolenia hymnografów starały się tworzyć hymny równe rytmicznie pierwowzorom, dzięki czemu dawne melodie były wciąż żywe i dotrwały do naszych czasów.

Wielowiekowa tradycja i uduchowienie owych melodii podczas tysięcy całonocnych czuwań, podczas których rozbrzmiewały, spowodowały, że wywierają one na współczesnym słuchaczu ogromne wrażenie nawet wtedy, kiedy nie rozumie on słów hymnów. Owe melodie, do dziś stanowiące oprawę muzyczną liturgii bizantyjskiej, stały się bardzo uniwersalne, idealnie oddając głębie modlitewnych treści we wszystkich ich przejawach: błagalnym, dziękczynnym, doksologicznym czy tez dydaktycznym. 

Latem roku 2009, dzięki Marcinowi Szczycińskiemu, dane mi było zapoznać się z księdzem prałatem Józefem Majem, autorem słów "Akatystu do Przenajświętszej Bogarodzicy". Jego wielka wiara we wstawiennictwo Matki Bożej oraz miłość i zaangażowanie, z jakim pisał ów hymn, wywarły na mnie ogromne wrażenie. W rezultacie przyszło mi stanąć przed niełatwym zadaniem oprawienia w muzykę owej wzruszającej i wzniosłej modlitwy. Po raz pierwszy język polski zetknął się z muzycznym światem Bizancjum……"

MARCIN ABIJSKI jest śpiewakiem i muzykologiem, absolwentem Ateńskiego Konserwatorium Narodowego na wydziale Muzyki Bizantyjskiej oraz Uniwersytetu Ateńskiego na wydziale Teologii Społecznej. Muzykę bizantyjską studiował pod okiem Georgiosa Chatzichronoglou - Archonta Melodosa Wielkiego Kościoła (Patriarchatu Konstantynopola). Założyciel i dyrygent Męskiego Chóru Kameralnego im. Bogdana Onisimowicza. Kantor jedynej w Polsce prawosławnej pustelni - Skitu św. św. Antoniego i Teodozjusza w Odrynkach. Nauczyciel śpiewu w monasterach św. Góry Athos. W swych badaniach szuka relacji między oryginalnym śpiewem grecko-bizantyjskim a monodią staroruską.

Akatyst będzie śpiewany przez Scholę Węgajty w składzie: Marcin Abijski, Marcin Bornus-Szczyciński, Adam Cudak, Maciej Góra, Rafał Kanowski, Marcin Małysz, Johann Wolfgang Niklaus, Serhii Petrychenko, Robert Pożarski, Paweł Szczyciński, Fryderyk Wojda

SCHOLA WĘGAJTY jako zespół działający w ramach Stowarzyszenia "Węgajty" niedaleko Olsztyna powstała w styczniu 1994 roku. Ensemble tworzą śpiewacy, aktorzy, muzycy, plastycy, teatrolodzy i muzykolodzy pochodzący z 6 krajów europejskich. Schola zajmuje się rekonstrukcją średniowiecznych dramatów liturgicznych, prezentacjami muzyczno-teatralnymi, badaniami nad tradycjami śpiewu liturgicznego i sakralnego, antropologią kultury oraz edukacją i animacją teatralną, muzyczną i plastyczną.

Od ponad 20 lat opracowuje i wykonuje najstarsze europejskie zabytki literacko -muzyczno -dramatyczne (rękopisy polskie, francuskie, włoskie, niemieckie). Ma w swoim dorobku i repertuarze 7 łacińskich średniowiecznych dramatów liturgicznych stanowiących kanon tego gatunku, które były prezentowane w wielu krajach Europy oraz głównych ośrodkach kraju. Poprzez połączenie twórczych sił i doświadczeń aktorów, śpiewaków, instrumentalistów, teatrologów, antropologów, plastyków, językoznawców, liturgistów i przedstawicieli innych komplementarnych dziedzin, zespół wypracował unikalny i rozpoznawalny idiom wykonawczy i stylistyczny oparty na archaicznych i tradycyjnych technikach warsztatu muzyczno-teatralnego.

Wykonywane przez Scholę dramaty liturgiczne można zgrupować w kręgi tematyczne: bożonarodzeniowy - Ordo Stellae, wielkopostny - Planctus Mariae i Ludus Passionis, wielkanocny - Ludus Paschalis, starotestamentowy - Ludus Danielis, maryjny Ordo Annuntiatione oraz Cuda św. Mikołaja - Miracula Sancti Nicolai.

Projekt zrealizowano dzięki wsparciu z Województwa Małopolskiego oraz Starostwa Powiatowego w Wieliczce