Franciszek o pragnieniu jedności z Asyryjskim Kościołem Wschodu

Modlę się, aby prace Komisji ds. Dialogu Teologicznego między Kościołem Katolickim a Asyryjskim Kościołem Wschodu pomogły nam poczynić dalsze kroki na drodze do wspólnego sprawowania Ofiary Pańskiej przy tym samym ołtarzu - powiedział Franciszek do katolikosa patriarchy tego wschodniego Kościoła chrześcijańskiego Mara Gewargisa III, którego przyjął dziś w Watykanie.

Po rozmowie prywatnej obaj zwierzchnicy kościelni modlili się wspólnie w Kaplicy "Redemptoris Mater" Pałacu Apostolskiego a następnie podpisali Wspólne Oświadczenie. Zapewnili w nim o woli dalszego prowadzenia dialogu między ich Kościołami, wyrazili solidarność z chrześcijanami prześladowanymi obecnie na Bliskim Wschodzie i podkreślili wagę dialogu międzyreligijjnego, opartego na postawie otwartości, prawdy i miłości. Uznali go za "najlepsze antidotum na ekstremizm, który zagraża wyznawcom każdej religii".

Zwracając się do swego gościa, papież przypomniał, że poprzednio spotkał się z nim dwa lata temu w Watykanie, a następnie 7 lipca br. w Bari z okazji Dnia Refleksji i Modlitwy o Pokój na Bliskim Wschodzie. Zapewnił, że Kościół katolicki podziela wielkie cierpienia, spowodowane "tragiczną sytuacją, w jakiej żyje tak wielu naszych braci i sióstr" w tym regionie, będących ofiarami przemocy i "często zmuszonych do opuszczenia ziem, na których żyli od zawsze". Kroczą oni obecnie swoją Drogą Krzyżową śladami Chrystusa i - chociaż należą do różnych wspólnot - "odbudowują łączące ich stosunki braterskie, stając się dla nas świadkami jedności" - podkreślił Ojciec Święty.

Wyraził następnie radość z dotychczasowych dokonań Komisji ds. Dialogu Teologicznego między Kościołem Katolickim a Asyryjskim Kościołem Wschodu. Dodał, że rok temu przyjął jej członków z okazji podpisania wówczas Wspólnej Deklaracji nt. "życia sakramentalnego". Komisja ta, będąca owocem dialogu, "pokazuje, że różnice praktyczne i dyscyplinarne nie zawsze są przeszkodą do jedności i że niektóre różnice w wyrażeniach teologicznych mogą być uznane bardziej za dopełniające niż za konfliktowe" - zauważył Franciszek. Zapewnił, że modli się, aby prace tego gremium, które obecnie podejmują zagadnienia eklezjologiczne, "pomogły nam wejść na jeszcze jedną drogę wiodącą do celu, jakim będzie możność sprawowania Ofiary Pańskiej przy tym samym ołtarzu".

Zwierzchnik Asyryjskiego Kościoła Wschodu wyraził "zatroskanie o naszych braci i siostry z Bliskiego Wschodu, którzy nadal doświadczają różnych form prześladowań z miłości do naszego Pana Jezusa Chrystusa w tej samej części świata, gdzie narodziło się chrześcijaństwo i gdzie po raz pierwszy ogłoszono orędzie ewangeliczne". Uroczyście potwierdził wolę dalszego rozwijania "dialogu i pielgrzymowania jako bracia w naszym Panu, który pragnie jedności wszystkich swych wiernych w miłości i radości Ducha Świętego".

Przypomniał trwające od dziesięcioleci wojny, akty przemocy i wrogości na tle religijnym, które doprowadziły niestety do niezmierzonych i nieodwracalnych skutków dla starożytnych wspólnot chrześcijańskich na Wschodzie. Widać to dobitnie w Iraku i Syrii ostatnich 15 lat, gdy miliony chrześcijan musiały opuścić te ziemie - zaznaczył patriarcha Mar Gewargis III. Podkreślił, że Bliski Wschód bez wyznawców Chrystusa nie będzie Bliskim Wschodem. Wezwał do wspólnej modlitwy, aby do tego nie doszło oraz o pokój i zgodne współżycie mieszkańców tych ziem.

Asyryjski Kościół Wschodu ma korzenie apostolskie, za swego założyciela uważa św. Tomasza, zwanego Niewiernym. W przeszłości nazywany był nestoriańskim, gdyż opowiedział się za nauką byłego patriarchy Konstantynopola Nestoriusza, który głosił m.in. całkowitą odrębność boskiej i ludzkiej natury w Jezusie. Pogląd ten potępił sobór powszechny w Efezie w 431 r. i od tamtego czasu Kościół nestoriański stanowi oddzielny odłam w chrześcijaństwie. Nie przeszkodziło mu to później rozwijać bardzo ożywioną działalność misyjną i to głównie on zaniósł wiarę Chrystusową (w wersji nestoriańskiej) w pierwszym tysiącleciu daleko na wschód: do Iranu, Indii, Tybetu, Chin i w inne regiony.

W późniejszych wiekach, głównie w wyniku ekspansji islamu, Kościół ten bardzo zmniejszył swój zasięg oddziaływania i spadła liczba jego wiernych, przeżywał poza tym liczne spory i podziały wewnętrzne, które go jeszcze bardziej osłabiły. W połowie XIX wieku, pod wpływem misjonarzy zagranicznych, zmienił nazwę na obecną - Asyryjski Kościół Wschodu. Ponadto w ciągu wieków znacznie straciły na ostrości dawne spory teologiczne.

11 listopada 1994 r. ówczesny katolikos-patriarcha Mar Dinkha IV i św. Jan Paweł II podpisali w Watykanie Wspólną Deklarację Chrystologiczną, która wyjaśniała podstawowe różnice teologiczne między tym Kościołem a katolicyzmem. W rok później rozpoczął się oficjalny dialog teologiczny katolicko-asyryjski. W 2017 podpisano wspólny dokument nt. sakramentów i sakramentalnego życia Kościoła.