Kielce: wystawa fotografii chasydów

Zwyczaje ortodoksyjnych Żydów - chasydów, uwiecznione na współczesnych fotografiach, będzie można oglądać od czwartku na ekspozycji w Muzeum Dialogu Kultur w Kielcach - oddziale Muzeum Narodowego.

Autorem zdjęć jest izraelski fotograf Gil Cohen-Magen, który przez 10 lat podpatrywał codzienność społeczności jerozolimskiej dzielnicy Mea Szearim, zamieszkałej przez chasydów.

Cohen-Magen urodził się i wychował w jednej ze świeckich dzielnic Jerozolimy. W świat chasydów wkroczył wykonując zlecenie dla jednej z agencji prasowych.

Zadanie nie było łatwe, bo chasydzkie społeczności, których życie postanowił udokumentować, zgodnie z zapisem Księgi Wyjścia - "Nie uczynisz sobie posągu ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko albo na ziemi nisko, lub w wodzie poniżej ziemi" - unikają fotografowania.

Determinacja i cierpliwość fotografa sprawiły jednak, że z czasem jego obecność zaczęła być akceptowana - czego efektem jest zdjęciowy esej o strzegących swej tożsamości społecznościach, których rytm życia wyznacza Tora i dawne tradycje.

"Na wystawie będzie prezentowane kilkadziesiąt fotografii, dokumentujących codzienność chasydów. Każde zdjęcie jest opatrzone polsko-angielskim opisem, przybliżającym odbiorcom kontekst tego, co uwieczniono na każdej z fotografii " - powiedziała PAP kierownik Muzeum Dialogu Kultur Monika Rosmanowska.

Wystawa ilustruje kluczowe aspekty życia mężczyzn, kobiet i dzieci ze wspólnot chasydzkich, koncertując się na życiu w Izraelu. Wiele z tych społeczności powstało w Polsce i nadal używa nazw pochodzących od miejsc, z których się wywodzą, m.in. Belz (Bełz), Biala (Biała Podlaska), Ger (Góra Kalwaria) czy Modzitz (Dęblin).

Zdjęcia przedstawiają grupy: Belz, Bobow, Bojan, Breslow, Karlin-Stolin, Lelow, Satmar, Toldos Aharon, Toldos Awraham, Wyżnic. Wszystkie wskazują na swoje pochodzenie od Baal Szem Towa - mistyka pochodzącego z Podola - i mają zbliżoną filozofię, ale nieco odmienne zwyczaje w zakresie praktyk religijnych i stroju. Na fotografiach uwieczniono m.in. chasydzkie wesele, ceremonię obrzezania, ceremonię odkupienia pierworodnego syna, pierwsze postrzyżyny, święto chanuka, rytualną kąpiel.

Prace pochodzą ze zbiorów Żydowskiego Muzeum Galicja w Krakowie. Ekspozycję w Kielcach będzie można oglądać do 5 czerwca.

Chasydyzm to ruch mistyczno-religijny i społeczny, który rozpowszechnił się w XVIII w. w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, głównie wśród ubogich warstw ludności żydowskiej. Nurt ten główny nacisk kładł na osobistą modlitwę, głosił radość życia przez ekstazę religijną, taniec i śpiew.

Chasydzi mieli własne rytuały religijne, własne synagogi i charakterystyczny ubiór - długi czarny kaftan, białe pończochy i kapelusz. Społeczność chasydzka skupiała się wokół osoby cadyka, obdarzonego cudotwórczą mocą - duchowego pośrednika między Bogiem i ludźmi.

W czasie II wojny światowej centra chasydyzmu w Europie Wschodniej zostały zniszczone - większość przywódców ruchu zginęła. Późniejsze tradycje chasydzkie odrodziły się częściowo w Izraelu, Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej.

Na Ukrainie, Białorusi, także w Polsce, do dziś znajdują się grobowce sławnych cadyków. Każdego roku przybywają do nich pielgrzymi z Izraela i Stanów Zjednoczonych. W Polsce liczne grupy modlą się przy grobie cadyka Elimelecha Weissbluma w Leżajsku i cadyka Dawida Bidermana w Lelowie.

Muzeum Dialogu Kultur - odział Muzeum Narodowego w Kielcach - powstało w 2011 r. Placówka inicjuje liczne akcje na rzecz propagowania idei szeroko pojętej tolerancji. Organizuje spotkanie i warsztaty, które pokazują różnorodność życia społecznego oraz "oswajają" inność. Wyświetlane są tu filmy dokumentalne o prawach człowieka objazdowego festiwalu Watch Docs, są wystawy i warsztaty poświęcone mniejszościom narodowym i etnicznym, prowadzone są dyskusje o prawach mniejszości w Polsce i warsztaty antydyskryminacyjne dla młodzieży.