"(Nie) bądź miła" kampania przeciw przemocy wobec kobiet

"Nie znamy w pełni skali zjawiska przemocy, bo kobiety nadal wstydzą się, boją, czują się obwiniane za przemoc, która jest wobec nich stosowana. Według danych Agencji Praw Podstawowych co piąta Polka doświadczyła przemocy, to ponad cztery miliony kobiet" - powiedziała zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich Sylwia Spurek.

Kampania prowadzona będzie w mediach społecznościowych w ramach międzynarodowej akcji 16 Dni Przeciw Przemocy wobec Kobiet, czyli między 25 listopada a 10 grudnia. Wybór tych dat nie jest przypadkowy: 25 listopada jest Międzynarodowym Dniem Przeciwko Przemocy Wobec Kobiet, a 10 grudnia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka.

"Przemoc to taki rodzaj sprawowania władzy i kontroli nad drugim człowiekiem, który powoduje jego cierpienie, jego krzywdy osobiste, moralne. Powoduje, że człowiek nie jest w stanie obronić swoje pozycji, czyli powoduje tzw. wyuczoną bezradność. Bardzo często osoby, które doświadczają przemocy w bliskich relacjach mówią: to się dzieje od 15 lat, to się dzieje od 20 lat" - zauważyła Renata Durda, kierowniczka Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia", które przygotowało kampanię. Dodała, że sześciu na siedem przypadków przemocy wobec kobiet sprawcą jest jej partner lub były partner.

Na potrzeby kampanii nakręcono cztery dwuminutowe spoty edukacyjne. "Opowiadają one o czterech okresach w życiu kobiety i o tym, co kobiety słyszą od różnych ludzi, co wpędza je w rolę bezradnej ofiary" - mówiła Durda. "Zwracają uwagę na różne rodzaje przemocy, której doświadczają kobiety - to przemoc fizyczna, psychiczna, ekonomiczna i seksualna" - dodała.

"Bądź miła, bo tata się zdenerwuje", "Jak nie będziesz grzeczna, dostaniesz klapsa", "Jak nie będziesz miła, nikt cię nie pokocha", "Nie dyskutuj, bądź grzeczna, to nic złego się nie wydarzy", "Jesteś beznadziejna, jak twoja matka", "Przez ciebie zniszczyłam sobie życie" - takie m.in. słowa adresowane do dziewczynek padają w pierwszym z filmów. Po nich nagrana jest wypowiedź ekspertki. "Dziewczynka ma być miła, grzeczna. To często pierwsza lekcja wychowawcza, którą otrzymuje. Uczy się nas, że powinnyśmy poświęcać własne potrzeby na rzecz innych. Co to powoduje? Przede wszystkim to, że dorosłe kobiety mierzą swoją wartość tym, czy są komuś do czegoś potrzebne, a w relacjach nie oczekują wzajemności i szacunku. To jest pierwszy krok do tego, żeby potem wejść w rolę ofiary przemocy" - mówi psycholog dziecięca Małgorzata Ohme.

"Nic dziwnego, że cię klepią po tyłku, skoro się tak malujesz", "Bądź miła, to może się zabawimy", "Jak mnie kochasz, to się ze mną prześpij", "Bądź miła dla chłopaków, to nie będą cię zaczepiać", "Porządni faceci lubią tylko miłe i skromne dziewczyny", "Porządne dziewczyny tak się nie ubierają", "Ona mnie sprowokowała, była pijana" - takie z kolei m.in. słowa padają w drugim filmie w stronę nastolatek. "Młodzi ludzie smakując życie lubią eksperymentować. Nawet, jeśli ona wygląda jak wamp, to nie powód by ja obrażać, źle oceniać, co więcej by sądzić, że jej krótka spódniczka, wysoki obcas i głęboki dekolt są przyzwoleniem do jej ciała. Dopóki nie ma wyraźnego tak, mamy do czynienia z przemocą seksualną" - mówi w filmie prawniczka Monika Płatek.

"Bądź miła, bo zabiorę ci dziecko, zniszczę cię", "Nie masz za grosz wdzięczności", "Moja matka potrafiła wychować dzieci, posprzątać dom i pójść do pracy", "Nie zawsze jest różowo, ale bądź miła, bo to on cię utrzymuje", "Gdzie są rachunki za zakupy", "Wstyd z tobą pokazać się ludziom, jesteś zerem", "Możesz wyjść, zastanów się, czy będziesz miała gdzie wrócić", "Córeczko, czasem warto pocierpieć, bądź miła, może on się zmieni" - to niektóre z tekstów z trzeciego spotu. "Wiele kobiet jest w swoich związkach źle traktowanych, są obrażane, poniżane. Czasami nawet nie wiedzą, że są ofiarami przemocy ekonomicznej. Godzą się na to, bo zależy im na rodzinie, na dzieciach. Słyszą często od otoczenia, że bez sprawcy sobie nie poradzą. To, czego doświadczają, to przemoc psychiczna" - mówiła w spocie Durda.

"Bądź miła, przepisz na mnie mieszkanie, to będę się tobą opiekował", "Gdybyśmy zamienili mieszkania, to wszystkim byłoby lepiej", "Zabierzesz to z sobą do grobu, po co ci tyle", "Bądź miła, spisz testament, nie będzie kłopotów w przyszłości", "Wnuki cię nie lubią, nic od ciebie nie dostały", "Myślisz tylko o sobie", "Bądź miła, to zobaczysz wnuki" - to słowa z czwartego spotu. "Pozbawianie prawa o decydowaniu o własnych pieniądzach, o własnych mieszkaniach, do decydowania o sposobie wydawania tych pieniędzy, co to jest? Przecież to jest przemoc. Przemoc to brzmi drastycznie. Przemoc wobec seniorek, wobec naszych matek, babć, wobec starszych osób brzmi okrutnie. Niestety, tak się dzieje, również w polskich rodzinach" - mówi w filmie psycholog, terapeutka Ewa Woydyłło.

16 Dni Przeciw Przemocy wobec Kobiet to międzynarodowa akcja organizowana przez Center for Women's Global Leadership. Poświęcona jest ona wspieraniu i koordynowaniu działań mających na celu zlikwidowanie przemocy ze względu na płeć na poziomie lokalnym, państwowym oraz międzynarodowym.