Polska Szkoła Animacji w Berlinie

Esterhazy, reż. Izabela Plucińska

12 lat temu

culture.pl / slo

W listopadzie na 27th International Short Film Festival Berlin odbędzie się cykl pokazów "Polska Szkoła Animacji, jej satelici i kontynuatorzy". Program prezentuje ponad półwieczny dorobek polskiego filmu animowanego. Przegląd został podzielony na cztery bloki filmowe.

Dwa pierwsze przypominają klasyczne osiągnięcia polskiej animacji - zarówno dzieła najbardziej uznanych przedstawicieli nurtu, jak i twórczość artystów, których filmy stanowiły "otoczkę" głównej tendencji. Na dwa kolejne bloki składa się program najciekawszych dokonań młodej polskiej animacji, której twórcy kontynuują, często w sposób polemiczny, dzieło mistrzów starszego pokolenia.

DEON.PL POLECA

Pomimo sporów wokół prawomocności terminu "Polska Szkoła Animacji", używa się go na określenie fenomenu artystycznego, jaki narodził się w polskiej animacji w drugiej połowie lat 50. Był on powiązany silnymi, i nie tylko personalnymi, więzami ze sławną "polską szkołą plakatu". Ponadto, wpisał się także w ruch narodzin "szkół narodowych" w animacji, szczególnie intensywny w centralnej części Europy na przełomie lat 50. i 60.

Inicjatorami i liderami ruchu byli współpracujący w owym czasie ze sobą Jan Lenica i Walerian Borowczyk. Ich wspólne filmy, takie jak: "Był sobie raz" (1957), "Nagrodzone uczucia" (1957), "Dom" (1958), "Sztandar Młodych" (1958), przyczyniły się do zainicjowania przełomu w polskim filmie animowanym, który wówczas zaczął być traktowany - tak jak i w innych krajach - jako przekaz adresowany do widza dorosłego, podejmujący najbardziej złożone tematy i problemy, na wysokim poziomie komunikacji artystycznej.

Mimo wyjazdu obu twórców na Zachód, w Polsce ten nurt animacji rozwijał się dzięki działalności Witolda Giersza, Mirosława Kijowicza, Daniela Szczechury, Kazimierza Urbańskiego, a także młodszych twórców: Stefana Schabenbecka, Ryszarda Czekały, Juliana Antonisza, Jerzego Kuci, Zbigniewa Rybczyńskiego, Jerzego Kaliny, Piotra Dumały. Tworzyli oni wielopokoleniową, złożoną formację artystyczną, chętnie nazywaną za granicą mianem "szkoły polskiej". Jej ceniony na całym świecie dorobek oddziałuje po dziś dzień na kolejne pokolenia twórców filmowych kształcących się i debiutujących w Polsce. Także za granicą wymienia się ją jako jedno z najciekawszych zjawisk w animacji światowej ostatniego półwiecza.

Kineformy/ Cineforms, real. Andrzej Pawłowski (1957, 6’45’’)
Zmiana warty/ The Changing of the Guard, real. Włodzimierz Haupe, Halina Bielińska (1958, 7’30’’)
Dom/ House, real. Walerian Borowczyk, Jan Lenica (1958, 11’)
Szkoła/ The School, real. Walerian Borowczyk (1958, 6’30’’)
Labirynt/ Labyrinth, real. Jan Lenica (1961, 14’15’’)
Igraszki/ Playthings, real. Kazimierz Urbański (1962, 7’)
Czerwone i czarne/ Red and Black, real. Witold Giersz (1963, 6’30’’)
Słodkie rytmy/ Sweet Rhythms, real. Kazimierz Urbański (1965, 6’30’’)
Wszystko jest liczbą/ Everything Is a Number, real. Stefan Schabenbeck (1966, 7’30’’)
Koń/ The Horse, real. Witold Giersz (1967, 6’)
Worek/ The Sack, real. Tadeusz Wilkosz (1967, 8’)
Hobby, real. Daniel Szczechura (1968, 7’)

Podróż/ A Trip, real. Daniel Szczechura (1970, 6’30’’)
Syn/ The Son, real. Ryszard Czekała (1970, 9’45’’)
Apel/ The Roll-Call, real. Ryszard Czekała (1970,7’15")
Test I, real. Józef Robakowski (1971, 5’15’’)
Bankiet/ The Banquet, real. Zofia Oraczewska (1976, 8’15’’)
Portret/ Portrait, real. Stanisław Lenartowicz (1977, 7’45’’)
Droga/ Road, real. Mirosław Kijowicz (1971, 4’30’’)
Pierwszy film/ The First Film, real. Józef Piwkowski (1981, 9’30’’)
Refleksy/ Reflection, real. Jerzy Kucia (1979, 6’)
Tango, real. Zbigniew Rybczyński (1980, 8’)
Solo na ugorze/ Solo in a fallow Field, real. Jerzy Kalina (1981, 7’)
Łagodna/ Gentle Spirit, real. Piotr Dumała (1985, 11’)

Franz Kafka, real. Piotr Dumała (1991, 16’)
Drgająca struna - Chordofon z IV suity s-dur., real. Rafał Bartkowicz (1995, 5’30’’)
Maski/ The Mask, real. Piotr Karwas (1998, 5’)
Romans dżentelmena/ Gentleman's Romance, real. Tomasz Kozak (2000, 10’)
Strojenie instrumentów/ Tuning the Instruments, real. Jerzy Kucia (2000, 15’15’’)
Śmierć na 5/ A-Grade Death, Real. Mariusz Wilczyński (2002, 3’40’’)
Katedra/ The Cathedral, real. Tomasz Bagiński (2002, 6’30’’)
Po jabłkach/ After Apples, real. Marta Pajek (2004, 5’30’’)
Niestety/ Unfortunately, real. Mariusz Wilczyński, (2004, 13’)
Sztuka spadania/ Fallen Art, real. Tomasz Bagiński (2004, 6’)
Zoopraxiscope, real. Hieronim Neumann (2005, 11’45’’)
Ichthys, real. Marek Skrobecki (2005, 15’)