Zmarła Barbara Horawianka, aktorka teatralna i filmowa

Barbara Horawianka, aktorka teatralna i filmowa miała 94 lata. Znana m.in. z filmów: ‘Pociąg’, ‘Samotność we dwoje’, ‘Kochankowie z Marony’, aktorka zostanie zapamiętana przede wszystkim z ról teatralnych. Była m.in. Tytanią w ‘Śnie nocy letniej’, Molly w ‘Operze za trzy grosze’ oraz Podstoliną w ‘Zemście’. Informację o śmierci artystki potwierdziła jej bratanica Maja Horawianka. „Tak, jest to prawda niestety. Ciocia zmarła wczoraj w Szpitalu Praskim w Warszawie” – przekazała w sobotę.

Barbara Horawianka urodziła się 14 maja 1930 roku w Katowicach. Od dzieciństwa marzyła, by zostać aktorką. Pierwsze publiczne występy odbyła jako pięciolatka, w 1935 r., na deskach katowickiego Teatru Wyspiańskiego. „Rokrocznie odbywały się tam popisy szkoły baletowej. Ogromnie lubiłam i chciałam tańczyć, choć ojciec zapowiedział, że jak pójdę do szkoły, to koniec z tańcem” – opowiadała w wywiadzie dla ‘Rzeczpospolitej’ aktorka. W gimnazjum udzielała się w międzyszkolnym kółku teatralnym. „Wtedy zagrałam Podstolinę w ‘Fircyku w zalotach’, którego wyreżyserował Tadeusz Łomnicki, oraz Infantkę w ‘Cydzie’” – wspominała artystka.

Zamiast do szkoły aktorskiej Horawianka poszła jednak do Liceum Handlowego, by – jak mówiła – „zdobyć fach i zarabiać na życie”. Po jakimś czasie swojej szansy postanowiła szukać jednak w Teatrze Rapsodycznym, prowadzonym przez Mieczysława Kotlarczyka. „Był moim ukochanym teatrem od czasu gimnazjum, choć nie był łatwy. Pociągał mnie sposób wykonywania poezji, szalenie przemawiał do mnie przez kostyczność, brak dekoracji, światła wydobywające niepowtarzalny nastrój. Wspaniała asceza, przy pierwszych przedstawieniach nie było nawet kostiumów, tylko białe bluzki. Muzyka, światło, słowo” – wspominała aktorka.

Horawianka spędziła w Teatrze Rapsodycznym blisko trzy lata, do czasu jego likwidacji. „Kotlarczyk został zmuszony do odejścia, a my zostaliśmy. Powstał Teatr Poezji pod dyrekcją Maryny Broniewskiej, Tadeusza Kantora i czuwającego z ramienia partii dyrektora z Warszawy. Kotlarczyk miał do nas żal, że zostaliśmy, ale byliśmy w trudnej sytuacji – wciąż jeszcze nie mieliśmy egzaminów aktorskich. Gdybyśmy wówczas odeszli, pewnie musielibyśmy zrezygnować z zawodu” – tłumaczyła artystka.

Występowała w teatrach krakowskich, w Teatrze Nowym w Łodzi, a od 1963 występowała na deskach teatrów warszawskich. Horawianka ma na koncie kreacje w kilkudziesięciu produkcjach filmowych. Aktorka podkreślała jednak, że ważniejszy niż film zawsze był dla niej teatr. „W filmie aktor nie ponosi pełnej odpowiedzialności za graną postać. Po nagraniu jest montaż, wycinanie, przycinanie i my, aktorzy, absolutnie nie mamy na to wpływu. W teatrze aktor od początku do końca bierze odpowiedzialność za to, co pokaże. Poza tym czuje się oddech publiczności i każdą jej emocję. Najbardziej lubię ciszę albo szelest chusteczek zwiastujący wzruszenie” – mówiła w jednym z wywiadów.

Aktorka często występowała ze swoim mężem Mieczysławem Voitem. Odkąd zagrali razem Romea i Julię na początku lat 50. w krakowskim Teatrze Rapsodycznym, pojawiali się też w filmach, między innymi w ‘Krzyżakach’ i ‘Samotności we dwoje’, a także w serialach.

W okresie stanu wojennego wraz z grupą aktorów, m.in. Jerzym Zelnikiem i Krzysztofem Tyńcem, występowała na koncertach poetyckich, spektaklach rocznicowych, przedstawieniach utworów religijnych i patriotycznych w Warszawie i w wielu miastach kraju. Była związana z Duszpasterstwem Środowisk Twórczych.

Po śmierci męża w 1991 r., aktorka przez pewien czas ograniczyła pracę artystyczną. Od czasu do czasu przyjmowała niewielkie role, a w 2001 r. wróciła do zawodu. W 2007 r. otrzymała Srebrny Medal ‘Zasłużony Kulturze Gloria Artis’, a w 2013 za wybitne zasługi dla kultury polskiej i osiągnięcia w twórczości artystycznej, a także działalność na rzecz przemian demokratycznych została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.