Traczyk-Stawska, Johann i Olbrychski honorowymi obywatelami Warszawy

Żołnierz AK, uczestniczka Powstania Warszawskiego Wanda Traczyk-Stawska; prawnik, sędzia TK w stanie spoczynku Wiesław Johann oraz aktor Daniel Olbrychski otrzymali w poniedziałek tytuły honorowych obywateli Warszawy podczas uroczystej sesji Rady Warszawy na Zamku Królewskim.

Uroczystość odbyła się w przeddzień głównych obchodów 73. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Wzięli w niej udział powstańcy warszawscy, obecni byli też m.in.: prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, przewodnicząca Rady Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska, stołeczni radni, parlamentarzyści, duchowni, w tym metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz.

Gronkiewicz-Waltz na początku sesji przywitała również I prezes Sądu Najwyższego Małgorzatę Gersdorf i sędziego w stanie spoczynku Jerzego Stępnia. Prezydent stolicy powtórzyła swoje słowa sprzed paru dni, że data wybuchu Powstania Warszawskiego to "swoiste DNA Warszawy", przypomniała, że nadawanie tytułów honorowych obywateli Warszawy tradycyjnie odbywa się w przeddzień rocznicy wybuchu powstania.

Podkreśliła, że w poniedziałek tytuły przyjmują trzy niezwykłe osoby - Wanda Traczyk-Stawska, Wiesław Johann oraz Daniel Olbrychski.

- Życiorys każdej z tych osób ma bardzo bogate uzasadnienie w decyzji Rady Warszawy, krótko tylko powiem - każda z uhonorowanych osób ma jedną zasadniczą cechę (...) im się całe życie chciało i chce. Chce im się zmieniać świat, zabierać głos w ważnych sprawach, chce im się też nawiązywać kontakt z młodym pokoleniem - powiedziała Gronkiewicz-Waltz.

Dodała, że kilka dni temu niedaleko Zamku Królewskiego tysiące młodych ludzi podczas protestów przeciw zmianom w wymiarze sprawiedliwości skandowało: "wolność - kocham i rozumiem, wolności oddać nie umiem".

- To jest to DNA i ono idzie tak przez pokolenia, pokolenie powstańców, pokolenie Solidarności i następne, bo nigdy nie wiemy, które pokolenie, jaki rodzaj próby będzie musiało podjąć (...). I próbę trzeba podjąć - powiedziała Gronkiewicz-Waltz.

Traczyk-Stawska powiedziała, że tytuł honorowego obywatela Warszawy, to wyróżnienie nie tylko dla niej.

- Jest ono dla wszystkich, którzy pomogli mi wydobyć z cienia Cmentarz Powstańców Warszawy - podkreśliła. Podziękowała wielu osobom i instytucjom, ale także przedstawiła prośby.

Zwracając się do prezydent stolicy, powiedziała, że na tym cmentarzu nie ma jeszcze wybudowanego Muru Pamięci. Druga, bardzo ważna rzecz - dodała - to brak tam Izby Pamięci.

- Bez Izby Pamięci ci, którzy tam leżą, są tylko bezimienną masą - podkreśliła. Zaapelowała także o pomoc w zbieraniu pamiątek po osobach spoczywających na Cmentarzu Powstańców Warszawy.

Traczyk-Stawska podkreśliła, że powstańcy oddali życie sprawie najważniejszej - wolności kraju.

- Jeśli z tej wolności korzystamy, to powinniśmy też być wdzięczni i pamiętać o tych, którzy polegli - powiedziała.

Dodała, że bardzo by chciała, żeby Warszawa przyjęła dzieci poszkodowane w konfliktach, "których w tej chwili nie wpuszczono do naszego kraju".

- Mamy jeszcze stale w pamięci nasze ranne dzieci, a przede wszystkim dzieci, które wyprowadził (gen. Władysław) Anders - powiedziała. Zaapelowała o przyjęcie dzieci i ich matek.

- Bo jak dziecko jest bez mamusi, to się nie da leczyć, wiem z doświadczenia - dodała.

Gronkiewicz-Waltz odpowiedziała, że "pani Wanda zawsze ją stawia do pionu"; przekazała, że miasto ma koncepcje Izby Pamięci, do 31 sierpnia będą trwały konsultacje. Dodała, że stolica ma też przygotowany program przyjęcia dzieci z syryjskiego Aleppo.

- Ale to nie tylko od nas zależy - podkreśliła.

Kolejny nowy honorowy obywatel stolicy Wiesław Johann po odebraniu tytułu pytał, co znaczą jego dokonania przy tym, co dla Warszawy, dla nas wszystkich, zrobiła Traczyk-Stawska.

- Być obywatelem Warszawy to zaszczyt, ale być honorowym to wyjątkowy zaszczyt, a szczególne wyróżnienie to odbierać ten tytuł razem z panią - zwrócił się do Traczyk-Stawskiej.

Dodał, że odnosi wrażenie, że przyznanie mu tytułu honorowego obywatela radni ocenili przez pryzmat działalności jego żony Olgi Johann - wieloletniej wiceprzewodniczącej Rady Warszawy, która zmarła w kwietniu tego roku.

Johann podkreślił, że każdy z nas chce pracować dla Warszawy, chce oddać całe swoje doświadczenie.

Daniel Olbrychski powiedział, że jest szczęśliwy, iż przypadł mu zaszczyt odebrania tytułu honorowego obywatela w takim towarzystwie. Jak mówił, Traczyk-Stawska jest osobą niezwykłą.

- Ta niezwykłość towarzyszy pani do dnia dzisiejszego, dała pani tego kolejny dowód w cudownych, pięknych, niedawnych warszawskich dniach lipcowych - powiedział Olbrychski.

Dodał, że był jej sąsiadem, gdy walczyła o Aleje Jerozolimskie, ponieważ w 1944 r. na niedalekiej ul. Nowogrodzkiej jeszcze "w brzuchu mamy czekał, aż wszystko się uspokoi". Olbrychski urodził się w lutym 1945 r.

Olbrychski powiedział też, że nie byłby aktorem, gdyby w przemówieniu nie wsparł się klasykiem. "I płynie miasto na skrzydłach sławy, i spada kamieniem na serce. Do dna. Ogłaszam alarm dla miasta Warszawy. Niech trwa" - te słowa wiersza "Alarm" Antoniego Słonimskiego Olbrychski zadedykował prezydent Warszawy. Podkreślił, niech te słowa nie zabrzmią dramatycznie, ale pogodnie, a "jednakowoż czujnie".

O przyznaniu w tym roku tytułu honorowego obywatela trzem osobom zdecydowała w czerwcu Rada Warszawy. Kandydaturę Traczyk-Stawskiej zgłosiła Gronkiewicz-Waltz; kandydaturę Johanna - klub PiS w radzie miasta, a o uhonorowanie Olbrychskiego wystąpiła przewodnicząca Rady Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska (PO).

Traczyk-Stawska ps. "Pączek" była żołnierzem AK, członkinią Szarych Szeregów, walczyła w Powstaniu Warszawskim jako strzelec i łączniczka. W czasie Powstania Warszawskiego 6 września została ciężko ranna w walkach na ul. Smolnej. Od 1947 r. zajmowała się odszukiwaniem powstańczych mogił. Powołała Komitet ds. Cmentarza Powstańców Warszawskich.

Wiesław Johann to prawnik, były dziennikarz, nauczyciel akademicki i były sędzia Trybunału Konstytucyjnego, obecnie w stanie spoczynku. W 1972 r. zrezygnował z zawodu prawniczego i rozpoczął pracę w Polskim Radiu. Przez blisko 8 lat był związany z przygotowywaniem programów o Warszawie. Od 1982 pracował jako adwokat, był m.in. obrońcą w procesach politycznych.

W listopadzie 1997 Sejm (z rekomendacji AWS) wybrał go w skład Trybunału Konstytucyjnego. Kadencję zakończył 1 grudnia 2006.

Daniel Olbrychski - aktor teatralny i filmowy znany z ról m.in. w filmach: "Ziemia Obiecana", "Jowita", "Panny z wilka" czy "Potop". W 1965 zagrał swoją pierwszą dużą rolę u Andrzeja Wajdy - Rafała Olbromskiego w "Popiołach". Odtąd regularnie grał u takich reżyserów jak Wajda, Kazimierz Kutz, Janusz Morgenstern, Krzysztof Zanussi czy Jerzy Antczak.

Tytuły honorowego obywatela stolicy nadawane są co roku w przeddzień rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego - w Dniu Pamięci Warszawy. Honorowy obywatel ma prawo do bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej. Może też uczestniczyć na prawach honorowego gościa w sesjach rady miasta czy organizowanych przez miasto imprezach kulturalnych i sportowych.

Tradycja nadawania godności honorowego obywatela sięga 1918 r. Jako pierwszego uhonorowano Józefa Piłsudskiego. Rada miasta nadawała tytuł w latach 1918-1929 osobom szczególnie zasłużonym dla stolicy. Tradycję wznowiono w 1992 r. Przyznanie tytułu jest wyrazem najwyższego wyróżnienia i uznania dla zasług lub wybitnych osiągnięć obywateli polskich i cudzoziemców. Wyróżniona w ten sposób osoba otrzymuje akt nadania, odznakę i legitymację.