Czy triceratops nigdy nie istniał?

Jeden z najbardziej znanych dinozaurów kredowych, Triceratops, prawdopodobnie był jedynie młodym dinozaurem rodzaju Torosaurus. Tym samym gatunek ten nie ma racji bytu - twierdzą dwaj paleontologowie z Montana State University - poinformował portal Montana State University (MSU).

Triceratops, "trójrogi" dinozaur okresu kredowego z potężnym kostnym kołnierzem i trzema rogowymi wypustkami na wielkiej czaszce, odkryty po raz pierwszy w końcu XIX wieku, stał się symbolem okresu w historii Ziemi nazywanego Erą Dinozaurów. Tymczasem badania amerykańskich paleontologów, Johna Scannelli (doktoranta MSU) i Jacka Hornera (profesora MSU i szefa muzeum paleontologicznego tej placówki) likwidują ten gatunek - pisze portal.

Scanella i Horner poświęcili 10 lat badaniu skamieniałości ze stanowiska Hell Creek Formation we wschodniej części stanu Montana. Był to zakrojony na szeroką skalę projekt, który zmierzał nie tylko do rekonstrukcji żyjących tam, w okresie kredowym, czyli 65 mln lat temu zwierząt i roślin, ale i całego ekosystemu i poznaniu zależności między jego poszczególnymi składnikami.

Ich szczególną uwagę zwróciły podobieństwa szkieletów Torosaurusa i Triceratopsa. Oba gatunki mają podobne czaszki. Torosaurus posiada jednak większy niż Triceratops kołnierz czaszkowy z dwoma otworami.

Po badaniach dostępnych czaszek obydwu gatunków i prześledzeniu ich możliwej ontogenezy (rozwoju osobniczego od zapłodnienia, poprzez osobnika młodego do starego i śmierci - PAP) Scanella i Horner postawili tezę, że gatunek znany jako Triceratops był w rzeczywistości młodym osobnikiem Torosaurusa. Hipoteza ta wraz z dowodami została opublikowana w sierpniowym numerze Journal of Vertebrate Paleontology.

Badacze z Montana State University zauważają, że młode dinozaury wcale nie musiały być podobne do starszych tego samego gatunku a zróżnicowanie gatunkowe w obrębie dinozaurów nie było wcale aż tak wielkie, jak obecnie się przyjmuje. Na dowód przytaczają badania dotyczące rozwoju osobniczego takich gatunków jak pachycephalosaurs czy tyrannosaurs żyjących 65 mln lat temu w okresie kredowym w Ameryce Północnej. Innym dowodem jest także absolutny brak skamieniałości młodych osobników gatunku Torosaurus. Znajdowane zaś czaszki Triceratopsów są różnych rozmiarów i w różnych stadiach rozwoju - od małych, wielkości piłki, do dużych.

Na stanowisku Hell Creek Formation stanowią one aż 40 proc. skamieniałości dużych dinozaurów. Czaszki Torosaurusów są wielkie i bardzo rzadko spotykane.

- Jeśli Triceratops byłby innym gatunkiem od Torosaurusa, wówczas musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, dlaczego śmiertelność wśród Triceratopsów była stosunkowo duża, podczas kiedy wśród Torosaurusów - bardzo niewielka. Jeśli byłby jego młodszym stadium - odpowiedź na to pytanie może być taka, że jako dorosły osobnik Torosaurus nie miał zbyt wielu wrogów i zwykle ginął śmiercią naturalną. Za to śmiertelność wśród jego młodych osobników - Triceratopsów - zanim osiągnęły one dojrzałość, była wysoka. Paleontolodzy mają problem, ponieważ nie mogą pójść w teren i sprawdzić jak wyglądał rozwój osobniczy Triceratopsa od małego do dorosłego osobnika. Układamy tę historię ze skamieniałości. Do jej skompletowania potrzebne jest wiele próbek pochodzących od dużej liczby osobników w różnych stadiach rozwoju - powiedział portalowi MSU Scanella.

Scanella i Horner przebadali 50 próbek czaszek i kośćca Triceratopsów pochodzących z różnych stanowisk: 30 z nich zostało znalezionych w Hell Creek Formation, pozostałe pochodziły ze zbiorów muzealnych American Museum of Natural History w Nowym Jorku, National Museum of Natural History w Smithsonian Institution w Waszyngtonie i Peabody Museum of Natural History na Yale University w New Haven.

Dokonywali pomiarów czaszek i kości, badali zależności pomiędzy zmianami powierzchni, mikrostruktury i wielkości samego kołnierza. Jak wynikało z mikroskopowych badań wycinków i szlifów kości, u Torosaurusa były one potężniejsze i mocniejsze niż u największych nawet Triceratopsów, co ułatwia przyjęcie hipotezy, iż te drugie były osobnikami młodszymi. Horner i Scanella uważają, że pod koniec ery mezozoicznej, przed samym wielkim wymieraniem dinozaurów, zróżnicowanie gatunkowe bardzo się zmniejszyło, co stanowiłoby potwierdzenie teorii, że wyginięcie dinozaurów nie zostało spowodowane tylko przyczyną nagłą - np. meteorem - ale także szybkimi zmianami klimatycznymi, być może podobnymi do dzisiejszych.