Czy jest możliwy kościelny pogrzeb po kremacji? Jest jeden kluczowy warunek

Kto nie może otrzymać kościelnego pogrzebu? Wśród wymienionych osób są także ci, którzy "zdecydowali, że ich ciało ma być po śmierci spalone" - ale ksiądz może odmówić pogrzebu i katolickiego pochówku tylko pod jednym warunkiem.

Jak wyjaśnił PAP bp Wiesław Śmigiel, zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego Kościół katolicki dopuszcza kremację pod warunkiem, że nie została wybrana z motywów przeciwnych wierze chrześcijańskiej. Zgodnie z dokumentami Kościoła prochy zmarłych powinny być przechowywane na cmentarzach lub w świątyni.

Jeden warunek, który pozbawi zmarłego katolickiego pogrzebu

O tym, kto nie może otrzymać kościelnego pogrzebu, mówi kan. 1184 kpk, w którym czytamy, że "pogrzebu powinni pozbawieni być notoryczni apostaci, heretycy i schizmatycy, ludzie, którzy z motywów przeciwnych wierze chrześcijańskiej zdecydowali, że ich ciało ma być po śmierci spalone oraz inni jawni grzesznicy, którym nie można przyznać pogrzebu bez publicznego zgorszenia wiernych, jeśli przed śmiercią nie dali żadnych oznak pokuty". Należy dodać, że "pozbawienie pogrzebu" zawiera w sobie także odmowę odprawienia jakiejkolwiek mszy św. pogrzebowej.

Jak wyjaśnił bp Śmigiel, w Kościele "zaleca się grzebanie zwłok, ponieważ sam Chrystus chciał być pogrzebany i wyraża się w tym nasza wiara w zmartwychwstanie". Dodał także, że w przeszłości pierwszeństwo grzebania ciała przed kremacją było związane z rozumieniem śmierci jako snu. Dlatego, jak mówi instrukcja Kongregacji Nauki Wiary dotycząca pochówku ciał zmarłych, niedopuszczalne są "postawy i obrzędy, które uwzględniają błędne pojęcie śmierci, postrzeganej zarówno jako ostateczne unicestwienie osoby, jak i chwilę jej fuzji z matką naturą lub ze wszechświatem, jako etap w procesie reinkarnacji lub też jako ostateczne wyzwolenie z więzienia ciała".

Msza pogrzebowa przed kremacją czy po?

 - Cmentarz był kiedyś nazywany dormitorium, czyli miejsce snu. Obecnie z różnych powodów, przede wszystkim sanitarnych, urbanistyczno-demograficznych, ekologicznych lub pastoralnych dopuszcza się kremację, ale prochów nie wolno rozsypywać, dzielić, grzebać lub przechowywać poza przeznaczonym do tego miejscem, np. w domu - powiedział bp Śmigiel. Jak zauważył, praktyka kremacji szczególnie się rozpowszechniła w czasie pandemii. 

Biskup zaznaczył też, że obrzędy pogrzebowe z mszą św. i ostatnim pożegnaniem powinny być celebrowane przed kremacją ciała ludzkiego. - Po spopieleniu zwłok następuje obrzęd złożenia urny do grobu lub w kolumbarium na poświęconym miejscu - powiedział hierarcha. Wyjaśnił, że racją takiej praktyki jest czytelność znaku liturgicznego.

- Gdyby jednak przemawiały za tym względy duszpasterskie, zwłaszcza w sytuacji gdy śmierć nastąpiła z dala od miejsca zamieszkania, a kremacja ułatwiłaby sprowadzenie doczesnych szczątków osoby zmarłej lub kiedy uczestnicy pogrzebu przybywają z daleka i nie jest możliwe, aby uczestniczyli w dwóch częściach pogrzebu, wówczas obrzędy pogrzebowe można sprawować nad urną - doprecyzował bp Śmigiel.

Gdzie szukać informacji o kremacji dla katolików?

Aktualne kościelne zasady dotyczące regulacji pochówku podaje instrukcja Kongregacji Nauki Wiary z 2016 r. "Ad resurgendum cum Christo" o pochówku ciał zmarłych oraz przechowywania prochów w przypadku kremacji. Zaznaczono w niej, że "Kościół usilnie zaleca, by ciała zmarłych chowane były na cmentarzu lub w miejscu świętym; (…) pochówek na cmentarzach lub w innych miejscach świętych właściwie odpowiada współczuciu i szacunkowi, jakie należą się ciałom zmarłych wiernych, które przez chrzest stały się świątynią Ducha Świętego oraz sprzyja pamięci i modlitwie za zmarłych ze strony rodziny i całej wspólnoty chrześcijańskiej".

W dokumencie wyjaśniono, że jeśli dokonuje się kremacji zwłok, "prochy zmarłego muszą być przechowywane z zasady w miejscu świętym, czyli na cmentarzu, lub jeśli trzeba, w kościele albo na terenie przeznaczonym na ten cel przez odpowiednie władze kościelne".

PAP / mł