Jeszcze Polska... Co dalej?

W atmosferze przygnębienia, żalu i niedowierzania, gdy gazety zwiększają objętość, by pomieścić nekrologi, a księgi kondolencyjne zapełniają się tysiącami wpisów, gdy cały kraj czuwa i modli się za tragicznie zmarłych - Państwo musi działać. Politycy muszą podjąć niezbędne w tych okolicznościach decyzje - to prawdziwy test dla ich kompetencji i klasy.

Wraz z parą prezydencką pod Smoleńskiem zginęli szefowie najważniejszych polskich instytucji.

Obowiązki głowy państwa, zgodnie z zapisami konstytucji, przejął marszałek Sejmu Bronisław Komorowski. - Nasze państwo zostało postawione w dramatycznej sytuacji, ale najgorsze już za nami – uspokajał na antenie TVN24.

Dwa obszary, które wymagały natychmiastowej reakcji to Kancelaria Prezydenta i Narodowy Bank Polski. - Prezes NBP zwołuje posiedzenia Rady Polityki Pieniężnej, a ta ustala kursy, więc to dla funkcjonowania państwa jest absolutnie niezbędne, żeby szybko ten problem rozwiązać - podkreślał marszałek. Obowiązki szefa NBP przejął pierwszy wiceprezes Piotr Wiesiołek.

Kancelaria ma już nowego szefa – Jacka Michałowskiego. Jego pierwszym obowiązkiem będzie organizacja uroczystości pogrzebowych i zapewnienie sprawnego funkcjonowania prezydenckiej kancelarii.

Zdaniem marszałka pilnym problemem jest także wojsko. W sobotniej katastrofie zginęli bowiem szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. Franciszek Gągor i dowódcy różnych rodzajów sił zbrojnych.

- Powołam stosunkowo szybko szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego (...) i będę namawiał ministra obrony narodowej, bo tu rząd musi wyjść z inicjatywami, aby przynajmniej w odniesieniu do niektórych dowódców szybko ustabilizować sytuację - mówił Komorowski.

Dodał, że chodzi np. o dowódcę, który zarządza misjami zagranicznymi, dowództwo Sił Specjalnych, szefa Sztabu Generalnego. Jak przekonywał, w takich miejscach inaczej się podejmuje decyzje, gdy wie się, że będzie dowodziło przez parę lat, a inaczej, gdy robi się to tymczasowo.

Wybory prezydenckie – w ciągu 60 dni

Marszałek zapowiedział, że pierwsze konsultacje z klubami parlamentarnymi w sprawie terminu wyborów prezydenckich przeprowadzi we wtorek. Dodał, że będzie chciał poznać "nadzieje, obawy i kalkulacje" klubów.

Zgodnie z konstytucją marszałek musi zarządzić wybory prezydenckie w ciągu dwóch tygodni od dnia opróżnienia urzędu prezydenta (czyli najpóźniej do 24 kwietnia), a głosowanie musi odbyć się w dzień wolny od pracy przypadający w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów.

Biuro Bezpieczeństwa Narodowego

Zgodnie z zapowiedziami, marszałek Sejmu podjął szybką decyzję w sprawie powołania nowego szefa BBN. W tragedii pod Smoleńskiem zginął dotychczasowy szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Aleksander Szczygło. Nowym szefem będzie generał Stanisław Koziej. Komorowski przypomniał, że Koziej był wiceministrem obrony w rządzie Prawa i Sprawiedliwości. Mówił o nim, że jest specjalistą od obronności, osobą "odległą od zaangażowań partyjno-politycznych".

Nowi posłowie i wybory senatorów

W katastrofie katyńskiej zginęło 15 posłów. Ich mandaty obejmą - jeśli się zgodzą - osoby z tej samej listy wyborczej, które osiągnęły kolejny wynik w wyborach do Sejmu w 2007 r. W przypadku senatorów – konieczne jest rozpisanie wyborów uzupełniających. Według marszałka Senatu Bogdana Borusewicza, wybory odbędą się w czerwcu, ale - jak zaznaczył - dokładna data wyborów w tej chwili nie jest znana.

Leszka Deptułę (PSL) zastąpi w Sejmie Wiesław Rygiel; Grzegorza Dolniaka (PO) - Anna Śliwińska; Grażynę Gęsicką (PiS) - Jan Warzecha; Przemysława Gosiewskiego (PiS) - Bartłomiej Dorywalski; Izabelę Jarugę-Nowacką (SLD) - Aleksander Gappa; Sebastiana Karpiniuka (PO) - Wiesław Suchowiejko; Aleksandrę Natalli-Świat (PiS) - Wiesław Kilian; Macieja Płażyńskiego (niezrzeszony, wybrany z listy PiS) - Kazimierz Smoliński; Krzysztofa Putrę (PiS) - Krzysztof Tołwiński; Arkadiusza Rybickiego (PO) - Paweł Orłowski; Jerzego Szmajdzińskiego (SLD) - Elżbieta Zakrzewska; Jolantę Szymanek-Deresz (SLD) - Zbigniew Kruszewski; Zbigniewa Wassermanna (PiS) - Monika Ryniak; Wiesława Wodę (PSL) - Józef Sztorc; Edwarda Wojtasa (PSL) - Henryk Smolarz.

Wśród ofiar było też troje senatorów: Krystyna Bochenek (PO, Śląsk) oraz Janina Fetlińska (PiS, Płock) i Stanisław Zając (PiS, Podkarpacie). W ich okręgach odbędą się wybory uzupełniające.

Dowódcy wojskowi

Na pokładzie samolotu znajdowali się najwyżsi dowódcy polskiego wojska, w tym szef sztabu generalnego oraz dowódcy poszczególnych rodzajów sił zbrojnych. Jeszcze w sobotę dowodzenie przejęli ich pierwsi zastępcy.

Prezydenckim samolotem leciał dowódca Wojsk Lądowych gen. broni Tadeusz Buk. Jego I zastępcą i szefem sztabu wojsk lądowych jest gen. dyw. Edward Gruszka.

Na liście znalazł się także dowódca Sił Powietrznych gen. broni Andrzej Błasik. Jego I zastępcą i szefem sztabu sił powietrznych jest gen. dyw. Krzysztof Załęski.

Na pokładzie prezydenckiego samolotu był dowódca Wojsk Specjalnych gen. dyw. Włodzimierz Potasiński. Jego zastępcą i szefem sztabu jest gen. bryg. Marek Olbrycht.

Do Katynia udawał się również dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych gen. Bronisław Kwiatkowski. Jego I zastępcą i szefem sztabu jest gen. dyw. Sławomir Dygnatowski.

Narodowy Bank Polski

W sobotniej katastrofie zginął Prezes Narodowego Banku Polskiego Sławomir Skrzypek. Jak podał NBP w komunikacie, jego obowiązki objął pierwszy zastępca prezesa Piotr Wiesiołek (ustawa o NBP stanowi, że 6-letnia kadencja prezesa banku centralnego wygasa m.in. z powodu jego śmierci. Wtedy zastępuje go wiceprezes - pierwszy zastępca). Będzie je pełnił do czasu wybrania nowego prezesa banku centralnego przez Sejm. Zgodnie z konstytucją, Izba dokonuje wyboru na wniosek prezydenta.

Specjaliści podkreślają, że nie ma potrzeby podejmowania żadnych nagłych decyzji – bezpieczeństwo finansowe kraju nie jest zagrożone. Przekazanie obowiązków prezesa NBP jego zastępcy powinno na razie wystarczająco zabezpieczyć polski rynek.

Swojego przewodniczącego nie ma natomiast Rada Polityki Pieniężnej, ponieważ wiceprezes Wiesiołek nie jest członkiem RPP. Nie przejał więc obowiązków związanych z tym stanowiskiem.

Działanie Rady regulują dwa (sprzeczne) akty prawne - ustawa o NBP i regulamin RPP. Aspekty dwuwładzy w centralnym banku państwa wyjaśniała w TVN CNBC Biznes prof. Elżbieta Chojna-Duch. - Są różne możliwości. Taka możliwość, gdzie I prezes NBP, po. prezesa NBP Piotr Wiesiołek wkracza we wszystkie kompetencje prezesa Skrzypka, przejmuje wszystkie łącznie z przewodniczeniem Radzie. Jest też inna: że ma tylko ograniczone kompetencje, a jeśli chodzi o obrady RPP wyłaniamy w drodze głosowania tajnego - tłumaczyła Chojna-Duch.

Rada zadecydowała, że skorzysta z drugiej opcji i na poniedziałkowym posiedzeniu wybierze przewodniczącego spośród siebie.

Instytut Pamięci Narodowej

Franciszek Gryciuk, dotychczasowy wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej, pełni obowiązki prezesa IPN po śmierci Janusza Kurtyki.

Kadencja Kurtyki upływała z końcem roku. Teoretycznie kolegium IPN może teraz rozpisać konkurs na nowego prezesa, choć niedawno uchwalona z inicjatywy PO nowelizacja ustawy o IPN - dopiero co wysłana prezydentowi - tego nie przewiduje.

Nowa ustawa zmienia zasady wyboru prezesa - powoływać ma go zwykłą większością głosów Sejm za zgodą Senatu, na wniosek Rady Instytutu Pamięci (według dzisiejszej ustawy prezesa powołuje Sejm większością 3/5 głosów). By rozpisać konkurs na prezesa, Rada musiałaby najpierw zostać powołana, a to może długo potrwać.