TK za otwarciem zawodów prawniczych, ale...

Trybunał Konstytucyjny uważa, że otwarcie zawodów prawniczych jest pożądane, ale nie akceptuje poddania ich pełnej grze rynkowej - powiedział sędzia TK Andrzej Wróbel w czwartek podczas konferencji prasowej w Trybunale.

Sędzia nie chciał komentować projektów Ministerstwa Sprawiedliwości dotyczących deregulacji zawodów prawniczych. Przypomniał, że w odniesieniu do kwestii otwarcia zawodów prawniczych TK wypowiedział się m.in. w wyroku z 2 lipca 2007 r.

W wyroku tym - przypomniał sędzia - TK podkreślił szczególną wagę interesu publicznego i interesu odbiorcy usług prawniczych. Dlatego - podkreślił - nawet, jeżeli Trybunał uznaje otwarcie zawodów prawniczych za pożądane, to nie akceptuje poddania tych zawodów pełnej grze rynkowej, bez jakichkolwiek wymogów profesjonalnych i etycznych.

"Otwarcie zawodów - tak, ale przy zachowaniu granic" - powiedział sędzia, powołując się na art. 17 ust. 1 konstytucji. Przepis ten mówi, że w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

Sędzia podkreślił, że takie "umiarkowane" stanowisko TK potwierdza "konstytucyjną dopuszczalność reglamentacji zawodów prawniczych".

Wróbel przypomniał również, że w świetle orzecznictwa Trybunału kompetencje samorządów zawodowych nie sięgają absolwentów prawa i osób odbywających aplikację. Wyjaśnił, że samorząd zawodowy sprawuje pieczę nad zawodem (np. adwokata, radcy prawnego czy notariusza), natomiast przeprowadzenie konkursu na aplikację nie polega - według TK - na wykonywaniu pieczy. To tylko jedno z zadań samorządu zawodowego - powiedział Wróbel.

Podczas konferencji zarówno sędzia Wróbel, jak i prezes TK Andrzej Rzepliński zwrócili uwagę na problem podległości zawodowej adwokatów i radców prawnych zatrudnionych w międzynarodowych kancelariach, a konkretnie - relacji między wykonywaniem zawodu zaufania publicznego a wykonywaniem zawodu prawniczego w ramach dużych spółek prawa handlowego o charakterze międzynarodowym.

Być może jest to konstytucyjny problem do rozstrzygnięcia w przyszłości przez TK - nie wykluczył Wróbel.

Podkreślił, że mimo iż - w świetle wyroków TK - jedną z cech zawodu zaufania publicznego jest brak zależności służbowej, to nie można powiedzieć, że radca prawny zatrudniony w firmie na podstawie umowy o pracę nie wykonuje zawodu zaufania publicznego. Tak samo nie wyklucza z zawodu zaufania publicznego wykonywanie czynności zawodowych w ramach międzynarodowej spółki prawa handlowego - powiedział.

Sejm zajmuje się obecnie rządowym projektem łagodzącym wymogi dostępu do 50 zawodów. Chodzi o deregulację wielu profesji, w tym m.in. prawniczych: notariusza, komornika, adwokata i radcy prawnego.