Rozpoczyna się wizytacja apostolska w Irlandii

Do Wielkanocy 2011 r. potrwa pierwszy etap wizytacji apostolskiej niektórych diecezji, seminariów i zgromadzeń zakonnych w Irlandii – poinformowało Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej. Zapowiedział ją w marcu br. Benedykt XVI w liście do Kościoła w tym kraju, wystosowanym w związku z przypadkami nadużyć seksualnych popełnionych przez księży i zakonników oraz sposobem załatwiania tych spraw w przeszłości.

Celem wizytacji nie jest prowadzenie śledztwa w indywidualnych przypadkach nadużyć ani osądzanie minionych wydarzeń. Zadaniem wizytatorów będzie rozpoznanie problemów, których rozwiązanie może wymagać pomocy Stolicy Apostolskiej, a także utwierdzenie tamtejszego Kościoła na drodze „głębokiej odnowy duchowej”, którą już on kroczy.

Biuro Prasowe podkreśla, że wizytacja nie będzie kolidować z pracą lokalnych sędziów ani komisji śledczych, powołanych przez irlandzki Parlament, ani też z działaniami władz ustawodawczych, w których kompetencji leży przeciwdziałanie nadużyciom seksualnym wobec osób niepełnoletnich. Wizytacja nie zastąpi też władzy lokalnych biskupów i przełożonych zakonnych, którzy pozostają odpowiedzialni za uporanie się z przypadkami nadużyć.

Do zadań wizytatorów nie należy też przyjmowanie zarzutów dotyczących nowych lub dawnych przypadków nadużyć. Jeśli takie się pojawią, powinny być zgłaszane do właściwego ordynariusza lub przełożonego zakonnego, których obowiązkiem jest poinformowanie kompetentnych władz cywilnych i kościelnych, zgodnie z obowiązującym prawem cywilnym i kanonicznym.

Biorąc pod uwagę delikatną naturę rozpatrywanych spraw i szacunek dla zaangażowanych w nie osób, wizytatorzy będą działali w „wielkiej dyskrecji”. Na pierwszym etapie wizytacji nie będą udzielali żadnych wywiadów.

Wizytacja w archidiecezjach

Już w maju papież mianował wizytatorów dla czterech irlandzkich archidiecezji, będących siedzibami metropolii. Emerytowany arcybiskup Westminsteru, kard. Cormac Murphy-O’Connor zwizytuje archidiecezję Armagh, arcybiskup Bostonu w USA, kard. Sean Patrick O’Malley – archidiecezję dublińską, arcybiskup Toronto w Kanadzie, Thomas Christopher Collins – archidiecezję Cashel i Emly, zaś metropolita Ottawy w Kanadzie, abp Terrence Thomas Prendergast – archidiecezję Tuam.

Możliwość spotkanie z wizytatorem, jeśli sobie tego zażyczą, będą miały „osoby, które zostały głęboko zranione przez nadużycia”, poczynając od samych ofiar i ich rodzin. – Będą one przyjęte w ten sam ojcowski sposób, w jaki Ojciec Święty Benedykt XVI kilkakrotnie pozdrawiał i wysłuchiwał tych, którzy doświadczyli straszliwej zbrodni nadużyć – głosi watykański komunikat.

Wizytatorzy zweryfikują, czy sprawdzają się w praktyce wskazania dokumentu z lutego 2009 r., który zawiera standardy, jakich Kościół katolicki w Irlandii powinien przestrzegać w ochronie dzieci, a także jak mogą być lepiej wprowadzane w życie i udoskonalone. Ponadto spotkają się oni z biskupami danej prowincji kościelnej, powinni też wysłuchać – oprócz ordynariusza miejsca – także wikariuszy generalnych i biskupich, sędziów sądu kościelnego, kanclerza i innych urzędników kurii biskupiej, członków Rady Kapłańskiej, Kolegium Konsultorów i Rady Duszpasterskiej, przede wszystkim zaś kierownictwo biur ds. zapobiegania nadużyciom na poziomie diecezjalnym i parafialnym. Pisemną prośbę o spotkanie mogą złożyć również proboszczowie i inni księża, wierni świeccy oraz osoby indywidualne. Przyjmowani oni będą osobno lub jako rodzina.

Stolica Apostolska zachęca, by – w duchu listu Benedykta XVI z marca br. – w każdej archidiecezji zorganizowano nabożeństwo pokutne lub podobną celebrę z udziałem wizytatora. Wpisze się to w inicjatywy pokutne, do których zachęcała Irlandzka Konferencja Biskupia, a obejmujące modlitwę, post i jałmużnę.

Wszyscy, którzy chcą napisać do wizytatora, powinni – w celu zapewnienia poufności – zaadresować swój list na jego nazwisko i wysłać go do nuncjatury apostolskiej w Dublinie. Ponadto, aby ułatwić do nich dostęp, każda z archidiecezji ogłosi adres „swojego” wizytatora, a w porozumieniu z nim – wykaz terminów spotkań z nim, które są już zajęte oraz tych, które są jeszcze wolne.

Wizytacja seminariów i zakonów

Wizytacji seminariów duchownych dokona arcybiskup Nowego Jorku, Timothy Dolan. Towarzyszyć mu będą duchowni zaaprobowani przez Kongregację ds. Edukacji Katolickiej. Ich głównym zadaniem będzie pomoc w przeprowadzaniu osobistych rozmów z klerykami. Abp Dolan odwiedzi pięć placówek: Kolegium św. Patryka w Maynooth, Papieskie Kolegium Irlandzkie w Rzymie, Kolegium św. Malachiasza w Belfaście, Kolegium Wszystkich Świętych w Dublinie oraz Instytut Teologiczno-Filozoficzny w dzielnicy Milltown w Dublinie. Ta ostatnia uczelnia, która jest kościelnym wydziałem na uniwersytecie państwowym, będzie wizytowana jedynie pod kątem programu nauczania.

Przed wizytacją wizytator otrzyma kopie wszystkich niezbędnych dokumentów. Każdy wykładowca i student będzie mógł wyrazić na piśmie opinię nt. seminarium, wysyłając ją na nazwisko wizytatora do nuncjatury apostolskiej. Wizytator przeanalizuje wszystkie aspekty formacji kapłańskiej. Będzie przeprowadzać (lub jego asystenci) indywidualne rozmowy ze wszystkimi wykładowcami, seminarzystami, a gdy zajdzie taka potrzeba – z innymi osobami związanymi z życiem seminarium. Możliwość prywatnej rozmowy z wizytatorem będą mieli także księża, którzy ukończyli dane seminarium w ostatnich trzech latach. Przeprowadzający wizytację będzie podążał za dyrektywami zawartymi w dokumentach Stolicy Apostolskiej i Kościoła lokalnego dotyczących formacji kapłańskiej i ochrony niepełnoletnich.

Z kolei s. Sharon Holland IHM, s. Máirin McDonagh RJM oraz jezuita, ks. Gero McLaughlin przeprowadzą wizytację instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego, które mają swe domy w Irlandii. Pierwsza faza wizytacji polegać będzie na wypełnianiu kwestionariusza, który ma na celu zebranie informacji nt. zamieszania danego instytutu w przypadki nadużyć, odpowiedzi danej ofiarom i zastosowania się instytutu do protokołów zawartych we wspomnianym dokumencie z 2009 r. Kwestionariusz ma też wykazać, jak każda ze wspólnot radzi sobie z ujawnianiem nadużyć i ich konsekwencjami. Pyta ponadto, co zostało zrobione – w świetle doświadczeń z przeszłości – aby pomóc członkom instytutu w pełnieniu ich zasadniczej misji, jaką jest radykalne świadectwo o obecności Chrystusa w świecie.

Po zgromadzeniu odpowiedzi na kwestionariusz, wizytatorzy spotkają się, aby je ocenić. Swoje rekomendacje co do następnych kroków do podjęcia w czasie wizytacji przekażą Kongregacji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego. Natomiast gdy cały proces wizytacji zostanie już zakończony, przedstawią Kongregacji końcowy raport, po którego przestudiowaniu zdecyduje ona, co należałoby zrobić, aby przyczynić się do ponownego ożywienia życia konsekrowanego w Irlandii.

Kongregacja ds. Biskupów i Kongregacja ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego wraz z Sekretariatem Stanu postanowiły, że pierwszy etap wizytacji, obejmujący cztery archidiecezje, domy zakonne i seminaria duchowne, powinien się zakończyć, o ile to możliwe, do Wielkanocy 2011 r. Wyniki prac wizytatorów będą mogły wówczas być przestudiowane w maju, po czym Stolica Apostolska wyda stanowisko co do następnych kroków, jakie winny być podjęte, a gdy cała wizytacja się zakończy – opublikuje streszczenie jej wyników.