Niemcy: Merkel chwalona za nieustępliwość

"Skandal, do jakiego doszło w Petersburgu, jest wynikiem pogorszenia się niemiecko-rosyjskich stosunków w ciągu minionego półtora roku" - pisze w sobotę "Frankfurter Allgemeine Zeitung" (FAZ).

Gdyby stosunki te były tak przyjazne, jak od czasów Michaiła Gorbaczowa do niedawna, to Berlin i Moskwa z pewnością znalazłyby rozwiązanie, by - unikając wzajemnych irytacji - otworzyć wystawę, pozostając przy odmiennych stanowiskach prawnych (w sprawie dzieł sztuki wywiezionych po wojnie z Niemiec do Rosji) - zauważa komentator konserwatywnego niemieckiego dziennika. Jego zdaniem wrażanie panującej obecnie "lodowatej" temperatury między obu krajami jest następstwem wcześniejszych "gorących" stosunków.

"W UE Niemcy były krajem, który solidnie troszczył się o to, by rosyjskie interesy i zastrzeżenia znajdowały posłuch w Brukseli i stolicach innych krajów członkowskich" - stwierdza "FAZ", dodając, że Berlin próbował równocześnie pomóc Rosji w rozwiązywaniu "gigantycznych gospodarczych i społecznych problemów".

Warunkiem powodzenia takiej polityki jest jednak co najmniej "minimalny wspólny mianownik co do wartości i celów" - zastrzega komentator. "Represyjny kurs Kremla wobec opozycji i coraz silniejsza antyzachodnia retoryka sprawiają, że coraz trudniej jest odwracać wzrok od zjawisk, o których dotychczas dyplomatycznie milczano" - czytamy w "FAZ".

"Die Welt" pisze, że Merkel postąpiła słusznie, nie rezygnując z przemówienia i nie godząc się na rolę "niemego gościa". Rosjanie, wyczuleni na sprawy protokolarne, musieli zdawać sobie sprawę z tego, że nie chodzi o bagatelę, lecz o sprawę polityczną najwyższej rangi - ocenia komentator.

Niemiecko-rosyjskie stosunki potrzebują właśnie teraz, po wielu miesiącach publicznej wzajemnej krytyki, wyjątkowego wyczucia - czytamy w komentarzu zatytułowanym "Przekleństwo sztuki zdobycznej". Zdaniem "Die Welt" prawnicy i dyplomaci z obu krajów muszą znaleźć rozwiązanie sporu o dzieła sztuki. "Stosunki niemiecko-rosyjskie są zbyt ważne dla obu stron, by narażać je z tego powodu na szwank" - konkluduje "Die Welt".

"Der Tagesspiegel" zwraca uwagę, że temat sztuki zdobycznej jest tematem wrażliwym w obu krajach. "Niemcy mają po swojej stronie prawo międzynarodowe, Rosjanie krew milionów żołnierzy, którzy zginęli w walce z narodowym socjalizmem" - pisze komentator, dodając, że w tym sporze ważne są nie tylko argumenty, lecz także emocje.

Wydawana w Berlinie gazeta widzi w próbie uniemożliwienia Merkel zabrania głosu przejaw konsekwentnej polityki Putina, charakteryzującej się wzrostem autokratycznych tendencji w kraju i poparciem udzielonym dyktatorowi Syrii Baszarowi el-Asadowi. "Putin i Rosja coraz bardziej izolują się i stają się odporni na wszelką krytykę; ich władza opiera się wyłącznie na cenach ropy" - czytamy w "Tagesspieglu".

"Sueddeutsche Zeitung" konstatuje, że Merkel "twardo" potraktowała Putina i odniosła sukces. Komentator stawia jednak pytanie, czy warto było ryzykować skandal, chociaż spór nie dotyczył ani Syrii, ani też praw człowieka, lecz "tylko" sztuki zdobycznej.

"Konflikt o dobra kultury, które radzieccy żołnierze wywieźli podczas rozpętanej przez Niemców wojny, jest skomplikowany, a upór w tym sporze widoczny jest nie tylko po stronie rosyjskiej" - pisze komentator, dodając, że po stronie niemieckiej w dyskusjach na ten temat pomija się zbyt często fakt, iż naziści i Wehrmacht zniszczyli w czasie wojny wiele rosyjskich dóbr kultury.

Komentator przyznaje, że Europejczycy nie unikną sporu z Putinem, ponieważ chroni on Asada i łamie prawa obywatelskie. "To są sprawy zasadnicze, które trzeba wyjaśnić z Putinem. Sztuka zdobyczna nie należy do tych spraw" - stwierdza w konkluzji "Sueddeutsche Zeitung".

Niemcy i Rosja uniknęły w piątek w ostatniej chwili skandalu podczas uroczystości otwarcia wystawy "Epoka Brązu - Europa bez Granic" w Ermitażu. Merkel odwołała swój udział, gdy okazało się, że strona rosyjska wykreśliła z programu jej przemówienie z tej okazji. Dopiero w bezpośredniej rozmowie z Putinem Merkel uzyskała zapewnienie, że będzie mogła zabrać głos. Część eksponatów z wystawy pochodzi z niemieckich muzeów; została wywieziona po 1945 roku przez żołnierzy Armii Czerwonej. Berlin domaga się zwrotu tych dzieł sztuki, Rosja uważa je za zdobycz wojenną i za swoją własność.