542 rocznica urodzin Mikołaja Kopernika

Miasta i miasteczka związane z Mikołajem Kopernikiem będą świętować we czwartek 542 rocznicę urodzin astronoma. W sposób szczególny urodziny Kopernika będą obchodzone w Toruniu, gdzie się urodził, i we Fromborku, gdzie zmarł i jest pochowany.

Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu, w kamienicy przy ul św. Anny, która po latach została przemianowana na ulicę imienia Kopernika. Był czwartym z kolei dzieckiem kupca Mikołaja i Barbary z domu Watzenrode. Warto o tym dziś pamiętać m.in. z tego powodu, że wuj Łukasz Watzenrode, biskup warmiński, miał znaczący wpływ na losy dorosłego siostrzeńca (m.in. wysłał go na studia do Włoch, a po ich skończeniu ściągnął Kopernika na Warmię). Obaj - tj. Łukasz Watzenrode i Mikołaj Kopernik - są pochowani we fromborskiej katedrze.

Proboszcz katedry we Fromborku ks. Jacek Wojtkowski powiedział PAP, że z okazji rocznicy urodzin astronoma w tej świątyni zostanie w jego intencji odmówiona modlitwa.

Pamięć o Mikołaju Koperniku wciąż jest żywa, o czym świadczą różne formy świętowania jego urodzin - te poważne, i te z przymrużeniem oka - organizowane w całym kraju.

W czwartek z okazji urodzin astronoma zarówno w Toruniu, jak i we Fromborku pod pomnikami Kopernika zostaną złożone kwiaty. W Toruniu pod pomnikiem na Rynku Staromiejskim tradycyjnie złożą je członkowie senatu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, zaś pod pomnik u stóp fromborskiego wzgórza wiązankę zaniosą miejscowi muzealnicy.

"Robimy to od lat i w tym roku nie przerywamy tej tradycji" - powiedział PAP dyrektor kopernikańskiego muzeum we Fromborku Henryk Szkop. Zaznaczył jednocześnie, że większą wagę we Fromborku przywiązuje się do rocznicy śmierci astronoma, która przypada w maju.

"Kopernik urodził się w Toruniu, więc siłą rzeczy temu miastu oddajemy prym w celebrowaniu urodzin" - dodał Szkop. Jak zauważył, przez cały rok we fromborskim muzeum można oglądać wystawę stałą poświęconą Kopernikowi, a w tym roku także wystawę czasową o Koperniku - Europejczyku (zorganizowana z okazji 10-lecia Polski w UE) oraz o roli astronomii w nawigacji i geodezji. W ubiegłym roku wystawy te zwiedziło w sumie 120 tys. osób.

W Toruniu urodziny Kopernika od lat wiążą się ze świętem miejscowego uniwersytetu. W tym roku święto to ma szczególny charakter ze względu na jubileusz 70-lecia uczelni. W programie obchodów przewidziano m.in. nadanie tytułu honorowego doktora wybitnemu specjaliście z dziedziny tomografii optycznej prof. Jamesowi G. Fujimoto z Massachusttes Institute of Technology w USA, a także honorowego wyróżniania Convallaria Copernicana (konwalia kopernikańska) wybitnemu historykowi archiwiście prof. Andrzejowi Tomczakowi z UMK.

Urodziny Kopernika będzie też świętować Grudziądz, gdzie astronom wygłosił wykład: kwiaty pod jego pomnikiem złożą członkowie Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, a w ramach 43. Grudziądzkich Dni Kopernikańskich odbędzie się seans o ciekawych zjawiskach w kosmosie i prezentacja stanu wiedzy o aktywności Słońca.

Od kilku lat również olsztyńskie planetarium, na wesoło i z myślą o dzieciach, celebruje urodziny astronoma, który przez kilka lat (1516-21) mieszkał w Olsztynie administrując miejscowym zamkiem kapituły warmińskiej (do dziś na zamku zachowała się tablica astronomiczna nakreślona przez Kopernika oraz m.in. ślad po jego... wychodku).

Podczas najbliższych urodzin Kopernika w planetarium olsztyńskim zostanie m.in. wystawiony spektakl o Koperniku, najmłodsi zostaną też poczęstowani urodzinowym tortem astronoma, a na koniec na kopule planetarium zostanie wyświetlona współczesna bajka o smokach.

W ocenie dyrektora fromborskiego muzeum dobrze, że pamięć o Koperniku jest wciąż żywa, bo był to nieprzeciętny człowiek. "I dobrze, że nieco ustały spory, czy był Polakiem, czy Niemcem, bo on był wybitnym europejskim uczonym" - podkreślił Szkop.

Kopernik, który w powszechnej świadomości istnieje jako ten, który "wstrzymał Słońce, a wzruszył Ziemię" poza astronomią zajmował się także medycyną, ekonomią oraz pracą administracyjną m.in. zakładając pod Olsztynem kolejne wsie i nadając chłopom ziemie.

Życie Kopernika wciąż budzi spory i emocje zwłaszcza, jeśli chodzi o jego relacje z gosposią Anną Schilling - wszystkie aspekty życia i twórczości astronoma na nowo zgłębia od kilku lat pracownia kopernikańska powołana przy olsztyńskim Ośrodku Badań Naukowych. O tym, że w tym temacie wciąż można coś odkryć najdobitniej świadczy to, że w księgach olsztyńskiego seminarium duchownego w minionym roku odkryto na marginesach odręczne notatki Kopernika.