Usprawnić sądy, zapewnić pomoc prawną

Usprawnienie działania i zwiększenie przystępności wymiaru sprawiedliwości oraz zapewnienie niezamożnym obywatelom pomocy prawnej na etapie przedsądowym przewiduje m.in. Plan Rozwoju i Konsolidacji Finansów 2010-2011.

Plan, opublikowany na stronach kancelarii premiera, wymienia w tym kontekście m.in.

• wprowadzenie zapisu audio lub audio-wideo przebiegu rozpraw oraz zrównanie pod względem prawnym protokołów elektronicznych ze sporządzanymi pisemnie na dotychczasowych zasadach;
• rozdzielenie funkcji orzeczniczych i administracyjnych w sądach. Dyrektorom sądów zostaną powierzone obowiązki administracyjne, należące dotychczas do kompetencji prezesów sądów, w tym rola dysponenta budżetu oraz zwierzchnika służbowego urzędników i innych pracowników sądu;
• usprawnienie sądów rejestrowych i wpisywanie do Krajowego Rejestru Sądowego z urzędu przekazanych bezpośrednio przez urzędy skarbowe informacji o nadanych przedsiębiorcom numerach identyfikacji podatkowej NIP;
• ujawnianie w Krajowym Rejestrze Sądowym, w rejestrze przedsiębiorców, informacji o adresie strony internetowej i adresie poczty elektronicznej;
• zapewnienie bezpłatnego dostępu, w ogólnodostępnych sieciach teleinformatycznych, do pełnego zakresu aktualnych danych o wszystkich podmiotach wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego, a także zapewnienie możliwości wglądu do treści dokumentów umieszczonych w elektronicznym katalogu dokumentów;
• umożliwienie uzyskiwania z Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego odpisów, wyciągów i zaświadczeń zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej, które będą miały moc dokumentów urzędowych, przy czym wydruk sporządzony z dokumentu elektronicznego nie będzie wymagał podpisu i pieczęci;
• umożliwienie dostępu on-line do treści ksiąg wieczystych przez internet oraz obsługi wniosków elektronicznych o wydanie odpisów ksiąg wieczystych i dokonanie wpisów do ksiąg wieczystych;

Według planu, wprowadzenie tych rozwiązań wymaga wydatków budżetu państwa w wysokości ok. 260 mln zł.

Innym założeniem planu jest zapewnienie niezamożnym obywatelom dostępu do usług prawniczych na etapie przedsądowym oraz w innych postępowaniach niż sądowe. Nieodpłatna pomoc prawna przysługiwałaby osobom, które mają prawo do zasiłku; ofiarom przemocy w rodzinie oraz ofiarom handlu ludźmi; niepełnosprawnym oraz ofiarom zdarzeń losowych. Osoba spełniająca te kryteria będzie mogła skorzystać z tej pomocy maksymalnie dwa razy w roku

Powstałoby Centrum Pomocy Prawnej wraz z ekspozyturami w każdym mieście wojewódzkim. Przewiduje się stworzenie platformy współpracy z adwokatami, radcami prawnymi i innymi uprawnionymi do świadczenia pomocy prawnej oraz organizacjami pozarządowymi zajmującymi się udzielaniem pomocy prawnej, w szczególności świadczonej dla uchodźców. Utworzono by Radę Pomocy Prawnej, która zapewniałaby wysoką jakość świadczonej pomocy.

Według planu, wdrożenie tego systemu pomocy wymaga następujących wydatków z budżetu: 23,5 mln zł w 2011 r. (faza wstępna oraz faza pilotażu); 37,3 mln zł w 2012 r. (faza pilotażu i rozbudowy systemu) oraz 36,7 mln zł w 2013 r. (funkcjonowanie systemu).