Biblista: Pierwszym ochrzczonym Europejczykiem była kobieta handlująca purpurą

Zajmująca się handlem purpurą - św. Lidia z Tiatyry była pierwszym ochrzczonym Europejczykiem - powiedziała PAP biblistka, prof. dr hab. Barbara Strzałkowska z UKSW w Warszawie. Zaznaczyła, że Biblia ukazuje różne wzorce kobiet począwszy od żon i matek po swego rodzaju wojowniczki jak choćby Judyta czy Estera.

- Na ponad 3 tysiące postaci biblijnych znanych z kart Pisma Świętego, ok. 800 to są kobiety, z czego z imienia znamy ok. 200 - powiedziała prof. Strzałkowska. Jak oceniła, nie jest to mało.

- Społeczeństwa bliskowschodnie, czyli takie, w których kontekście kształtowała się Biblia - były społeczeństwami patriarchalnymi, w których kobiety nie zajmowały wielkich ról społecznych, choć są wyjątki. Miejsce niewiast w społeczności Izraela na tle innych ówczesnych narodów było i tak wysokie. Świadczy o tym zwłaszcza fakt, że tożsamość żydowska przekazywana jest po linii kobiecej. Oznacza to, że kobiety były ważnym ogniwem w świadomości narodu - zwróciła uwagę biblistka.

Podkreśliła, że w społeczeństwie patriarchalnym kobieta była częścią domu mężczyzny - najpierw swojego ojca, potem męża a następnie syna. - Stąd tak ważne było posiadanie syna, bo to on zabezpieczał ich byt w przypadku śmierci małżonka. Jeśli ich zabrakło, to kobiety była zależna od brata czy innego kuzyna. To on decydował na przykład o jej zamążpójściu - wyjaśniła prof. Strzałkowska.

Zwróciła uwagę, że na kartach Biblii możemy znaleźć kobiety, które mimo ograniczeń nakładanych przez społeczeństwo odgrywały rolę przywódczą.

- Przykładem jest Debora (z hebr. pszczoła), która żyła ok. 1200 p.n.e. W Księdze Sędziów (Stary Testament) czytamy, że była to „prorokini, żona Lappidota”, która „zasiadała pod Palmą Debory, między Rama i Betel w górach Efraima, dokąd przybywali Izraelici, aby rozsądzać swoje sprawy", co oznacza, że była jednym z sędziów, czyli lokalnych przywódcą narodu - powiedziała prof. Strzałkowska.

Przykładem innych kobiet, które decydowały o losach narodu żydowskiego są m.in. Judyta (po hebr. Żydówka), Estera (hebr. Gwiazda), Rut (hebr. Wierna towarzyszka) - bohaterki ksiąg biblijnych noszących ich imiona.

- Judyta po mężu odziedziczyła bogactwo - złoto, srebro, sługi i służące oraz bydło i rolę (Jdt8,7). Chcąc ocalić swój naród wykorzystując swoją urodę i inteligencję udała się do obozu wroga, gdzie podstępem ucięła głowę naczelnego wodza Asyryjczyków Holofernesa - pokonując tym samym wojska Nabuchodonozora (VI wieku p.n.e.) i ratując mieszkańców Betulii - zaznaczyła prof. Strzałkowska.

Według biblistki, współczesnym kobietom z naszego kręgu kulturowego może najbliżej być do postaci kobiet z Nowego Testamentu. - Ponieważ mentalność Europejczyków została ukształtowana przez wpływy filozofii greckiej i prawa rzymskiego, które przenikały rzeczywistość, w której Apostołowie głosili Ewangelię po opuszczeniu środowiska żydowskiego - dodała.

- Przykładem jest Lidia pochodząca z Tiatyry, o której czytamy w Dziejach Apostolskich, że zajmowała się handlem purpurą, czyli mówiąc współczesnym językiem - była kobietą interesu, która z powodzeniem prowadziła spore przedsiębiorstwo. Dowiadujemy się z Pisma Świętego, że nie tylko słuchała przepowiadania Świętego Pawła, który razem z Łukaszem, Tymoteuszem i Sylasem byli z misją w jej mieście Filippi w Macedonii, gdzie przyjęła z jego rąk chrzest wraz ze swoimi domownikami, a więc jako niewiasta była „głową domu”. Na Bliskim Wschodzie było to wówczas nie do pomyślenia - powiedziała biblistka.

Podkreśliła, że Lidia jest pierwszym znanym z imienia ochrzczonym Europejczykiem. - Z lektury Dziejów Apostolskich wysuwamy wniosek, że w jej domu zaczyna spotykać się wspólnota chrześcijańska w latach 50-52 - podkreśliła.

Prof. Strzałkowska zwróciła uwagę, że w Nowym Testamencie widać zmianę społecznej roli kobiety.

- W Ewangeliach czytamy na przykład o niewiastach, które chodziły za Jezusem, a więc mówiąc naszym językiem pobierały nauki religijne, co było czymś zupełnie nowym w ówczesnej kulturze - powiedział biblistka. - A nawet, być może, sponsorowały część działalności apostolskiej - dodała.

Jako przykład kobiety cechującej się wielką odwagą wskazała przede wszystkim Najświętszą Maryję Pannę.

- Papież Jan Paweł II podczas pielgrzymki do Ziemie Świętej w Nazarecie 25 marca 2000 r. przyrównał Maryję do Abrahama pokazując, że oboje przyjmując wolą Boga, wyruszyli w zupełnie nieznaną wcześniej ludzkości podróż. Abraham - wychodząc z ziemi swego ojca ku Ziemi Obiecanej, Maryja - mając stać się Matką Syna Bożego. W czasie Zwiastowania Maryja miała zaledwie 15 lat. Nie pytała o zdanie kuzynów, ale samodzielnie rozmawiała z Bożym wysłannikiem, zadając racjonalne pytania i podejmujące niesamowicie dojrzałą decyzję, która zaważyła przecież na historii zbawienia - oceniła biblistka.

Zwróciła uwagę, że w Nowym Testamencie kobiety były także pierwszymi świadkami prawdy o Zmartwychwstaniu.

- Ten fakt świadczy o wiarygodności tekstu biblijnego, ponieważ w tamtej kulturze świadectwo kobiety nie było traktowane poważnie - wyjaśniła.

- Kobiety pełnią ważną rolę w dziejach biblijnych, często drugoplanową, ale przecież dzieje nie mogą opowiadać tylko o pierwszoplanowych bohaterach, czasem cicha obecność może także bardzo wiele zmienić - dodała.

Kard. Cezary Baroniusz wprowadził Lidię do Martyrologium Romanum, czyli oficjalnego spisu wszystkich świętych i błogosławionych Kościoła katolickiego w 1584 roku. Jej wspomnienie przypada 3 sierpnia.

PAP/dm