Rozwiedziona nieuchronność

Noty o rodzinnej klęsce, noty o przebaczeniu

Napisał do mnie niedawno kolega z czasów dawnych, nie spotkaliśmy się chyba od 15 lat. Nic o nim nie wiedziałem a teraz opowiedział mi wiele: żona, lata wzajemnych swarów i pretensji, kilkoro dzieci, rozwód. Miejscami gniew, miejscami cierpienie; chwilami żal, chwilami pragnienie zemsty. Cienie miłych wspomnień i nienawiść. W końcu bezwzględna walka o spotykanie się z dziećmi.

Choć wiele w życiu godzin spędziłem nad myśleniem o przebaczeniu, nie umiem mojemu koledze dać odpowiedzi na jego złość i ból, tak bardzo rzeczywiste. W głowie pojawia się za to dręcząca myśl o nieuchronności tego, co się nam przytrafia.

Przypomniał mi się cytowany przez Czesława Miłosza w „Wypisach z ksiąg użytecznych” okrutny wiersz Amerykanki Sharon Olds:

POWRACAM DO MAJA 1937 ROKU

Widzę ich, jak stoją w bramach swoich college’ów.

Widzę mego ojca, właśnie wychodzi,

nad nim łuk piaskowca koloru ochry,

czerwone kafle błyszczą niby krwawe

talerze za jego głową, i widzę

moją matkę z kilkoma książkami pod pachą,

stoi przy kolumnie z drobnych cegiełek, za nią

kute żelazo jeszcze otwartej furty, ostrza

są czarnymi mieczami w powietrzu maja.

Kończą studia, mają się pobrać,

są dziecinni, głupi, tyle wiedzą, że są niewinni

i że nigdy nie będą krzywdzić nikogo.

Chcę podejść do nich i powiedzieć: stop,

nie róbcie tego – to nie jest mężczyzna dla ciebie,

to nie jest kobieta dla ciebie, będziecie

robić rzeczy, o których wam się nie śniło,

wyrządzicie swoim dzieciom wiele zła,

będziecie tak cierpieć, jak wam nigdy nie przyszło do głowy,

będziecie chcieli umrzeć. Chcę podejść do nich

w tym słońcu późnego maja i rzucić im to:

w jej głodną, śliczną i pustą twarz

zwróconą ku mnie, w jej żałosne, piękne i nietknięte ciało,

w jego arogancką, przystojną i ślepą twarz

zwróconą ku mnie, w jego żałosne, piękne i nietknięte ciało,

ale nie robię tego. Chwytam ich jak papierowe lalki mężczyzny i kobiety,

i tłukę nimi jedna o drugą,

jakbym z bioder ich, niby z krzemienia,

chciała wykrzesać iskrę, i mówię:

Róbcie, co macie robić, a ja wam o tym opowiem.

Pełno dziś w psychoterapeutycznych gabinetach opowieści o „nieszczęśliwym dzieciństwie”. A mnie nachodzi wciąż mantra: przebaczenie jest niemożliwe, przebaczenie jest możliwe.

Mojr pewnie ubłagać się nie da, ale czy zawsze są konsekwentne?