Skąd wziął się adwent? Wszystkie niezbędne informacje, które musisz poznać

Skąd pochodzi adwent? Dlaczego są w nim takie, a nie inne zwyczaje? Jak wyglądał przed wiekami? Wyjaśniamy najważniejsze kwestie.

Nazwa Adwent pochodzi z łacińskiego słowa adventus, oznaczającego przyjście. W kościele łacińskim, odnosi się do czasu, podczas którego wierni Kościoła katolickiego przygotowują się do obchodów święta Bożego Narodzenia, rocznicy narodzin Jezusa Chrystusa. Tajemnica tego znaczącego dnia ma wszelkie prawa do bycia uhonorowaną przez modlitwę oraz akty pokuty.

W rzeczywistości nie jest jednak możliwe, żeby stwierdzić z całą pewnością, kiedy ten okres przygotowania (zaobserwowany dawno temu zanim nadano mu nazwę Adwent) został po raz pierwszy ustanowiony.

Wydaje się jednak, że jego przestrzeganie po raz pierwszy rozpoczęło się na zachodzie, ponieważ oczywiste jest, że Adwent nie mógł być postrzegany jako przygotowanie do świąt Bożego Narodzenia, do czasu, kiedy święto zostało ustalone definitywnie na 25 grudnia - co nastąpiło na wschodzie dopiero pod koniec IV wieku, podczas gdy Kościół Rzymski ustanowił tą uroczystość tego dnia dużo wcześniej.

Musimy spojrzeć na Adwent z dwóch różnych perspektyw. Z jednej strony jest to czas przygotowania na narodziny naszego Zbawiciela, poprzez akty pokutne, z drugiej - to seria obchodów kościelnych sprawowanych w tym samym celu.

Już w V wieku odnajdujemy obyczaj zwracania się do ludu, aby przygotować ich na święta Bożego Narodzenia. Mamy dwa kazania św. Maksyma z Turynu na ten temat, nie wspominając o kilku innych, które dawniej były przypisywane św. Ambrożemu i św. Augustynowi, ale prawdopodobnie napisane zostały przez św. Cezarego z Arles.

Jeśli te dokumenty nie mówią nam, jak wyglądał czas trwania i jakie czynności były wykonywane podczas tego wyjątkowego okresu, przynajmniej pokazują jak długowiekowa była praktyka rozróżniania Adwentu poprzez specjalne kazania.

Święty Iwo z Chartresu, święty Bernard i kilku innych lekarzy z XI i XII wieku pozostawili nam zbiór kazań Adventus Domini, zupełnie różnych od ich niedzielnych homilii w Ewangeliach z tamtego okresu. W kapitularzu Karola Zuchwałego, z 846 roku, biskupi napominają księcia, aby nie odwoływał ich z Kościołów podczas Wielkiego Postu lub Adwentu, pod pretekstem spraw państwa lub potrzeb wojska, mając na uwadze, że czekają ich specjalne obowiązki do wypełnienia, a zwłaszcza obowiązek nauczania podczas tych świąt.

>>Idealny muzyczny start na ten Adwent<<

Najstarszym dokumentem, w którym wspomniany wyraźnie jest czas i wykonywane czynności podczas Adwentu, jest fragment drugiej księgi Historii Franków, napisanej przez świętego Grzegorza z Tours. Autor wspomina tam, święty Perpet, jeden z jego poprzedników, około roku 480, zarządził post trzy razy w tygodniu, od postu świętego Marcina do czasu świąt Bożego Narodzenia.

Następnie znajdujemy dziewiąty kanon pierwszego Soboru w Macon, który odbył się w 582 roku. Podczas odbywających się na nim obrad zarządzono, że w tym samym przedziale, pomiędzy dniem świętego Marcina i Bożym Narodzeniem - poniedziałki, środy i piątki, mają być dniami postnymi, a Ofiara powinna być celebrowana zgodnie z obrzędem wielkopostnym.

Przed kilkoma laty, a mianowicie w 567 roku, drugi Sobór w Tours nakazał pościć mnichom od początku grudnia do Bożego Narodzenia. Ta praktyka pokuty wkrótce rozszerzyła się na całe czterdzieści dni, obowiązując również ludzi świeckich. Powszechnie nazywa się ją Postem Świętego Marcina. Kapitularz króla Karola Wielkiego, zapisany w sześciu księgach, nie pozostawia w tej kwestii żadnych wątpliwości, a Hraban Maur w drugiej księdze De institutione clericorum daje świadectwo swoich praktyk religijnych. Z okazji święta św. Marcina odbywały się najpierw specjalne uroczystości.

Obowiązek przestrzegania tego postu, który, choć wprowadzony niepostrzeżenie, stopniowo nabrał mocy prawa sakralnego, zaczął stawać się łagodniejszy. Czterdzieści dni od Dnia Świętego Marcina do Bożego Narodzenia zostały zmniejszone do czterech tygodni. Wiemy, że ten post po raz pierwszy zaobserwowano we Francji - stąd rozprzestrzenił się w Anglii, jak dowiadujemy się z historii Czcigodnego Bedy, potem do Włoch, jak wynika ze świadectwa Astolphusa, króla Lombardów, z roku 753, następnie do Niemiec i Hiszpanii, czego dowody można zobaczyć w naukach Dom Martene'a na temat starożytnych obrzędów Kościoła.

Pierwsze nawiązanie do Adwentu, który został zredukowany do czterech tygodni, znajdujemy w liście papieża św. Mikołaja I do Bułgarów z IX. Świadectwo dwóch pisarzy z X wieku - Ratheriusa z Werony i Abbo z Fleury, udowadnia również, że poważnie rozważana była nawet kwestia skrócenia czasu trwania Adwentu o jedną trzecią.

>>Bp Dajczak: na tym powinien polegać Adwent [WIDEO]<<

Praktyka Kościołów na zachodzie, po skróceniu czasu Adwentu, jak na razie słabnie, w przeciągu kilku lat zamieni post w zwyczajną abstynencję. Możemy znaleźć Sobory z XII wieku, na przykład Selingstadt z 1122 roku oraz Avranches z 1172 roku, które zdają się wymagać zachowania wstrzemięźliwości jedynie od duchownych. Sobór z Salisbury, powołany w 1281, stosował ten wymóg jedynie od mnichów.

Z drugiej strony (ponieważ cały ten temat jest bardzo skomplikowany, z pewnością ze względu na to, że nigdy nie było jednolitej praktyki w Kościele zachodnim), papież Innocenty III, w swoim liście do biskupa Bragi, wspominał zwyczaj poszczenia podczas całego Adwentu, jak zostało zaobserwowane w tamtych czasach, w Rzymie. Również Durandus w swoim Rationale divinorum officiorum, z XIII wieku, pisał, iż we Francji, post był nieprzerwanie widoczny podczas trwania Adwentu.

Pewne jest, że zwyczaj przestrzegania postu, stopniowo przestawał być praktykowany, na co wskazują działania papieża Urbana z 1362 roku, gdy usiłował on zapobiec całkowitemu obumarciu pokuty adwentowej. Nalegał, aby wszyscy klerycy, przestrzegali postu podczas Adwentu, bez włączania w to prawo innych osób - ani duchownych, ani świeckich.

Również święty Karol Borromeo dążył do przywrócenia swojego ludu z Mediolanu do ducha czasów starożytnych. W swoim czwartym Soborze nakazywał parafialnym kapłanom zachęcać wiernych, aby uczęszczali do Komunii w każdą niedzielę, a przynajmniej w czasie Wielkanocy i Adwentu.

Wreszcie papież Benedykt XIV podejmował w tym kierunku zadania, gdy arcybiskup boloński, podążając za tymi sławnymi przykładami, napisał jedenastą instytucję eklezjastyczną, aby zafascynować umysły swoich diecezjan egzaltowaną ideą, którą chrześcijanie z dawnych czasów mieli podczas świętego czasu Adwentu i by pozbyć się mylnej opinii, która przeważała w tamtych częściach - mianowicie, iż Adwent dotyczył jedynie osób duchownych, a nie świeckich.

>>Wyjątkowe medytacje on-line na Adwent<<

Pokazywał im, że taka opinia, o ile nie ogranicza się do dwóch praktyk - postu oraz wstrzemięźliwości, jest, ściśle mówiąc, nieprzemyślana i haniebna, ponieważ nie można zaprzeczyć, że w prawie i zwyczajach Kościoła powszechnego istnieją specjalne praktyki, które przygotowują wiernych do wielkiej uroczystości narodzin Jezusa Chrystusa.

Kościół Grecki wciąż przestrzega postu podczas Adwentu, choć znacznie mniej rygorystycznie niż podczas Wielkiego Postu. Składa się on z czterdziestu dni, począwszy od 14 listopada, dniu uroczystości święta apostoła św. Filipa. Przez cały ten czas ludzie powstrzymują się od jedzenia mięsa, masła, mleka i jaj, ale mogą spożywać ryby, olej i wino (które są w czasie Wielkiego Postu są zabronione).

Post, w ścisłym znaczeniu, wiąże się z siedmioma z czterdziestu dni; a cały okres istnieje pod nazwą Wielkiego Postu św. Filipa. Grecy usprawiedliwiają te złagodzenia przez rozróżnianie tego, że Wielki Post przed Bożym Narodzeniem jest jedynie, jak twierdzą, w kwestii mnichów, podczas gdy Wielki Post przed Wielkanocą jest kwestią apostolską. Jeśli jednak zewnętrzne praktyki pokuty, które dawniej uświęcały okres Adwentu, były w Kościele Zachodnim stopniowo łagodzone, aż stały się dość przestarzałe, z wyjątkiem klasztorów, ogólny charakter liturgii tego świętego czasu nie został zmieniony; dzięki swej gorliwości w podążaniu za duchem, wierni udowodnią swoją żarliwość w przygotowaniu się na Boże Narodzenie.

Liturgiczna forma Adwentu, jaka obecnie istnieje w kościele rzymskim, przeszła pewne zmiany. Święty Grzegorz wydaje się być pierwszym, który opracował Oficjum na ten specjalny okres, który początkowo obejmował pięć niedziel, jak wynika z najstarszych sakramentaliów tego wielkiego papieża.

Wydaje się to prawdopodobne, a opinia ta została przyjęta przez Amalariusza z Metz, Berna z Reichnau, Dom Mortene i Benedykta XIV, iż to św. Grzegorz zapoczątkował kościelny nakaz Adwentu, pomimo że zwyczaj spędzania dłuższego lub krótszego czasu na przygotowania do Bożego Narodzenia był obserwowany od niepamiętnych czasów, a wstrzemięźliwość i post podczas tego okresu rozpoczęły się we Francji. Dlatego św. Grzegorz ustalił dla Kościołów obrządku łacińskiego, formę Oficjum na okres Wielkiego Postu i zatwierdził post, który został ustalony, dając pewną swobodę kilku Kościołom odnośnie sposobu jej przestrzegania.