Dokąd uciekam przed Ojcem?

Relacja Boga z człowiekiem to sprawa bardzo skomplikowana. Dlaczego? Nic tak nie komplikuje życia jak wolność i to, co z niej wynika: decyzje i wybory. A konfrontacja, która dokonuje się w spotkaniu między dwiema wolnymi osobami, to historia na osobną książkę. Jedno z pewnością wymaga podkreślenia: nikt nie daje nam takiej wolności, jaką daje nam Bóg, ponieważ wolność jest tym większa, im większa jest miłość. A jeśli Bóg jest Miłością, to jest także Wolnością.

W odczytywanym w tę niedzielę fragmencie Ewangelii słyszymy historię dobrze nam znaną: „(...) młodszy syn, zabrawszy wszystko, odjechał w dalekie strony i tam roztrwonił swoją własność, żyjąc rozrzutnie” (Łk 15,13). Możemy odejść od Ojca i żyć po swojemu. Tak, to nasze prawo. Bóg nie będzie nas trzymał na siłę w swoim domu. Da nam nawet kanapki na drogę. Zaopatrzy nas na podróż. Zatankuje do pełna bak. Da kieszonkowe. Ale nigdy nie powie: „Żegnaj!”. Zawsze będzie to: „Do zobaczenia!”. Bo drzwi Jego domu pozostaną dla nas otwarte. Zawsze. Nawet wtedy, gdy wychodząc zatrzaśniemy je za sobą.

Przyglądając się historii marnotrawnego syna, mogę zadać sobie pytanie o moje „dalekie strony”. Czym są? Gdzie szukam szczęścia? Dokąd uciekam przed Bogiem? W czym się z Nim nie zgadzam? W czym jestem od Niego „mądrzejszy”? Każdy z nas ma takie swoje „dalekie strony”. W każdym z nas jest przynajmniej trochę z marnotrawnego syna. Warto pamiętać, że we fragmencie Łukaszowej Ewangelii słyszymy o dwóch synach. Obaj są roszczeniowi: jeden domaga się części majątku, drugi dowartościowania. Każdy z nich ucieka też przed ojcem. Jeden opuszcza rodzinny dom i wyjeżdża w siną dal. Drugi co prawda zostaje z ojcem, ale ucieka w głąb siebie, żyjąc obok ojca nie jak syn, lecz jak sługa. Jeden zapomina o ojcu, drugi nie widzi w sobie syna. Obaj są marnotrawni. Jeden nie umie korzystać z wolności, drugi nie docenia bliskości Ojca.

Można być przy Ojcu, a mimo to nie czuć się wolnym, lecz uciemiężonym i przez to sfrustrowanym. Brak radości z wiary to doświadczenie wielu osób, które mianują się osobami religijnymi. Trzeba jednak pamiętać, że religijność to nie to samo co wiara. Przestrzeganie przykazań może być jak życie pod butem: „Oto tyle lat ci służę i nie przekroczyłem nigdy twojego nakazu; ale mnie nigdy nie dałeś koźlęcia, żebym się zabawił z przyjaciółmi. Skoro jednak wrócił ten syn twój, który roztrwonił twój majątek z nierządnicami, kazałeś zabić dla niego utuczone cielę” (Łk 15,29-30). Znamienne jest, że starszy z braci nie jest w stanie wydusić z siebie słowa „brat”, lecz używa sformułowania „ten syn twój”. Zawsze mnie to uderza, bo pokazuje, ile w nim musiało być żalu, pretensji i zawiści!

Ojciec w prosty sposób tłumaczy więc starszemu z synów logikę swojego postępowania, w którym przebaczająca miłość okazuje się lekarstwem na cały doświadczany wcześniej ból wynikający z odrzucenia: „Moje dziecko, ty zawsze jesteś ze mną i wszystko, co moje, do ciebie należy. A trzeba było weselić się i cieszyć z tego, że ten brat twój był umarły, a znów ożył; zaginął, a odnalazł się” (Łk 15,31-32). Najpierw nazywa syna swoim dzieckiem, przypominając mu w ten sposób o jego tożsamości. W delikatny sposób koryguje go również, podkreślając, że młodszy z rodzeństwa, choć popełnił życiowy błąd, nie przestał być jego bratem – że choć dotąd był dla swoich bliskich jak umarły, to teraz należy pomóc mu wrócić do życia.

Świetnie tę logikę uzupełniają słowa, które znajdujemy u św. Pawła: „Jeżeli ktoś pozostaje w Chrystusie, jest nowym stworzeniem. To, co dawne, minęło, a oto wszystko stało się nowe” (2 Kor 5,17). Ewangelia zachęca nas do stosowania nowej logiki, do postępowania w nowy, różniący się od świata sposób. Chrześcijanin ma w miłości do drugiego iść dalej niż świat. Może być przez to wyśmiany i wytknięty palcami jako naiwniak, który nie potrafi zawalczyć o swoje. Świat jednak nie będzie rozumiał tego, że prawdziwa walka o „swoje”, to walka o życie wieczne w Królestwie Miłości.

„Albowiem w Chrystusie Bóg jednał z sobą świat, nie poczytując ludziom ich grzechów, nam zaś przekazując słowo jednania. Tak więc w imieniu Chrystusa spełniamy posłannictwo jakby Boga samego, który przez nas udziela napomnień. W imię Chrystusa prosimy: pojednajcie się z Bogiem!” (2 Kor 5,19-20). Apostoł Narodów mówi o słowie jednania, a nie wykluczenia. Bóg w Chrystusie jedna ze sobą świat, a my mamy być narzędziami tego jednania. Oczywiście, nikogo nie mamy przyprowadzić do Boga na siłę. Pojednanie dokonuje się w wolności. Mamy być jednak tymi, którzy wypatrują choćby cienia nadziei, choćby jednego drgnięcia serca, które szuka Pana i pragnie Go poznać. Nie możemy stawiać zasieków i rzucać kłód pod nogi – nie tego uczy nas Ojciec: „A gdy był jeszcze daleko, ujrzał go jego ojciec i wzruszył się głęboko; wybiegł naprzeciw niego, rzucił mu się na szyję i ucałował go” (Łk 15,20).

Okazuje się jednak, że ucieszyć się czyimś nawróceniem jest bardzo trudne – jakbyśmy zazdrościli innym wolności wyboru grzechu, jakbyśmy przy Bogu sami nie czuli się wolni, lecz przymuszeni do posłuszeństwa. Nie potrafimy zostawić historii grzechu drugiego człowieka w przeszłości, ale rozdmuchujemy i podkreślamy jego konsekwencje zamiast pomóc powstać: „(…) przybliżali się do Jezusa wszyscy celnicy i grzesznicy, aby Go słuchać. Na to szemrali faryzeusze i uczeni w Piśmie, mówiąc: «Ten przyjmuje grzeszników i jada z nimi»” (Łk 15,1-2).

Dzisiejsza Ewangelia obnaża to, jak czasami żyjemy w naszej kościelnej wspólnocie. Dobrze czujemy się w towarzystwie „nawróconych”, będąc jednocześnie „ekipą” zamkniętą na „nowych”. A kiedy pojawia się marnotrawny syn, przestajemy czuć się w Kościele jak we własnym domu. Nie chcemy już do niego wejść. Nawróconego człowieka traktujemy jak intruza, któremu nie można zbyt szybko zaufać. W gruncie rzeczy czujemy się po prostu zagrożeni – boimy się, że stracimy to, co mamy, na rzecz kogoś, kto według nas na to nie zasłużył, bo przecież przez lata hulał po świecie. Miłosierny ojciec z Jezusowej przypowieści jest wezwaniem skierowanym do nas, żebyśmy pozwalali Bogu poszerzać nasze serce, by uwierzyć, że jeden jest Ojciec, a my wszyscy – niezależnie od naszych wyborów – na zawsze będziemy Jego dziećmi.