Naukowcy alarmują: nowy typ ekstremalnie reaktywnych związków odkryty w atmosferze

Naukowcy wykryli w atmosferze łańcuchowe tritlenki - wyjątkowo reaktywne substancje, które najprawdopodobniej wpływają na klimat i zdrowie ludzi. Nie trzeba się szczególnie martwić ich obecnością, bo związki te były tam od dawna. Trzeba jednak poznać ich działanie - twierdzą badacze.

Eksperci z Uniwersytetu w Kopenhadze i ich współpracownicy z innych ośrodków z różnych krajów wykazali, że w atmosferze mogą powstawać nieobserwowane wcześniej w powietrzu związki, które mogą mieć kluczowe znaczenie dla ludzi. Chodzi o łańcuchowe tritlenki posiadające ekstremalnie silne zdolności do utleniania.

Aby wyjaśnić ich budowę i działanie, badacze podają przykład wody utlenionej (nadtlenku wodoru), w której dwa atomy tlenu połączone są bezpośrednio między sobą. Z powodu tego połączenia substancja ta jest niezwykle reaktywna - dlatego stosuje się ją do wybielania zębów, utleniania włosów, dezynfekcji ran czy nawet napędzania pojazdów kosmicznych.

Tymczasem w ostatnich latach naukowcy dyskutowali, czy w atmosferze mogą być obecne jeszcze bardziej reaktywne substancje, które zawierają połączone z sobą aż trzy atomy tlenu. Dotąd jednak nikt takich związków w powietrzu nie wykrył.

- Tego właśnie udało nam się dokonać - informuje teraz prof. Henrik Grum Kjaergaard, współautor pracy opublikowanej w periodyku „Science”.

- Wykryte przez nas związki tego typu są niezwykłe w swojej strukturze. Przy tym, ponieważ są wyjątkowo silnie utleniające, najprawdopodobniej powodują mnóstwo efektów, które dopiero musimy poznać - podkreśla badacz.

- To znaczące, że teraz, z pomocą bezpośredniej obserwacji możemy pokazać, iż tego typu związki powstają w atmosferze, że są one zadziwiająco stabilne i mogą powstawać niemal ze wszystkich substancji. Wszystkie spekulacje trzeba już zakończyć - mówi Jing Chen, współautorka odkrycia.

Zdaniem naukowców substancje te mogą żyć od kilku minut do kilku godzin, a więc mają dużo czasu, aby reagować z innymi związkami. Naukowcy liczą na to, że odkrycie pomoże również dowiedzieć się więcej o działaniu cząsteczek emitowanych przez cywilizację.

- Większość ludzkiej aktywności prowadzi do emisji różnych substancji do atmosfery. Znajomość reakcji, które wpływają na skład atmosfery ma duże znaczenie, jeśli chcemy przewidywać wpływ naszych działań na atmosferę w przyszłości”- podkreśla jeden z naukowców, Kristan H. Moller.

Badaczy jednak nie martwi obecność wymienionych związków w powietrzu.

- Substancje te były tutaj zawsze - po prostu o nich nie wiedzieliśmy. Ale ponieważ mamy teraz dowody na to, że związki te powstają i przez pewien czas żyją, możemy badać ich wpływ i odpowiednio zareagować, jeśli okażą się niebezpieczne - wyjaśnia Kjaergaard.

Źródło: PAP / tk