IPN uzupełnił katalogi; jeden z wpisów dot. "Ramzesa" rozpracowującego Watykan

Biuro Lustracyjne IPN w ostatnich dniach opublikowało - w swoich katalogach tematycznych i wykazie osób pełniących funkcje publiczne - 1345 publikacji, w tym 1168 nowych rekordów i 177 modyfikacji.

Rozpracowywanie Stolicy Apostolskiej

Wśród opublikowanych nowych danych - jak dowiedziała się PAP - w katalogu funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa znajduje się m.in. wpis dot. Stefana Szatkowskiego ps. Ramzes. Z informacji IPN wynika, że w latach 1957-1960 był on rezydentem Departamentu I MSW we Włoszech i odpowiadał za rozpracowywanie Stolicy Apostolskiej.

"W okresie od 12 lipca 1954 r. do lipca 1960 r. pracownik operacyjny, od 15 maja 1957 r. rezydent rezydentury włoskiej, oficjalnie attache konsularny, następnie II sekretarz, kierownik Wydziału Konsularnego w Ambasadzie PRL w Rzymie. Od 18 czerwca 1965 r. do 1967 r. oficer operacyjny na placówce PRL w Dżakarcie, oficjalnie II sekretarz Ambasady PRL w Dżakarcie" - czytamy w Biuletynie Informacji Publicznej IPN.

Inną osobą, która znalazła się w katalogu funkcjonariuszy służb PRL jest Bronisław Kander, wieloletni oficer Departamentu I MSW, gdzie - jak podaje Biuro Lustracyjne IPN - był angażowany do przeszkolenia funkcjonariuszy.

Jeszcze w 1945 r. uczęszczał do Szkoły Wojewódzkiej PPR; z kolei od maja 1955 r. do maja 1956 r. przeszedł kurs specjalny w Wyższej Szkole Wywiadowczej KGB w Moskwie. W okresie od 20 maja 1947 r. do 16 listopada 1947 r. pełnił służbę w 1. Samodzielnym Batalionie Operacyjnym WBW województwa warszawskiego. W 1953 r. realizował zadania wywiadowcze w na terenie Szwecji.

Rozpracowanie wywiadu w Szwecji

Z dokumentów IPN wynika, że Kander od 1956 r. kierował grupą, której podlegały tereny Danii i Szwecji. "Prowadzi osobiście rozpracowanie ośrodka wywiadowczego na terenie Szwecji pod krypt. Potop" - czytamy w katalogu. Na początku lat 70. XX w. został oddelegowany do pracy w Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Sajgonie, gdzie pełnił m.in. funkcje zastępcy sekretarza generalnego Komisji do Spraw Wolności.

W latach 1974-1977 był oficerem operacyjnym rezydentury w Kanadzie, oficjalnie II sekretarzem Ambasady PRL w Ottawie. "Decyzją Centrali został wyłączony z bezpośrednich działań operacyjnych «na skutek dekonspiracji i prowokacji ze strony miejscowych służb specjalnych (...). Postawiono wówczas przed nim zadanie uzyskiwania naprowadzeń operacyjnych bez osobistego angażowania się w ich opracowywanie»" - podało Biuro Lustracyjne IPN.

Z katalogu Instytutu dowiadujemy się też, że w 1987 r. Kander został wysłany służbowo do Kolonii na sześć miesięcy do pracy Konsulacie Generalnym PRL.

Obszerna publikacja o agentach

O Szatkowskim i Kanderze pisze historyk Witold Bagieński w swojej obszernej publikacji "Wywiad cywilny Polski Ludowej 1945-1961". Badacz podaje, że Szatkowski był rezydentem w placówce wywiadowczej w Rzymie po tym, gdy kierował nią wcześniej kpt. Zelman Rojzman vel Zygmunt Gutt ps. Omega. Z pracy "Omegi" nie byli jednak zadowoleni szefowie Departamentu I MSW, ponieważ nie potrafił on - w ich ocenie - pokierować działalnością operacyjną.

Z kolei w kontekście Kandery historyk odnosi się do szkolenia w Wyższej Szkole Wywiadowczej KGB. "Funkcjonariusze musieli nosić sowieckie mundury z polskimi stopniami wojskowymi, a językiem wykładowym był rosyjski. W ramach cyklu nauk operacyjnych sowieccy wykładowcy uczyli ich pracy wywiadowczej z pozycji placówki i kraju, techniki operacyjnej, korzystania z martwych skrzynek, zagadnień obserwacji i kontrobserwacji" - napisał Bagieński.

Dodał też, że ćwiczenia praktyczne przeprowadzano m.in. w moskiewskim metrze i komunikacji miejskiej. "Wiele godzin wykładowych zajmowały zajęcia poświęcone zagadnieniom ideologicznym. Oprócz tego intensywnie uczono ich języka rosyjskiego i wybranych języków obcych" - dodał badacz.

Upamiętnienie walczących o wolną Polskę

Poza wpisami dot. Szatkowskiego i Kandery Biuro Lustracyjne IPN uzupełniło też wpisy w katalogu osób "rozpracowywanych" przez organa bezpieczeństwa PRL. Katalog ten jest formą upamiętnienia i docenienia tych osób, które walczyły w okresie PRL o w pełni suwerenną Polskę, a nie są one powszechne znane ze swojej działalności opozycyjnej.

Jak dowiedziała się PAP, wpisy dotyczą m.in. Mieczysława Mrówczyńskiego i Franciszka Napierały, którzy w 1960 r. w Zielonej Górze bronili likwidowanego przez komunistów Domu Katolickiego, za co zostali skazani na trzy i dwa lata więzienia.

Na swojej stronie internetowej IPN podał ponadto, że Biuro Lustracyjne IPN uzupełniło katalogi o informacje zawarte w dokumentach organów bezpieczeństwa państwa, dotyczące łącznie 75 osób pełniących funkcje publiczne. Jeden nowy wpis dotyczy sekretarza stanu, a pozostałe 74 wpisy to modyfikacje wcześniejszych publikacji, wynikające z ich uzupełnienia o nowe informacje i dopisania zarządzeń prokuratorskich.